Nawracająca opryszczka na ustach: czy plastry pomogą?

Nawracająca opryszczka na wardze może doprowadzić do szaleństwa. Choroba ta wywoływana jest przez wirus HSV. Opryszczka często pojawia się w tym samym miejscu. Czasem jej nawrót może być spowodowany przez czynniki takie jak słońce, stres, zimno czy osłabienie organizmu. Niestety, niekiedy przyczynę nawrotu ciężko określić. Dowiedz się, czym jest opryszczka koło ust i jak sobie z nią radzić.

Opryszczka wokół ust − czym jest opryszczka wargowa?

Opryszczka wargowa (nazywa się ją też pospolitą) jest bardzo częstą, uporczywą przypadłością, która dotyczy niemal każdego. To choroba wirusowa skóry i błon śluzowych spowodowana przez wirusa HSV - Herpes simplex typu 1 lub 2, należącego do rodziny wirusów Herpesviridae.

Farmaceutka, Irmina Turek dodaje ciekawostkę:

„Dolegliwości związane z opryszczką towarzyszą ludzkości od setek lat, a wzmianki o niej pochodzą już ze starożytnego Egiptu”.  

Typ 1 wirusa HSV przyczynia się do zmian skórnych głównie w okolicy twarzy − powoduje opryszczkę wokół ust, na ustach i na twarzy oraz opryszczkowe zapalenie jamy ustnej. Natomiast infekcja wirusem HSV typu 2 objawia się opryszczką zwłaszcza narządów płciowych. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się z artykułu: Opryszczka narządów płciowych – co powinnaś wiedzieć?.

Jak można zarazić się opryszczką?

Wirusem zarazić możesz się przez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Infekcja wirusem HSV przebiega jako zakażenie pierwotne, nawrotowe lub bezobjawowe. Po pierwotnym zakażeniu wirus HSV przechodzi w stan utajenia w zwojach nerwowych (np. w zwoju nerwy trójdzielnego, który swoje zakończenia ma w różnych miejscach twarzy). W czasie nawrotu wirus HSV przemieszcza się na skórę drogą włókien nerwowych, co ma skutek w charakterystycznych zmianach skórnych na twarzy − np. opryszki koło ust. Mówimy wtedy o nawrotowej opryszczce wargowej.

Pierwsze zakażenie wirusem HSV, czyli tzw. zakażenie pierwotne, może przebiegać bezobjawowo lub objawiać się ostrym zapaleniem błony śluzowej dziąseł i jamy ustnej. Najczęściej występuje ono u dzieci. U dorosłych pierwotne zakażenie przebiega zwykle pod postacią ostrego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych. Ma nagły początek, a osoba chora odczuwa ogólne osłabienie, bóle głowy, mięśni i gardła. Na migdałkach i na tylnej ścianie gardła powstają pęcherzyki, które następnie pękają i tworzą nadżerki.

Ważne jest nie tylko to, w jaki sposób możesz zarazić się opryszczką, ale że i Ty możesz przekazać ją innym. W tym czasie unikaj pocałunków czy dotykania zmiany na ustach, aby nie roznosić wirusa. Sprawdź też, dlaczego lepiej odwołać wizytę u dentysty, kiedy zaatakowała Cię opryszczka: Opryszczka a wizyta u dentysty. Czy lepiej przełożyć wizytę?.

Co to jest nawrotowa opryszczka? Objawy

Nawrotowa opryszczka wargowa najczęściej występuje w okolicy ust − w obrębie czerwieni wargowej i przyległej do niej skóry. Możesz też mieć tzw. objawy prodromalne − wczesne symptomy opryszczki, czyli mrowienie, pieczenie, swędzenie w miejscu, gdzie powstaną zmiany skórne. Kolejnym etap to pojawienie się charakterystycznych pęcherzyków na rumieniowym podłożu, które są wypełnione przezroczystym „płynem”. Pęcherzyki często grupują się w kształty przypominające okrąg. Po kilku kolejnych dniach płyn z pęcherzyka staje się mętny, a pęcherzyk pęka. Następnie powstają nadżerki i kolejno strupy o nieestetycznym wyglądzie.

