Jak odbudować płaszcz lipidowy skóry?

Twoja skóra każdego dnia narażona jest na działanie wielu niekorzystnych czynników środowiska zewnętrznego. Skóra pełni ważne funkcje ochronne − broni Twój organizm przed drobnoustrojami chorobotwórczym (m.in. bakteriami, wirusami czy grzybami), czynnikami fizycznymi, biologicznymi czy chemicznym. Najbardziej powierzchowna powłoka naskórka − płaszcz lipidowy skóry − stanowi izolację pomiędzy środowiskiem zewnętrznym a organizmem. Jak jednak o niego dbać, żeby mógł dobrze spełniać swoje funkcje? Czym dokładnie jest warstwa lipidowa naskórka? I jak możesz ją odbudować?

Budowa skóry

Skóra składa się z 3 heterogennych warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Każda z nich charakteryzuje się odmienną budową i pełnioną funkcją.

Najbardziej zewnętrzną warstwą skóry jest naskórek, którego główną funkcją jest ochrona przed niekorzystnymi czynnikami środowiska zewnętrznego − bakteriami, wirusami, grzybami, promieniowaniem UV, alergenami i wieloma innymi.

Sprawdź też, czym są ceramidy.

Naskórek zbudowany jest z keratynocytów ułożonych w warstwy. Najgłębiej położona jest warstwa podstawna, potem warstwa kolczysta, warstwa ziarnista, warstwa jasna i na końcu, najbardziej powierzchniowo, warstwa rogowa. Pomiędzy korneocytami znajdują się wyspecjalizowane komórki, takie jak komórki Merkla − są to receptory dotyku, komórki dendrytyczne − stanowią niezbędny element funkcji immunologicznych skóry i melanocyty − produkują melaninę, czyli barwnik, który odpowiada za zabarwienie skóry.

Głównym elementem ochronnym skóry jest warstwa rogowa naskórka, która tworzy niemal nieprzenikalną barierę. Defekty w funkcjonowaniu czy budowie bariery ochronnej naskórka mają znaczenie mogą przyczyniać się do rozwoju wielu chorób skóry, takich jak wyprysk kontaktowy (więcej o leczeniu wyprysku kontaktowego możesz przeczytać tu: Wyprysk kontaktowy alergiczny: jak go wyleczyć?) czy atopowe zapalenie skóry.

Czym jest bariera ochronna naskórka? Warstwa lipidowa

Na barierę ochronną skóry składają się korneocyty warstwy rogowej naskórka, białka strukturalne − w tym filagryny, naturalny czynnik nawilżający (NMF − natural moisturizing factor) oraz mieszanina endo- i egzogennych lipidów naskórkowych. Ta mieszanka tworzy tzw. płaszcz lipidowy.

Endogenne lipidy są wytworem ciałek lamelarnych warstwy ziarnistej, natomiast egzogenne pochodzą z dostarczonych skórze lipidów w kosmetykach czy w lekach.

Bariera lipidowa skóry to mieszanina wielu tłuszczów, których proporcje i skład zmieniają się wraz z wiekiem czy patologiami skóry.

Sprawdź też, jak powinna wyglądać codzienna pielęgnacja twarzy.

Warstwa lipidowa składa się z:

• ceramidów
• wolnych kwasów tłuszczowych (WKT)
• cholesterolu i jego estrów
• fosfolipidów
• trójglicerydów
• skwalenu
• i wielu innych.

Dzięki podwójnej warstwie ceramidów, pomiędzy komórkami warstwy rogowej naskórka, bariera ochronna skóry jest nieprzepuszczalna dla wody i tworzy stabilną, solidną strukturę. Zapewnia ona ochronę przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi.

Dodatkowo płaszcz lipidowy zapewnia nawilżenie skóry przez regulację przeznaskórkowej utraty wody (TEWL − Trans Epidermal Water Loss). Hydrolipidowa warstwa ochronna zapobiega nadmiernej utracie wody ze skóry. Niestety, kiedy dochodzi do jej zaburzeń czy zmniejszenia stężenia lipidów, bariera skóry zostaje osłabiona.

Odbudowa warstwy lipidowej naskórka

Najczęściej do osłabienia płaszcza lipidowego naskórka dochodzi przez niekorzystne czynniki zewnętrzne, takie jak działanie słońca (promieniowanie UV), wody, a także niskich temperatur czy wiatru, na które jesteśmy narażeni każdego dnia.

Dlatego bardzo ważne jest, żeby barierę lipidową wspomagać od zewnątrz i stosować odpowiednie kosmetyki odbudowujące płaszcz ochronny. Kosmetyki te powinny być bogate w substancje tłuszczowe (lipidy), substancje odżywcze czy witaminy. Krem do ciała odbudowujący płaszcz lipidowy to krem na bazie olejów czy tłuszczów (ceramidów, olejku jojoba, maśle kakaowym). Uzupełnia i chroni warstwę lipidową naskórka i wzmacnia i odwodnia skórę.

Pamiętaj też o odpowiednim oczyszczaniu skóry − zwykłe mydło może uszkadzać barierę ochronną naskórka i zmywać hydrolipidową powłokę. Żeby temu zapobiec, możesz używać specjalnie przygotowanych preparatów myjących, które usuwają zanieczyszczenia, ale pozostawiają na skórze ochronna warstwę tłuszczową. Są to np. syndety.