Priapizm − jak leczyć chorobliwie długotrwały wzwód?

Priapizm (łac. priapismus, ang. priapism) to przewlekły, niezwiązany ze stymulacją lub podnieceniem seksualnym, bolesny wzwód prącia. Inne określenie tej przykrej dla mężczyzny dolegliwości to „ciągotka”. Dowiedz się więcej o tej przypadłości i sprawdź, jak można jej zaradzić.

Priapizm − co to jest?

Nazwa priapizmu pochodzi od imienia greckiego boga Priapa, który uznawany był w mitologii greckiej i rzymskiej za bóstwo płodności. Boga tego przedstawiano na starożytnych freskach zawsze ze złożonymi u jego stóp plonami. W Polsce spotkać się możesz także z określeniem „ciągotka”, które określa tę przypadłość.

Priapizm u mężczyzn nie oznacza jednak wzwodu w przyjemnym tego słowa znaczeniu. Choroba ta jest przyczyną bardzo dużych dolegliwości i dyskomfortu dla dotkniętych nią mężczyzn. Żeby pomóc Ci dobrze zrozumieć, czym jest ta przypadłość, trzeba na wstępie wyobrazić sobie jak dokładnie wygląda budowa anatomiczna prącia. Głównym elementem anatomicznym męskiego członka są ciała jamiste i ciało gąbczaste. To wyspecjalizowane przestrzenie naczyniowe, do których w trakcie wzwodu swobodnie napływa krew. 2 ciała jamiste ułożone są symetrycznie wzdłuż długiej osi prącia, natomiast pojedyncze ciało gąbczaste stanowi swoisty szkielet dla żołędzi prącia. W skutek podniecenia seksualnego miejsce mają 2 fizjologiczne zjawiska − świeża krew tętnicza napływa zarówno do ciał jamistych, jak i ciała gąbczastego prącia z jednoczesnym, kontrolowanym ograniczeniem odpływu krwi żylnej z tego narządu. Dzięki tym mechanizmom dochodzi do fizjologicznego wzwodu prącia i erekcji.

Niestety, u niektórych mężczyzn bez względu na podniecenie seksualne pojawia się długotrwały wzwód, który nie ma nic wspólnego z fizjologią. Jednym z objawów mogą być na przykład bolesne nocne wzwody u mężczyzn (priapizm nocny).

Sprawdź też przyczyny zaburzeń erekcji.

Sprawdź też, czym charakteryzyje się zapalenie najądrza: Zapalenie najądrza a skręt jądra – wiesz, jak je odróżniać? Warto!.

Priapizm − rodzaje

Tak więc już wiesz, że priapizm to bolesny, długotrwały wzwód prącia, który występuje zupełnie niezależnie od podniecenia seksualnego. Nie zawsze wygląda on tak samo.

W klasyfikacji priapizmu wyróżnia się następujące typy tego schorzenia:

• Priapizm niskoprzepływowy (inaczej: zastoinowy, żylno-okluzyjny ang. Low flow, iscemic priapism),
• Priapizm wysokoprzepływowy (ang. high flow, noniscemic, arterial priapism),
• Priapizm nawracający (ang. recurrent priapism).

Priapizm z niskoprzepływowy

Ten typ długotrwałego wzwodu spotykany jest najczęściej. Polega on na nieprawidłowym przepływie krwi w członku, a dokładnie na jej utrudnionym odpływie z narządu. Co może być przyczyną priapizmu niskoprzepływowego? Powodem pojawienia się tego problemu często są choroby współistniejące i stosowane przez pacjenta leki.

Do substancji, które mogą wywołać długotrwały i bolesny wzwód prącia należą m.in.:

• leki stosowane w leczeniu zaburzeń wzwodu (np. z grupy inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 PDE5 jak sildenafil, tadalafil),
• preparaty przeciwdepresyjne (np. selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny SSRI np. fluoksetyna),
• leki rozrzedzające krew (np. antagoniści witaminy K),
• a także alkohol czy stosowanie substancji narkotykowych jak kokaina czy amfetamina.

Priapizm niedokrwienny obserwowany może być też w przebiegu niektórych chorób rozrostowych, np. białaczki, lub innych zaburzeń hematologicznych, np. u pacjentów z anemią sierpowatokrwinkową. Niekiedy możliwe jest też wystąpienie bolesnego wzwodu prącia wskutek działania jadu niektórych zwierząt, m.in. po ukąszeniu skorpiona. Uraz kręgosłupa również może być przyczyną pojawienia się u pacjenta priapizmu, czyli przewlekłego, bolesnego wzwodu.

Sprawdź też, z czego może wynikać brak ochoty na seks u mężczyzn.

Priapizm wysokoprzepływowy

Rzadziej spotykanym rodzajem priapizmu jest priapizm wysokoprzepływowy. Przyczyną priapizmu z wysokim przepływem krwi jest najczęściej uraz okolicy krocza, który przebiega z uszkodzeniem tętnicy głębokiej prącia lub jej gałęzi.

