Trądzik młodzieńczy – przyczyny, objawy i leczenie. Jak zwalczyć trądzik młodzieńczy?

Trądzik młodzieńczy to często występująca choroba dermatologiczna skóry. Największe zaostrzenie objawów przypada między 11. a 17. rokiem życia. Głównym podłożem dermatozy są zmiany hormonalne zachodzące podczas okresu dojrzewania powodujące nadmierne pobudzenie gruczołów łojowych. W artykule wyjaśniamy, jak wygląda trądzik młodzieńczy i jak przebiega leczenie zmian trądzikowych. 

Trądzik młodzieńczy – przyczyny 

Za pojawienie się trądziku młodzieńczego odpowiadają głównie zaburzenia w gospodarce hormonalnej. O ile jednak typowy trądzik hormonalny może wystąpić w każdym wieku, np. podczas ciąży czy menopauzy i podobnie jak trądzik różowaty jest jedną z postaci trądziku u dorosłych, tak młodzieńcza postać dermatozy dotyczy głównie nastolatków w okresie dojrzewania. W tym czasie wzrasta poziom androgenów we krwi, czyli męskich hormonów płciowych, które w mniejszych ilościach występują również u kobiet. To właśnie hormony androgenowe odpowiadają za wzmożoną pracę gruczołów łojowych i nadprodukcję sebum. 

Kolejną przyczyną pojawienia się trądziku młodzieńczego jest nieprawidłowe złuszczanie się komórek naskórka w okolicy gruczołów łojowych i mieszków włosowych. Zablokowanie ujść odprowadzających sebum w połączeniu z zanieczyszczeniami skutkuje namnażaniem się bakterii Propionibacterium acnes, powodujących zaskórniki. 

Czynnikami zaostrzającymi przebieg trądziku młodzieńczego są ponadto: 

• Źle zbilansowana dieta zawierająca duże ilości cukru, soli, produktów wysoko przetworzonych, fast foodów. Zobacz, czego się wystrzegać i w jaki sposób komponować dietę przy trądziku, 
• Przewlekły stres, 
• Predyspozycje genetyczne, 
• Zbyt częste opalanie, 
• Przyjmowanie niektórych leków, np. leków przeciwdepresyjnych, przeciwpadaczkowych czy sterydów anabolicznych, 
• Niedokładnie oczyszczanie skóry, 
• Nieodpowiednio dobrane kosmetyki. 

Przeczytaj, czym jest trądzik kosmetyczny i w jaki sposób źle dobrane kosmetyki mogą wpłynąć na pogorszenie stanu skóry. 

Trądzik młodzieńczy – objawy 

Jak rozpoznać trądzik młodzieńczy? 

• Pierwszym objawem, występującym w początkowej fazie trądziku, są zaskórniki, nazywane potocznie wągrami. To niewielkie zmiany skórne w postaci białych lub ciemnych grudek pojawiających się wskutek zalegania łoju w ujściach mieszków włosowych.  
• Kolejnym etapem rozwoju dermatozy jest stan zapalny – skóra wokół zmiany staje się zaczerwieniona, tkliwa i lekko opuchnięta. Niegroźne wągry stopniowo zaczynają przekształcać się w grudki i krosty, nierzadko wypełnione ropną treścią.  
• W najbardziej zaawansowanym stadium dochodzi do powstania guzków zapalnych i czopów ropnych, które mogą pozostawić na skórze blizny i przebarwienia. 

Gdzie najczęściej lokalizują się zmiany trądzikowe? Są to głównie tzw. obszary, w których występuje najwięcej gruczołów łojowych produkujących sebum, a więc: 

• Strefa T na twarzy (czoło, nos, broda), 
• Okolice karku, 
• Ramiona i górna połowa klatki piersiowej, 
• Plecy. 

