Co to jest glukozamina i kiedy ją stosować? Działanie, właściwości i dawkowanie

Co to jest glukozamina, kiedy warto po nią sięgnąć i czy na pewno jest skuteczna? Ta pochodna glukozy pomaga w odbudowie chrząstki stawowej. Opinie na temat jej działania są jednak różne. Jeśli cierpisz na chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych lub doskwiera Ci ból kolan, te informacje mogą Cię zainteresować.

Co to jest glukozamina?

Glukozamina to aminocukier syntetyzowany naturalnie w Twoim organizmie. Wytwarzany jest po to, aby stanowić budulec do tworzenia kolejnych, jeszcze bardziej złożonych związków występujących w substancji podstawowej chrząstki stawowej. W ten sposób wspomaga osłabioną w chorobie zwyrodnieniowej syntezę proteoglikanów i wspomaga działanie chrząstki. Glukozamina fizjologicznie powstaje z glukozy, przemysłowo z kolei otrzymuje się ją z chityny lub w sposób syntetyczny.

Siarczan lub chlorowodorek glukozaminy, jedna z postaci glukozaminy występująca w suplementach diety, umożliwia prawidłową syntezę glikozaminoglikanów, czyli składników budulcowych chrząstki stawowej. Do tej grupy należy między innymi siarczan chondroityny i kwas hialuronowy. Są to bardzo istotne substancje, które bezpośrednio wpływają na jakość i właściwości chrząstki (przeczytaj też: Regeneracja chrząstki stawowej − czy jest możliwa?).

Sprawdź popularne kategorie

Glukozamina - właściwości

Glukozamina to związek o wielokierunkowym działaniu. Jak pokazują badania, jej działanie wykracza poza pozytywny wpływ na stawy.

Glukozamina – działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne

Glukozamina jest związkiem, którego właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające wspomagają układ sercowo-naczyniowy. Pełni funkcję czynnika kardioprotekcyjnego. Może także wspierać organizm w przewlekłych chorobach jelit, takich jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG), dzięki zdolności modulowania odpowiedzi zapalnych, a także jako substancja neuroprotekcyjna.

Glukozamina a skóra

Na co jeszcze pomaga glukozamina? Badania naukowe wskazują, że wspiera kondycję skóry i błon śluzowych. Jest prekursorem dla kwasu hialuronowego, zatem przyczynia się do nawilżenia i regeneracji, dlatego przypisuje się jej właściwości przeciwstarzeniowe.

Glukozamina a nowotwory

Niektóre badania na zwierzętach wskazują na potencjalne właściwości przeciwnowotworowe. Glukozamina może wpływać, m.in. na apoptozę (zaprogramowaną śmierć komórki) i angiogenezę (tworzenie się nowych naczyń w obrębie zmian nowotworowych). Potrzeba jednak dalszych badań.

Jak działa glukozamina na stawy?

Glukozamina jest składnikiem budulcowym glikozaminoglikanów, które wchodzą w skład chrząstki stawowej. Wspiera ich elastyczność i wytrzymałość, a także pomaga w utrzymaniu prawidłowej struktury stawów. Czy glukozamina pomaga na stawy, np. w chorobie zwyrodnieniowej?

• Tak, ponieważ może spowolnić jej postęp oraz łagodzić niektóre objawy. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym redukuje dolegliwości bólowe związane z uszkodzeniem i zużyciem stawów.
• Leczenie zmian i dolegliwości związanych z chorobą polega na wzmocnieniu i odbudowie substancji podstawowej chrząstki, hamowaniu procesu zapalnego oraz dolegliwości bólowych. To właśnie w tym celu stosuje się preparaty, które zawierają glukozaminę. Związek ten, jako naturalny składnik budulcowy, ma wspomóc regenerację chrząstki.

Glukozamina – w czym występuje naturalnie?

Niestety naturalne źródła glukozaminy to jedynie kilka produktów spożywczych. Są to przede wszystkim owoce morza takie jak krewetki, kraby czy raki. Niestety zazwyczaj znaczna ilość glukozaminy przypada na niejadalne części pancerza.

Glukozamina - suplementacja

Preparatów na stawy jest wiele. Na rynku występują zarówno proste suplementy, leki zawierające jedną substancję czynną, jak i preparaty złożone, np. łączące glukozaminę i chondroitynę. Mogą być podawane równocześnie z lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi oraz sterydami. Związek ten dobrze przyswaja się z przewodu pokarmowego.

