Neuropatia cukrzycowa − czym jest uszkodzenie nerwów przy cukrzycy?

Neuropatia cukrzycowa to najczęstsze przewlekłe powikłanie cukrzycy. Jej przyczyną są zmiany metaboliczne i zaburzenia mikronaczyniowe. Choroba ta stanowi poważny problem, bo powoduje uporczywe dolegliwości bólowe i obniża jakość życia chorych. Dotyczy zarówno nerwów czuciowo-ruchowych, jak i autonomicznego układu nerwowego. Zobacz, czym jest uszkodzenie nerwów przy cukrzycy.

Co to jest neuropatia cukrzycowa?

Neuropatia cukrzycowa to najczęstsze, przewlekłe powikłanie cukrzycy. Z czego wynika? Otóż zaburzenia metaboliczne i zmiany w naczyniach, które mają za zadanie odżywiać nerwy, prowadzą do ich stopniowej destrukcji. Dochodzi do odcinkowej demielinizacji (rozpadu osłonek nerwów), zaniku i zwyrodnień włókien nerwowych i rozpadu komórek nerwowych.

Sprawdź też, co to jest ból neuropatyczny.

Neuropatia cukrzycowa − objawy

Neuropatię można sklasyfikować, w zależności od tego, którą część układu nerwowego dotyka. Neuropatia może dotyczyć nie tylko obwodowych nerwów czuciowych (czyli tego co czujesz), ale także układu autonomicznego, który odpowiada za funkcjonowanie Twoich narządów wewnętrznych.

Neuropatie ogniskowe lub wieloogniskowe oznaczają uszkodzenie pojedynczego lub wielu pojedynczych nerwów.  

Przewlekła polineuropatia cukrzycowa czuciowo-ruchowa

To najczęściej obserwowany w medycynie przypadek. Uszkodzone jest tu wiele nerwów, a objawy jakie będziesz odczuwać to mrowienie, drętwienie, pieczenie, kłucie i nieprzyjemne dolegliwości bólowe − głównie rąk i stóp.

W nieprawidłowy sposób możesz też odczuwać zmiany temperatury − czasem będziesz narzekać na przenikliwe zimno, innym razem odczuwać palenie i parzenie. Zdarza się także uczucie porażenia prądem, bolesne skurcze mięśni, osłabienie mięśni czy ubytki czucia. Dolegliwości często nasilają się w nocy i nie mają związku z wysiłkiem fizycznym.

Neuropatia autonomiczna układu krążenia

Objawia się zaburzeniami rytmu serca, brakiem zmienności akcji serca, omdleniami i spadkami ciśnienia po wstaniu do pozycji stojącej. U chorych na cukrzycę, często trudniej rozpoznać zawał serca w wyniku braku lub osłabienia typowych objawów.

Neuropatia autonomiczna przewodu pokarmowego

Związana jest ze spowolnieniem motoryki układu trawiennego. Objawia się zaparciami, biegunkami, uczuciem przepełnienia po jedzeniu, wzdęciami, a czasem też wymiotami.  

Neuropatia autonomiczna układu moczowo-płciowego

To jedna z przyczyn zaburzeń wzwodu, suchości pochwy, zalegania moczu w pęcherzu moczowym czy zaburzeń kontroli oddawania moczu.

Zobacz, jak poradzić sobie z suchością pochwy: Sucha pochwa to problem prawie co 4. kobiety w Polsce!

Inne zaburzenia autonomiczne

Dotyczą przykładowo wydzielania śliny i potu, odczuwania smaku czy reakcji źrenic na światło.

Jak rozpoznać neuropatię cukrzycową?

Żeby rozpoznać to powikłanie cukrzycy, lekarz w zależności od objawów, jakie Ci dokuczają, rozszerzy podstawowe badanie o dodatkowe elementy. Przydatne okażą się badania czucia dotyku, czucia wibracji, czucia bólu i czucia temperatury za pomocą specjalnych wskaźników.