Zmiany skórne mogą boleć. Często także dochodzi do nadkażeń bakteryjnych zmian skórnych, np. poprzez dotykanie zmian palcami. Zwykle objawy trwają od 7 do 14 dni.

Opryszczka koło ust − dlaczego ciągle wraca?

Na nawrót opryszczki wpływa wiele czynników. Czasami zmiany nawracaj  bez określonej przyczyny i to w regularnych odstępach czasu. Bardzo często opryszczka pojawia się ponownie w tym samym miejscu.

Do przyczyn nawrotów objawów opryszki należą:

• stres,
• uraz,
• choroba bakteryjna,
• stany gorączkowe,
• wyziębienie,
• osłabienie organizmu,
• miesiączka,
• niedożywienie,
• ekspozycja na słońce.

Szczególnie często nawroty następują po ekspozycji na słońce, dlatego możesz wrócić z wakacji z ciepłych krajów razem z opryszczką. Dotyczy to także często narciarzy, którzy wystawiają swoją twarz na stokowe słońce. Co ciekawe, na nawroty opryszczki narażeni są często pływacy i żeglarze. Jeśli nawroty opryszki są częste lub objawy bardzo uporczywe (np. bardzo bolą) koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

Sprawdź też plastry na opryszczkę.

Nawracającą opryszczka ust − leczenie

Oprócz leczenia miejscowego może być koniecznie zastosowanie leczenia ogólnego − najczęściej acyklowirem. Stosuje się go w odpowiednio dobranej przez lekarza dawce, kiedy opryszczka powraca. Lekarz może też zdecydować, żeby podać Ci go w dawkach profilaktycznych w celu zapobiegania nawrotom opryszki wargowej. Przy takiej terapii specjalista skontroluje też Twój stan zdrowia i zleci odpowiednie badania laboratoryjne.

Irmina Turek dodaje:

„Obecnie acyklowir dostępny jest w aptekach w postaci kremu lub w tabletkach o dawce 200 mg (od niedawna bez recepty). To lek, który zmniejszy nasilenie objawów opryszczki poprzez hamowanie namnażania wirusa HSV. Pamiętaj jednak, że nie wyeliminuje wirusa całkowicie i nie zapobiegnie nawrotom w przyszłości. Wirus opryszczki nadal pozostanie w formie utajonej w zwojach nerwowych i w sprzyjających mu warunkach doprowadzi do kolejnej opryszczki. Lek ten najlepiej sprawdza się przyjmowany doustnie w dawkach od 200 do 400 mg 5 razy na dobę, przez okres od 3 do 5 dni. Ten schemat przyjmowania stosuj w przypadku intensywnego nawrotu opryszczki. Lek będzie działał tym skuteczniej, im wcześniej go zażyjesz  − najlepiej zrób to już przy pierwszych objawach zwiastujących pojawienie się zmiany, takich jak mrowienie, swędzenie czy ból w miejscu, gdzie najczęściej powstaje zmiana.

Przy nawrotach opryszczki o mniejszym nasileniu powinien wystarczyć preparat z acyklowirem w kremie lub żelu. Jednak zwróć uwagę, że żeby działał wydajnie; trzeba smarować nim zmianę około 5 razy na dobę. Pomoże szybciej zagoić opryszczkowe wypryski oraz zmniejszy zasięg rozchodzenia się zmian. W aptekach dostępny jest też preparat miejscowy w formie lipożelu. Jego zdecydowanym plusem jest fakt, że nie ma koloru i dodatkowo wykazuje działanie lekko chłodzące, które ukoi drażniącą zmianę.

Co ciekawe acyklowir jest również uważany za bezpieczny do stosowania dla kobiet w ciąży − oczywiście w przypadku jakichkolwiek wątpliwości zawsze warto dodatkowo skonsultować się z lekarzem i opisać swoje objawy. Jeżeli jesteś w ciąży i obawiasz się opryszczki, polecam Ci ten artykuł: Opryszczka w ciąży - czy jest groźna?.