Glukozamina - dawkowanie

Ile glukozaminy dziennie należy przyjmować? Zwykle zalecana dawka glukozaminy na dobę to 1,5 g (na preparatach sugerowane dawkowanie to 3 razy dziennie po 0,5 g). Ilość tę przyjmij jednorazowo w ciągu dnia lub podziel ją po 0,5 g i zażywaj trzy razy dziennie.

Kiedy brać glukozaminę?

Glukozaminę stosuje się leczniczo i wspomagająco w chorobach stawów, takich jak choroba zwyrodnieniowa kolan, reumatoidalne zapalenie stawów, a także w okresie rekonwalescencji po operacjach i urazach, w tym w zespołach przeciążeniowych. Może być również zalecana przy stanach zapalnych o różnym podłożu. Preparaty z glukozaminą mogą prewencyjnie stosować osoby aktywne, które uprawiają sport i odczuwają dolegliwości związane ze stawami. Poleca się ją także osobom starszym. Preparat jest bezpieczny i rzadko wywołuje efekty uboczne. 

Suplementacja glukozaminy - efekty

Część badań udowadnia, że stosowana regularnie wspomaga hamowanie bólu w przebiegu choroby i spowalnia zwężanie się szpary stawowej w wyniku postępu zwyrodnienia. Inne z kolei wykazują, że efekt działania związku jest taki sam jak w przypadku podawania placebo. Według niektórych analiz zażywanie siarczanu glukozaminy albo chondroityny zmniejsza z kolei objawy choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego. 

W przebiegu zwyrodnienia stawów dochodzi m.in. do zaburzenia wytwarzania składników budulcowych. Dostarczanie glukozaminy z zewnątrz, w takich preparatach jak leki na odbudowę chrząstki stawowej w kolanie, może więc polepszyć jej stan. Pamiętaj jednak, że najważniejsze jest podstawowe, wprowadzone przez specjalistę leczenie, a suplementację tytułowym związkiem rozważaj jedynie jako dodatkową opcję kuracji.

Jak długo można przyjmować glukozaminę?

Suplementy z glukozaminą należy stosować minimalnie przez okres 6 tygodni. Leczenie możesz cyklicznie powtarzać, zachowując około 2-miesięczne przerwy między kuracjami. Pamiętaj również, aby po każdym zażyciu tabletek popijać je dużą ilością wody, co zapewni sprawne wchłanianie zawartej w nich substancji. Glukozamina bywa też stosowana zewnętrznie w formie żelu na skórę. W takiej postaci zaleca się ją aplikować aż do 6 razy na dobę.

Glukozamina - przeciwwskazania

Podstawowym przeciwwskazaniem do stosowania glukozaminy jest nadwrażliwość na składnik, niezależnie od tego, w jakiej występuje postaci (np. siarczanu lub chlorowodorku w preparatach doustnych). Warto pamiętać, że substancja jest pozyskiwana m.in. ze skorupiaków, dlatego w przypadku alergii na owoce morza jej stosowanie jest niewskazane. Ze względu na brak badań dotyczących bezpieczeństwa, glukozamina nie jest zalecana dla osób poniżej 18. roku życia.

Glukozamina w ciąży i podczas karmienia piersią

W ciąży i podczas karmienia piersią wiele substancji jest przeciwwskazanych ze względu na ryzyko reakcji alergicznych. Glukozamina, często pozyskiwana ze skorupiaków, nie jest zalecana w tym okresie.

Glukozamina a cukrzyca

Glukozamina to aminocukier – pochodna glukozy, dostępna w postaci siarczanu lub chlorowodorku. Czy glukozamina podnosi poziom cukru? Wyniki badań naukowych w tej kwestii są niejednoznaczne – wiele z nich przeprowadzono na modelach zwierzęcych lub komórkowych, a brakuje szeroko zakrojonych badań na ludziach. Z tego względu osoby z cukrzycą, insulinoopornością lub stanem przedcukrzycowym powinny zachować ostrożność podczas suplementacji glukozaminy, mimo że sporo badań przeczy negatywnemu wpływowi glukozaminy na gospodarkę węglowodanową.