Czasem konieczne okazuje się wykonanie badania przewodnictwa nerwowego, czy badania elektromiograficznego. Jeśli Twoje objawy wskazują na neuropatię autonomiczną, pogłębienie diagnostyki będzie dotyczyło konkretnych narządów (np. EKG, gastroskopia, badania radiologiczne, USG).

Zobacz, na czym polega elektroneurografia: Elektroneurografia pomaga wykryć miastenię i nie tylko! Dowiedz się także, czym jest badanie elektromiografia: Elektromiografia - jakie choroby rozpoznaje się za pomocą EMG?

Neuropatia cukrzycowa − leczenie

Neuropatia cukrzycowa to powikłanie cukrzycy, dlatego przede wszystkim lecz cukrzycę! Najlepiej kontroluj regularnie poziomy cukru we krwi i staraj się utrzymać go na dobrym poziomie. Unikaj hiperglikemii, ale i hipoglikemii, czyli zbyt niskiego stężenie glukozy. Przepisane przez lekarza leki zażywaj regularnie i zgodnie z zaleceniami. Warto przy tej chorobie dbać o siebie i prowadzić zdrowy styl życia. Pamiętaj o pielęgnacji stóp i odpowiedniej higienie.

O specjalnych kremach do stóp polecanych diabetykom pisaliśmy tu: Wspaniały krem do stóp dla diabetyków. Poznaj TOP 5

W leczeniu bólu neuropatycznego pomocne mogą być leki przeciwdepresyjne (np. amitryptylina, paroksetyna), leki przeciwdrgawkowe (np. pregabalina, gabapentyna), a także paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne, opioidy  i leki o działaniu miejscowym np. lidokaina. Leczenie przyczynowe opiera się natomiast na korzystnym działaniu kwasu liponowego, który pozytywie wpływa na metabolizm w komórkach nerwowych.

W przypadku neuropatii autonomicznej, leczenie objawowe prowadzi się w zależności od narządu, którego dotyczy. Terapia to postępowanie niefarmakologiczne (np. modyfikacja diety, unikanie zalegania moczu w pęcherzu), farmakologiczne (np. leki prokinetyczne, parasympatykomimetyki), jak i inne działania, takie jak cewnikowanie pęcherza moczowego czy leczenie operacyjne (np. w zaawansowanej gastroparezie). 

Powikłania po cukrzycy

Cukrzyca to przewlekła choroba, która związana jest z niedoborem lub niedostatecznym działaniem insuliny. Długotrwała hiperglikemia, czyli nadmierne stężenie cukru we krwi, może prowadzić do uszkodzenia, zaburzenia funkcjonowania, a nawet niewydolności różnych narządów i układów w Twoim organizmie.

Na destrukcyjne działanie cukrzycy szczególnie narażone są:

• oczy (retinopatia cukrzycowa, zaćma),
• nerki (nefropatia cukrzycowa),
• naczynia krwionośne i serce (przyspieszony rozwój miażdżycy),
• nerwy (neuropatia cukrzycowa)
• inne np. skóra, kości, stawy (zespół stopy cukrzycowej związany ze zmianami w naczyniach i nerwach).

Neuropatia cukrzycowa może powodować nieprzyjemny ból, dyskomfort i złe samopoczucie. Istnieją jednak skuteczne środki przeciwdziałania tej chorobie. Najważniejsze jest prowadzenie zdrowego trybu życia, kontrolowanie poziomu cukru we krwi i monitorowanie swojej cukrzycy.

Źródła:

1. A. Szczeklik, P. Gajewski,Interna Szczeklika

2. P. Witek, B. Katra, Neuropatia cukrzycowa

3. S. Szczyrba, G. Kozera, L. Bieniaszewski, W. M. Nyka, Neuropatia cukrzycowa − patogeneza, rozpoznawanie, zapobieganie, leczenie

4. P. Witek, Algorytmy postępowania w neuropatii cukrzycowej