Trądzik młodzieńczy – leczenie

Terapia trądziku młodzieńczego zależy od poziomu zaawansowania dermatozy i zawsze dobierana jest z uwzględnieniem stanu skóry i potrzeb konkretnego pacjenta. Zazwyczaj obejmuje działania wielopłaszczyznowe i łączy się z  farmakoterapią, zmianami nawyków żywieniowych i uważną pielęgnacją skóry trądzikowej. Wprowadzenie odpowiednich dermokosmetyków działa profilaktycznie i pomaga zahamować rozwój choroby. 

U osób, u których doszło do rozwoju krost, guzków i stanu zapalnego stosuje się zazwyczaj zewnętrzne leczenie miejscowe lub terapię ogólną.  

• W leczeniu miejscowym wykorzystywane są leki, kremy i maści na trądzik zawierające substancje o działaniu przeciwzapalnym i przeciwzaskórnikowym takie jak pochodne witaminy A, nadtlenek benzoilu, kwas salicylowy, ichtiol, cynk czy kwas azelainowy.  
• Leczenie ogólne stosuje się wyłącznie w bardzo ciężkim przebiegu trądziku i zawsze jest ostatecznością, gdy inne metody nie przynoszą oczekiwanych efektów.  
• W terapii ogólnej podaje się antybiotyki z grupy tetracyklin oraz izotretynoinę – retinoid hamujący nadprodukcję łoju i powstrzymujący rozwój bakterii. 

Jakie badania na trądzik młodzieńczy warto przeprowadzić?  

Wizyta u lekarza – dermatologa lub endokrynologa - pozwoli ustalić przyczynę problemów ze skórą. Ponieważ za rozwój trądziku młodzieńczego w głównej mierze odpowiadają hormony, specjalista z pewnością skieruje na odpowiednie badania wskazujące poziom określonych hormonów we krwi: 

• Testosteron, 
• Dehydroepiandrosteron (DHEA), 
• Hormony tarczycy, 
• Prolaktyna, 
• Hormon folikulotropowy (FSH), 
• Hormon luteotropowy (LH), 
• Insulina. 

 Po wykluczeniu zaburzeń w gospodarce hormonalnej może być konieczne przeprowadzenie dodatkowych badań, np. glukozy czy testów na alergię pokarmową, szczególnie gdy wypryski pojawiają się po spożyciu określonych pokarmów. 

Domowe sposoby na trądzik młodzieńczy 

Leczenie trądziku to często długotrwały proces, który od pacjenta wymaga zaangażowania i współpracy z lekarzem. Kluczem jest przestrzeganie zaleceń specjalisty, jednak nie mniej ważne są codzienne działania w domowym zaciszu, oparte głównie o odpowiednią pielęgnację.  

• Najlepiej wybierać sprawdzone dermokosmetyki przeznaczone do skóry łojotokowej i trądzikowej, ponieważ niewłaściwie dobrane produkty mogą wręcz nasilić objawy i wydłużyć czas terapii. Osoba zmagająca się z trądzikiem młodzieńczym powinna przede wszystkim zaopatrzyć się w kosmetyki do oczyszczania twarzy oraz krem do twarzy o działaniu nawilżającym, kondycjonującym skórę i wyciszającym stany zapalne.  
• Wybrany preparat oczyszczający, np. żel do mycia twarzy, skutecznie usunie kurz, nadmiar sebum i cząsteczek potu, a także wpłynie na regulację pracy gruczołów łojowych. Sprawdź np. Vitella Ictogel żel do mycia twarzy dla cery trądzikowej z zawartością ichtiolu jasnego i octopiroxu, znanych z właściwości przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych.  
• Każdy zabieg oczyszczania należy zakończyć aplikacją wybranego toniku do twarzy, który przywróci naskórkowi równowagę hydro-lipidową oraz właściwy poziom pH, a dodatkowo ułatwi wchłanianie substancji aktywnych znajdujących się w preparatach pielęgnacyjnych. 

