Zwyrodnienie kolana – leczenie to tylko operacja? Jakie masz opcje?

Wydawałoby się, że kolana zaczynają szwankować tylko z powodu wieku, ale czy rzeczywiście tak jest? No właśnie nie! Tylko za ok. 40% zwyrodnień odpowiedzialny jest Twój PESEL, a pozostałe 60% jest wynikiem Twojego stylu życia. Co możesz zrobić, żeby naprawić o swoje kolana? Czy operacja jest jedynym sposobem leczenia?

Ciężka fizyczna praca, sporty wyczynowe, nadwaga spowodowana złą dietą - taki styl życia może prowadzić do zwyrodnienia kolana. Najgorsze jest to, że choroba rozwija się podstępnie. Daje początkowo niecharakterystyczne objawy, takie jak: trzeszczenie, opuchlizna, ograniczenie ruchomości. Bagatelizujesz je, przez co do lekarza trafiasz, kiedy jest już zbyt późno. 

Czym jest zwyrodnienie kolana?

Jak inne zwyrodnienia stawów, jest ono przede wszystkim wynikiem zaburzenia jakości chrząstki stawowej, która pokrywa powierzchnię kości i odpowiedzialna jest za amortyzację i prawidłową ruchomość stawu. W wyniku jej zużywania dochodzi do zwiększenia tarcia w stawie i nasilonej ścieralności oraz zmiany składu płynu maziowego. Prowadzi to do zaburzenia ruchomości stawu, sztywności, obrzęku i bólu.

Co sprzyja rozwojowi zwyrodnienia kolana?

• Urazy - zarówno te niewielkie, jak i te poważniejsze, które mogą prowadzić do uszkodzenia chrząstki, więzadeł, czy łękotki. Szczególnie niebezpieczne są wtedy, kiedy są niedoleczone, ponieważ staw cały czas nie pracuj jak należy.
• Choroby ogólnoustrojowe - tutaj przede wszystkim należy wymienić choroby reumatyczne oraz choroby tarczycy.
• Choroby zakaźne - głównie borelioza i chlamydioza, które prowadzą do rozwoju stanu zapalnego w mazi stawowej.
• Nadwaga i otyłość - spowodowana głównie nieprawidłowym stylem życia i zaniedbaniem prawidłowych nawyków żywieniowych.

Do innych, które głównie związane są z naszym stylem życia należą: ciężka praca fizyczna i uprawianie wyczynowych sportów, które prowadzą do nadwyrężenia Twojego układu ruchowego, co po czasie niestety odbija się na Twoim zdrowiu.

Jak leczyć zwyrodnienie stawów kolanowych i uchronić się przed operacją?

Problem przede wszystkim stanowi podstępny rozwój choroby. Niby odczuwasz dyskomfort, ale nie idziesz do lekarza, bo uczucie to jest w zupełności do wytrzymania. Czujesz ograniczenie ruchomości, słyszysz strzelanie podczas ruchu kolanem, ale wydaje Ci się, że to takie nic… no i w końcu pojawia się ból. Trafiasz do lekarza i wtedy okazuje się, że zmiany w kolanach są już daleko posunięte. Co wtedy robić przy zwyrodnieniu kolana?

Leczenie zależy od stopnia uszkodzenia stawu kolanowego i od jego rodzaju. Jeżeli stopień zaawansowania nie jest wielki i struktury okołostawowe (m.in. więzadła) są w prawidłowym stanie, masz następujące opcje i zadania:

1. Unormowanie wagi ciała

Jeśli dotyczy Cię problem kilku kilogramów w nadmiarze, pamiętaj, że zrzucenie ok. 10 kilogramów zmniejsza nawet do 30% ryzyko wystąpienia zwyrodnienia kolan. A gdy już cierpisz na zwyrodnienie kolan, zgubienie nadwagi jest ogromnym odciążeniem. Dlatego warto zadbać o odpowiednią dietę i, wbrew pozorom, o odpowiednią dawkę aktywności fizycznej - ta nie dość, że pomoże pozbyć się kilogramów, to dodatkowo wzmocni stawy i zadba o ich odpowiednią ruchomość. Bo nie ma nic bardziej mylnego, jak stwierdzenie, że całkowity brak ruchu da naszym kolanom wytchnienie i zapewni samouzdrowienie.