Jak rozwijają się objawy? Wskutek urazu dochodzi do zbyt dużego napływu krwi tętniczej do członka bez jednoczesnego utrudnienia odpływu krwi żylnej z narządu. Ten rodzaj wzwodu, w przeciwieństwie do priapizmu niskoprzepływowego, nie wymaga zwykle pilnej interwencji urologicznej. Wzwód w przebiegu priapizmu wysokoprzepływowego nie jest pełny i nie jest też bolesny.

Sprawdź też, z czego wynikają problemy z erekcją w młodym wieku.

Priapizm nawracający

Priapizm nawracający polega na powtarzających się wzwodach, które utrzymują się przez długi czas. W tym przypadku występować może zarówno priapizm z małym, jak i dużym przepływem. Zjawisko to obserwuje się między innymi u pacjentów chorujących na anemię sierpowatokrwinkową.

Priapizm − leczenie

Przedłużający się wzwód zawsze wymaga konsultacji lekarza urologa. Jeśli wzwód utrzymuje się powyżej 2 − 3 godzin, jest bolesny i nie ma związku z podnieceniem seksualnym, konieczne jest jak najszybsze udanie się na SOR. Trzeba mieć na uwadze, że jeśli leczenie wdrożone będzie zbyt późno, grozi to trwałymi powikłaniami dla pacjenta.

Stanem wymagającym pilnej interwencji urologicznej jest przede wszystkim priapizm niskoprzepływowy, czyli ten rodzaj patologicznego wzwodu, gdzie obecne jest znaczne utrudnienie odpływu krwi z członka. Zalegająca w ciałach jamistych krew żylna jest krwią nieutlenowaną i pozbawiona składników odżywczych, co z czasem grozi rozwojem niedotlenienia tkanek prącia.

Zobacz też, czym jest impotencja psychogenna: Impotencja psychogenna dotyczy 10% zaburzeń erekcji.

Wybór sposobu leczenia ściśle zależy od typu priapizmu. Priapizm niskoprzepływowy, z uwagi na utrudniony odpływ krwi z członka, jest stanem nagłym i zawsze wymaga pilnej interwencji urologicznej. Leczenie obejmuje postępowanie przyczynowe, czyli odstawienie leków wywołujących priapizm, leczenie choroby podstawowej jak białaczka czy anemia sierpowato krwinkowa, a także odbarczenie nadmiaru krwi z członka. Jednym ze sposobów wspomnianego odbarczenia nadmiaru krwi z ciał jamistych jest aspiracja (pobranie, odciągnięcie) krwi za pomocą strzykawki. Zabieg powtarza się do momentu ustąpienia przewlekłego wzwodu. W takich przypadkach wykonuje się też zabieg płukania ciał jamistych roztworem fizjologicznym chlorku sodu i podawanie do ciał jamistych substancji o działaniu obkurczającym jak adrenalina, noradrenalina, efedryna czy fenylefryna. Jeśli metody te w połączeniu z leczeniem systemowym nie są skuteczne, wtedy wskazana jest interwencja chirurgiczna, która pomoże usunąć nadmiar krwi z ciał jamistych prącia.

Priapizm wysokoprzepływowy nie wymaga tak gwałtownego postępowania. Nawet ponad 60% przypadków tego rodzaju choroby ustępuje samoistnie. W tym przypadku warto często i regularnie wykonywać badanie ultrasonograficzne z oceną przepływów krwi przez naczynia (USG Doppler). Nie jest wskazane odbarczanie krwi czy płukanie ciał jamistych roztworem soli fizjologicznej, jak ma to miejsce w przypadku priapizmu niskoprzepływowego. U pacjentów, u których nie dojdzie do samoistnego ustąpienia dolegliwości, konieczna jest embolizacja (wprowadzenie specjalnego cewnika) dotkniętego urazem naczynia krwionośnego.

Priapizm − problematyczny, długotrwały wzwód

Priapizm jest problemem, o którym nie mówi się wystarczająco często. Wiele osób, kiedy słyszy tę nazwę, nie wie nawet, z czym jest ona związana. Niska świadomość i wiedza na ten temat wynika z tego, że priapizm jest chorobą spotykaną dość rzadko. Dla dotkniętych nią mężczyzn jest ona przyczyną poważnych dolegliwości bólowych i znacznego dyskomfortu. Pacjenci z priapizmem dodatkowo wstydzą się tego problemu i boja się szukać pomocy. Niepotrzebnie! Każdy przypadek przewlekłego wzwodu wymaga jak najszybszej konsultacji z urologiem i włączenia odpowiedniego leczenia.

Przeczytaj też, czym jest stulejka: Stulejka - jak ją rozpoznać u mężczyzn?.

Źródła:

1. Priapizm - zasady postępowania, Przegląd Urologiczny 2007/4 (44)
2. Campbell Walsh Wein Urology, E-Book: 3-Volume Set (Campbell-Walsh Urology) 12th Edition