Polecane produkty do pielęgnacji skóry trądzikowej to m.in.: 

• Cleanance Comedomed Koncentrat przeciw niedoskonałościom na bazie wody termalnej z Avene z dodatkiem składnika pozyskiwanego z nasion ostropestu plamistego, który działa na źródło zmian trądzikowych, 
• Granex spray do pielęgnacji skóry trądzikowej z innowacyjną formułą poddaną procesowi aktywacji molekularnej, stworzoną na bazie aloesu, 
• Sylveco WOW Serum do twarzy z niacynamidem, kwasem hialuronowym i sokiem z brzozy. Preparat reguluje wydzielanie sebum, ma właściwości antybakteryjne oraz antyoksydacyjne. Produkt jest hipoalergiczny i nie był testowany na zwierzętach, 
• Tołpa Estetic Trądzik intensywny zabieg korygujący niedoskonałości składający się z czterech produktów: chusteczki złuszczającej, skoncentrowanego serum, biopolimerowej maski i kremu korygującego, 
• Bioliq Dermo krem regenerujący do cery trądzikowej na noc z ekstraktem z białej herbaty ograniczającym nadmierne rogowacenie naskórka, kwasem oleanowym i żelem osmotycznym, które normalizują pracę gruczołów łojowych. 

Wśród domowych sposobów na trądzik młodzieńczy wymienia się również domowe maseczki do twarzy. Do przygotowania mieszanki możesz wykorzystać np. miód i sok z cytryny lub płatki owsiane i wodę. Druga opcja sprawdzi się również jako delikatny zabieg złuszczający martwy naskórek. Pamiętaj przy tym, że w przypadku zaostrzonej dermatozy i zmian ropnych lepiej powstrzymać się od wykonywania zabiegów intensywnie złuszczających, ponieważ mogłyby przenieść niedoskonałości na zdrowe obszary twarzy. Ulgę skórze trądzikowej przynosi również przemywanie jej naparem z ziół o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym. Polecane zioła na trądzik to między innymi pokrzywa zwyczajna lub rumianek pospolity.

Kiedy znika trądzik młodzieńczy? 

Największa nasilenie zmian trądzikowych obserwuje się pomiędzy 11. a 17. rokiem życia. Szacuje się, że właściwie zdiagnozowany i leczony zaczyna stopniowo zanikać po około 3-6 miesiącach terapii. W najcięższych stadiach czas trwania choroby wydłuża się, nawet do 30. roku życia. Może również pozostawić szpecące przebarwienia i blizny. Osoba dotknięta trądzikiem powinna więc uzbroić się w cierpliwość i postępować zgodnie z zaleceniami lekarza. 

Podsumowanie

Trądzik młodzieńczy jest często występującą chorobą dermatologiczną, który dotyka wielu nastolatków i młodych dorosłych. Wynika ze zmian hormonalnych, manifestuje się poprzez zatkane pory, powstawanie zaskórników, grudek i krostek. Leczenie obejmuje stosowanie preparatów miejscowych i ogólnych, a profilaktyka polega na odpowiedniej higienie skóry i świadomej, regularnej pielęgnacji kosmetykami przeznaczonymi do cery problematycznej. 

Źródła: 
 
1. A. Kasprowicz, M. M. Owczarek, J. Międzobrodzki, A. Białecka, Porównanie biochemicznej i genetycznej klasyfikacji szczepów Propionibacterium acnes izolowanych ze zmian skórnych od osób z trądzikiem młodzieńczym, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/27280/miedzobrodzki_et-al_porownanie_biochemicznej_i_genetycznej_2012.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp 09.07.2023 r.] 
2. M. Piwowarska, Farmakologiczne metody leczenia trądziku-teraźniejszość i przyszłość, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/182076 [dostęp 09.07.2023 r.] 
3. K. Bieniek, J. Stasiak, I. Bednarski, J. Narbutt, A. Woźniacka, A. Lesiak, Analiza porównawcza skuteczności leczenia trądziku pospolitego preparatami izotretinoiny doustnej, https://journals.viamedica.pl/forum_dermatologicum/article/view/47132 [dostęp 09.07.2023 r.] 
4. M. Jurzak, J. Drąg, A. Cira, Substancje w preparatach do pielęgnacji cery trądzikowej, https://repozytorium.ka.edu.pl/handle/11315/816 [dostęp 09.07.2023 r.]