Wybroczyny u dziecka – czym są i jak się ich pozbyć?

Wybroczyny są jedną z manifestacji zaburzeń krzepnięcia i budowy drobnych naczyń. Mogą pojawiać się na skórze całego ciała oraz na błonach śluzowych. Zaobserwowanie ich u dziecka powinno wzbudzić czujność u rodzica. Jak wyglądają wybroczyny u dziecka? Kiedy powstają? Sprawdź! 

Co to są wybroczyny u dziecka? 

Pojawianie się wybroczyn u dzieci to dość częste zjawisko. Powstają jako efekt krwawienia do skóry właściwej (do środkowej warstwy skóry znajdującej się tuż pod naskórkiem) lub do błony śluzowej. Wybroczyny często pojawiają się w grupach, co przypomina wysypkę. 

Główne patofizjologiczne czynniki doprowadzające do drobnych wylewów krwi do skóry i błony śluzowej, to: 

• Małopłytkowość – zbyt mała liczba płytek krwi, 
• Zaburzenia działania płytek krwi, 
• Zaburzenia krzepnięcia, 
• Uszkodzenie budowy drobnych naczyń. 

Jak wyglądają wybroczyny u dziecka? 

Wybroczynami nazywa się punktowe plamy o wielkości do 2 mm. Mogą pojawić się zarówno na skórze, jak i na błonach śluzowych. Charakterystyczną cechą wybroczyn jest to, że nie bledną, czyli nie tracą koloru po krótkim ucisku danego obszaru. 

Żeby sprawdzić, czy plamy na skórze dziecka są wybroczynami, można wykonać tzw. test szklanki. Jak go wykonać? Szklankę lub inny przezroczysty przedmiot przyciśnij do skóry w miejscu widocznych wybroczyn. Jeśli pod naciskiem szkła zmiany nie zbledną lub nie znikną, to oznacza, że są wybroczynami.

Sprawdź powiązane kategorie:

Wybroczyny u dziecka – przyczyny 

Istnieje wiele przyczyn pojawienia się pojedynczych wybroczyn lub wysypki wybroczynowej u dziecka. Najgroźniejszą z nich jest inwazyjna choroba meningokokowa wywoływana przez bakterie Neisseria meningitidis, potocznie nazywane meningokokami. Choroba przybiera postać sepsy lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. W wielu przypadkach obie postaci nakładają się na siebie. Podejrzenie infekcji meningokokowej wymaga natychmiastowej hospitalizacji i leczenia, ponieważ jest ona obarczona dużą śmiertelnością i powikłaniami wśród dzieci. 

Oto niektóre objawy, które mogą zwiastować inwazyjną chorobę meningokokową, szczególnie jeśli wraz z wybroczynami występuje kilka z nich: 

• Wybroczyny na ciele dziecka – przede wszystkim wybroczyny na stopach, nogach i tułowiu, chociaż mogą wystąpić w dowolnej lokalizacji. 
• Gorączka – zwykle wysoka i niereagująca na leki przeciwgorączkowe. 
• Zimne ręce i stopy – wskazują na centralizację krążenia, czyli ograniczenie przepływu krwi w kończynach. 
• Ból głowy, nudności, wymioty – wskazują na wzrost ciśnienia w jamie czaszki. 
• Zaburzenia świadomości, pobudzenie, splątanie lub apatia. Najważniejsza jest subiektywna obserwacja rodzica, który zgłasza, że dziecko jego zdaniem zachowuje się inaczej niż zwykle. 
• Sztywność karku, światłowstręt – mogą wskazywać na rozwijające się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. 

Jakie są inne przyczyny wybroczyn u dziecka? 