Glukozamina - skutki uboczne przyjmowania suplementów

Niekiedy na początku stosowania glukozaminy na kolana czy stawy suplement może powodować przemijające problemy trawienne, takie jak bóle brzucha czy biegunka. Sporadycznie występują też reakcje nadwrażliwości skóry, np. rumień czy wysypka.

Czy glukozamina powoduje tycie?

Mimo swojej budowy chemicznej, glukozamina nie jest związkiem, który powoduje przybieranie na wadze. Niektóre badania na zwierzętach sugerują, że jej suplementacja może wręcz wspierać redukcję masy ciała.

Co trzeba zapamiętać o glukozaminie?

Glukozamina to aminocukier występujący naturalnie w organizmie. Odpowiada za budowanie następnych, bardziej skomplikowanych strukturalnie związków, wchodzących w skład substancji podstawowej chrząstki stawowej.

Niestety, nie znajduje się w zbyt wielu składnikach odżywczych, dlatego jeśli zależy Ci na jej uzupełnieniu, konieczna będzie suplementacja zewnętrzna w postaci tabletek doustnych lub żelu do smarowania skóry. Zanim jednak rozpoczniesz przyjmowanie glukozaminy, skonsultuj się ze specjalistą. 

Źródła:

1. Mantyh, P.W. The neurobiology of skeletal pain. European Journal of Neuroscience. R. 2014, t. 39, nr 3, s. 508–519.
2. Sarzi-Puttini, P., Cimmino, M.A., Scarpa, R. i in. Osteoarthritis: an overview of the disease and its treatment strategies. Seminar in arthritis and rheumatism. R. 2005, t. 39, nr 1, s. 1–10.
3. Dalirfardouei, R., Karimi, G., & Jamialahmadi, K. (2016). Molecular mechanisms and biomedical applications of glucosamine as a potential multifunctional therapeutic agent.. Life sciences, 152, 21-9 . https://doi.org/10.1016/j.lfs.2016.03.028.
   
4. Zahedipour, F., Dalirfardouei, R., Karimi, G., & Jamialahmadi, K. (2017). Molecular mechanisms of anticancer effects of Glucosamine.. Biomedicine & pharmacotherapy = Biomedecine & pharmacotherapie, 95, 1051-1058 . https://doi.org/10.1016/j.biopha.2017.08.122.
   
5. Guo, Q., Hu, H., Zhou, Y., Yan, Y., Wei, X., Fan, X., Yang, D., He, H., Oh, Y., Chen, K., Wu, Q., Liu, C., & Gu, N. (2019). Glucosamine induces increased musclin gene expression through endoplasmic reticulum stress-induced unfolding protein response signaling pathways in mouse skeletal muscle cells.. Food and chemical toxicology : an international journal published for the British Industrial Biological Research Association, 125, 95-105 . https://doi.org/10.1016/j.fct.2018.12.051.
   
6. Jamialahmadi, K. (2019). Beneficial applications of glucosamine. Molecular Nutrition: Carbohydrates. https://doi.org/10.1016/b978-0-12-849886-6.00018-5.
   
7. Yomogida, S., Kojima, Y., Tsutsumi‐Ishii, Y., Hua, J., Sakamoto, K., & Nagaoka, I. (1998). Glucosamine, a naturally occurring amino monosaccharide, suppresses dextran sulfate sodium-induced colitis in rats.. International Journal of Molecular Medicine, 22, 317-323. https://doi.org/10.3892/IJMM_00000025.
   
8. https://www.drugs.com/mtm/glucosamine.html [dostęp 31.01.25]
   
9. https://go.drugbank.com/drugs/DB01296 [dostęp 31.01.25]
   
10. Hwang, J., Park, J., Nam, M., Cho, H., & Han, I. (2015). Glucosamine enhances body weight gain and reduces insulin response in mice fed chow diet but mitigates obesity, insulin resistance and impaired glucose tolerance in mice high-fat diet.. Metabolism: clinical and experimental, 64 3, 368-79 . https://doi.org/10.1016/j.metabol.2014.11.005.
    
11. Muniyappa, R., Karne, R., Hall, G., Crandon, S., Bronstein, J., Ver, M., Hortin, G., & Quon, M. (2006). Oral Glucosamine for 6 Weeks at Standard Doses Does Not Cause or Worsen Insulin Resistance or Endothelial Dysfunction in Lean or Obese Subjects. Diabetes, 55, 3142 - 3150. https://doi.org/10.2337/db06-0714.