Przy ciężkich i częstych nawrotach opryszczki acyklowir można stosować prewencyjnie na co dzień, ale w dużo niższych dawkach (400 mg na dobę). Takie postępowanie powinno zmniejszyć częstotliwość pojawiania się niechcianych zmian skórnych”.

Plastry na opryszczkę − działanie

Farmaceutka Irmina Turek opisuje także działanie popularnych plastrów na opryszczkę wargową:

„Oprócz preparatów w formie kremów i tabletek przy nawrotach opryszczki możesz użyć również plastrów na opryszczkę. Dostaniesz je w każdej aptece bez recepty. Działają osłaniająco i pomagają goić się ranie. Ale! Na ich powierzchni nie ma substancji aktywnych o działaniu przeciwwirusowym. To jednak dobra ochrona przed roznoszeniem i powiększaniem się zmian. Zmniejszają również bolesność już występujących pęcherzy.

Tak więc dzięki plastrom rany goją się szybciej i mniej boleśnie. Dodatkowo to dobre rozwiązanie dla osób, które nie mają możliwości, by regularnie smarować zmiany czy też łykać tabletki. Teoretycznie są w stanie utrzymać się na twarzy do 12 godzin. Wiele jednak zależy od dokładnego ich umiejscowienia oraz tego, jak często jesz i pijesz. Plastry na opryszczkę pomagają najbardziej w sytuacji, kiedy na twarzy pojawi się już zmiana i chcesz przyspieszyć jej leczenie. Bardzo dobrze też sprawdzą się łącznie z doustną terapią acyklowirem”.

Sprawdź też, czym charakteryzuje się opryszczka u dzieci.

Jak pielęgnować rany związane z opryszczką?

Irmina opisuje także sposób pielęgnowania zmian na wardze:

„Jeśli w wyniku nawrotu opryszczki powstaną sączące się zmiany o charakterze pęcherzy, pomiędzy zastosowaniem kremu czy zmianą plastra warto odkazić zmianę. Pomoże to uniknąć wtórnego nadkażenia bakteriami i wspomoże sprawne gojenie.

Możesz do tego użyć aerozoli z oktenidyną lub wodę utlenioną czy spirytus salicylowy. Osobiście odradzałabym nakładanie na pęcherze innych maści, plastrów czy kremów, niż te dedykowane opryszczce. Najważniejsze, żeby uniknąć dodatkowych nadkażeń i hamować objawy wirusa.

Jeśli zmiany jeszcze się nie pojawiły, ale wyczuwasz już zwiastujące je symptomy, możesz dodatkowo zwrócić uwagę na dobrze nawilżenie twarzy, czy też jej natłuszczenie, np. w czasie mrozu”.

Jak radzić sobie z opryszczką na ustach?

Podsumowując, opryszczka wargowa wywoływana jest przez wirus HSV, który tak naprawdę nigdy nie zniknie z Twojego organizmu − chowa się on w Twoim ciele w formie uśpionej. Opryszczka najczęściej nawraca, kiedy czujesz osłabienie lub męczy Cię inna choroba. Żeby zapobiec jej rozwojowi na ustach, działaj, kiedy tylko poczujesz pierwsze objawy! Skuteczny lek, który pomaga okiełznać wirusa opryszczki, to acyklowir − dostępny w różnych preparatach w każdej aptece bez recepty. Gojenie ran przyspieszą pomocne plastry na opryszczkę wargową − także do kupienia w aptece.

Źródła:

1. Cernik C., Gallina K., Brodell R.T.: The treatment of herpes simplex in-fections: an evidence-based review. W: Arch Intern Med. 2008
2. Wysocki J., Salamon-Słowińska D.: Zakażenie wirusami Herpes simplex – postaci kliniczne i ich leczenie. Zakażenia. 2003
3. Figlerowicz M.: Najczęstsze postacie kliniczne zakażeń wywołanych przez wirusy z rodziny Herpesviridae. W: Przeg Lek. 2006
4. Braun-Falco O., Pelwig G., Wolf H., Burgdorf W.H.C.: Dermatologia. Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2002