• Urazy: 
  • Przypadkowe urazy – wówczas wybroczyny na skórze u dziecka mogą pojawić się w każdej lokalizacji. 
  • Nasilony i przedłużony wzrost ciśnienia: 
    • efekt kaszlu – wybroczyny na szyi u dziecka, np. w przebiegu krztuśca, 
    • efekt płaczu – wybroczyny na twarzy u dziecka, 
    • po nasilonych wymiotach – wybroczyny wokół oczu u dziecka. 
• Infekcje. Wybroczyny u dziecka po infekcji mogą pojawić się w przebiegu: 
  • Szkarlatyny – wybroczyny na błonie śluzowej podniebienia, 
  • Infekcyjnego zapalenia wsierdzia – wybroczyny w skórze i pod płytką paznokciową, 
  • Zakażenia meningokokami – wybroczyny na całym ciele, 
  • Zakażenia enterowirusami i parwowirusem B19. 
• Choroby naczyniowe i zapalne – np. plamica Schonleina-Henocha, toczeń rumieniowaty układowy. 
• Choroby hematologicznei rozrosty nowotworowe krwi – np. białaczka, splenomegalia (powiększenie śledziony), małopłytkowości, idiopatyczna plamica małopłytkowa, zespół hemolityczno-mocznicowy. 
• Inne – np. reakcje na leki, niedobór witaminy K, zespół Ehlersa-Danlosa (choroba tkanki łącznej), przewlekła choroba wątroby. 

Wybroczyny u dziecka – jak się ich pozbyć? 

Bezpośrednie leczenie wybroczyn za pomocą leków i maści nie jest możliwe, bo wybroczyny są objawem, a nie chorobą samą w sobie. Trzeba więc skupić się na pierwotnej przyczynie plam na skórze. 

Najważniejsze jest zidentyfikowanie plamek na skórze jako wybroczyny. Użyj do tego wspomnianego już testu szklanki. Następnie kluczowe jest odnalezienie przyczyny ich powstania, bo tylko postępowanie przyczynowe może przynieść najlepsze skutki. 

Do problemu wybroczyn na skórze dziecka trzeba podejść indywidualnie. Zanim pójdziesz z dzieckiem do lekarza, pomyśl o wszelkich możliwych przyczynach pojawienia się ich na skórze. Czy dziecko doznało w ostatnim czasie urazu? Czy plamki pojawiły się samoistnie? Czy dziecko miało objawy infekcji? Czy zażywało jakieś nowe leki? Te i inne pytania zada Ci lekarz podczas wizyty. 

Obserwuj swoje dziecko pod kątem rozwoju inwazyjnej choroby meningokokowej, która wymaga natychmiastowego leczenia w warunkach szpitalnych. Wówczas dziecko musi pilnie otrzymać odpowiednie antybiotyki oraz mieć uzupełnione płyny i elektrolity pod postacią dożylnych kroplówek. 

W przypadku innym niż zakażenie meningokokami leczenie infekcji odbywa się zwykle w domu. Podawaj dziecku preparaty zalecone przez lekarza. Zwracaj szczególną uwagę na odpowiednie nawodnienie. Porozmawiaj z lekarzem o tym, jak rozpoznać odwodnienie u dziecka i jak na nie reagować. 

Podsumowanie 

Za pojawieniem się zarówno pojedynczych wybroczyn u dziecka, jak i wysypki wybroczynowej może stać wiele przyczyn, z których część jest wynikiem groźnych stanów, a inne są efektem mniej poważnych problemów. Ich obecność stanowi duży stres dla rodzica o zdrowie dziecka, dlatego warto wiedzieć, w jakich przypadkach powinieneś reagować szybko. Pamiętaj o profilaktyce inwazyjnej choroby meningokokowej pod postacią szczepień. Warto o nich porozmawiać z lekarzem pediatrą lub lekarzem rodzinnym. 

Źródła:

1. Kawalec W., Grenda R., Kulus M., Pediatria II, wyd.II, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2018
2. Barrett M.J., McGrath A., Petechiae, StatPearls Publishing, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482331/, [dostęp: 17.05.2024 r.]
3. Hague R., Inwazyjna choroba meningokokowa – objawy alarmowe, obraz kliniczny, zapobieganie, tłum. Pustkowski M., https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/129237,inwazyjna-choroba-meningokokowa, [dostęp: 17.05.2024 r.]