2. Leczenie zachowawcze

Tutaj masz szeroki wachlarz możliwości – w zależności, jaki mechanizm działania na swoje kolana chcesz wykorzystać i tak:

• NLPZ - czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne będą pomocne w przypadku objawów bólowych. Możemy stosować je w postaci doustnych preparatów, miejscowych żeli lub kremów, a także domięśniowych zastrzyków. Te ostatnie są dostępne wyłącznie na receptę.
• Leki wspomagające regenerację chrząstki stawowej - mogą one zahamować postęp degeneracji chrząstki, ale niestety nie cofną już istniejących zmian. Tutaj możemy wymienić preparaty zawierające glukozaminę, siarczan chondroityny, czy kolagen typu II. Substancje te wchodzą w skład chrząstki chroniąc ją przed destrukcją i odpowiadają za jej prawidłowe odżywienie.
• Wiskosuplementacja - ta metoda polega na podawaniu kwasu hialuronowego prosto do stawu. Wpływa to na poprawę jakości i składu płynu stawowego – zwiększa to jego lepkość i elastyczność. Stawy odzyskują odpowiednie odżywienie i nawilżenie, a co za tym idzie, odpowiedni poślizg i amortyzację w czasie ruchu.
• Rehabilitacja - daje bardzo dobre efekty przy niewielkich zmianach. Poprzez odpowiednie ćwiczenia czy fizykoterapię (czyli laser, prądy, ultradźwięki) możesz uzyskać fantastyczne efekty. Kolana odzyskują odpowiednią ruchomość, zmniejsza się w nich stan zapalny i poprawia ukrwienie.

Zwyrodnienie kolana: leczenie domowe już nie pomaga. Kiedy konieczna jest operacja?

Są jednak sytuacje, kiedy niestety powyższe sposoby nie pomagają i jedynym wyjściem z sytuacji jest wyłącznie zabieg operacyjny.

Kiedy zmiany w stawie kolanowym nie są rozległe wystarczy przeprowadzić artroskopię – ta głównie polega na oczyszczeniu płynu stawowego z fragmentów uszkodzonej chrząstki stawowej, które pływając sobie w niej swobodnie, zwiększają tarcie i powodują uszkodzenia mechaniczne pozostałych struktur.

Innym sposobem jest operacyjna zmiana ustawienia kości względem siebie, a dokładniej ich kątów ustawienia (tzw. osteotomia korekcyjna).  Dzięki zabiegowi zmniejsza się tarcie pomiędzy kościami i dalsza degeneracja zostaje zahamowana, a ból znika.

No i na koniec: alloplastyka, czyli wstawienie protezy. Podczas tego zabiegu struktury stawowe zostają zastąpione elementami metalowymi i plastikowymi - w zależności od nasilenia zmian wymieniane są fragmenty lub cały staw kolanowy. Ale ta sytuacja ma miejsce tylko w przypadku znacznego uszkodzenia struktur, kiedy ani leki, ani rehabilitacja nie dają żadnej poprawy, a pacjent cierpi z powodu ciągłego bólu.

Bez operacji nie obędzie się również w dwóch dodatkowych sytuacjach, a mianowicie w przypadku zwyrodnienia stawu kolanowego spowodowanego zerwaniem więzadeł oraz pęknięciem lub rozerwaniem łąkotki. W pierwszym przypadku przeprowadza się rekonstrukcję więzadła, w drugim natomiast artroskopowe zszycie łąkotki.