Jak odstawić dziecko od karmienia piersią? Mama radzi!

Odstawienie od piersi to trudny do przejścia moment zarówno w życiu mamy, jak i dziecka. Niektóre kobiety chcą (lub muszą) zakończyć karmienie z dnia na dzień, u innych ten proces jest rozłożony w czasie. U jednych obywa się to bezproblemowo dla obu stron, jednak czasami dla dzieci i ich mam odstawienie od karmienia piersią może być bardzo trudne i stresujące. Zobacz, jak rozszerzyć dietę malucha i jak w razie konieczności nauczyć dziecko pić mleko z butelki.

Kiedy odstawić dziecko od piersi?

Karmienie piersią jest niezwykle ważnym tematem dla każdej mamy. Nie ma jednak jednoznacznej odpowiedzi, kiedy przestać karmić piersią.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca:

• wyłączne karmienie piersią do ukończenia przez dziecko 6. miesiąca życia,
• kontynuację karmienia piersią do ukończenia 2. roku życia i dłużej przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających.

Są to jednak tylko wytyczne, a decyzja o odstawieniu dziecka od piersi jest indywidualna i dotyczy tylko dwóch osób: mamy i jej maleństwa. Mama może przestać karmić piersią wtedy, kiedy ona i dziecko czują się na to gotowi. U jednej kobiety będzie to pół roku po porodzie, u innej 2, a nawet 3 lata. Niektóre mleczne historie trwają bardzo długo, niektóre zaś nie mają nawet szans się zacząć. Czasem decyzja o alternatywnym karmieniu mlekiem modyfikowanym warunkowana jest okolicznościami lub też wyborem matki. W każdym przypadku wiąże się z dużym nakładem emocjonalnym. 

Jedno jest pewne − nie ma uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, kiedy odstawić dziecko od piersi. Nikt nie wyczuje tego lepiej od Ciebie.

 

Jak odzwyczaić dziecko od karmienia piersią?

Po pierwsze, jeżeli masz taką możliwość i nie jesteś zmuszona odstawić dziecka od piersi z dnia na dzień, postaraj się przygotować stopniowo na to malucha. Najpierw spróbuj odciągać mleko laktatorem i podawać je dziecku butelką.

Ważne, żeby butelka była przystosowana do wieku dziecka i miała kształt smoczka podobny do brodawki piersi (taka jest np. buletka antykolkowa Canpol).  Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, jak wybrać butelkę dla niemowlaka, konieczne przeczytaj artykuł: Butelki dla dzieci – poradnik dla totalnego laika. Doświadczone mamy radzą!.

Oprócz laktatora, warto zaopatrzyć się w specjalne pojemniki do przechowywania mleka, np. pojemniki Canpol Babies i woreczki do mrożenia pokarmu. Pamiętaj, że po każdym użyciu części laktatora i butelki należy wyparzać. Dlatego sporym ułatwieniem jest korzystanie ze specjalnie do tego przeznaczonych sterylizatorów, tu także wybrałam markę Canpol Babies i elektryczny sterylizator parowy 3w1.

Po drugie, staraj się przyzwyczaić dziecko do smaku mleka modyfikowanego. Nie ma sensu pytanie innych mam o to, jakie mleko wybrać. Każde dziecko ma inne potrzeby i preferencje. O ile pediatra nie zaleci inaczej, warto kupić próbki kilku mieszanek i sprawdzić, które najbardziej pasuje Twojemu dziecku. O tym, w jaki sposób prawidłowo przygotować mleko modyfikowane, pisałam w artykule: Jak przygotować mleko modyfikowane.

Dla wielu mam największą przeszkodą w zakończeniu karmienia jest usypianie dziecka, szczególnie jeżeli dziecko zawsze zasypiało przy piersi. Problematyczne są także nocne karmienia. Dla dziecka karmienie piersią to nie tylko kwestia zaspokojenia głodu. Równie ważna jest bliskość z mamą. Maluszek przy piersi uspokaja się i wycisza, dlatego łatwiej mu zasnąć. Przy odstawieniu od piersi warto też codzienny „rytuał bliskości” zastąpić innym rytuałem: np. wspólnym czytaniem, śpiewaniem czy kołysaniem. Jest to dobry moment, żeby do całego procesu usypiania włączyć tatę. Sprawdź moje sposoby na usypianie malucha: Jak uśpić niemowlaka? Sprawdzone sposoby sprytnej mamy!.

Jak odstawić dziecko od piersi? Kilka praktycznych wskazówek

Oto kilka wskazówek, jak „bezboleśnie” odstawić dziecko od piersi i przejść na mleko modyfikowane.

1. Nie podejmuj decyzji o odstawieniu od piersi pod wpływem emocji

Powrót do karmienia piersią może być później trudny lub nawet niemożliwy. Z bardzo prostego powodu: wraz z brakiem ssania piersi, laktacja zanika.

2. Odstawianie od piersi powinno być stopniowe

Zastąp jedno karmienie w ciągu dnia posiłkiem z butelki. Najpierw warto podawać dziecku swój odciągnięty pokarm, żeby nauczyło się ssania z butelki. Czasem taki proces może trwać nawet kilka tygodni. W tym czasie możesz poeksperymentować z różnymi rodzajami smoczków do butelki. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele modeli, które kształtem przypominają kobiecą brodawkę. Bardzo dobrym sposobem na odstawienie dziecka od karmienia piersi jest poproszenie partnera lub babci o to, żeby nakarmili samodzielnie dziecko z butelki. Dlaczego?

Kiedy maluch czuje Twój zapach, oczekuje po prostu Twojej piersi. Jeżeli ktoś inny będzie mu podawał pokarm, nie będzie miał skojarzeń z karmieniem naturalnym i chętniej „przejdzie na butelkę”. Spróbuj najpierw zrezygnować z jednego karmienia w dzień, a w kolejnych tygodniach z karmień wieczornych i nocnych. Przeważnie najtrudniej rozstać się dziecku właśnie z karmieniami przed snem i w nocy.

3. Podawaj mleko modyfikowane dopiero, gdy dziecko nauczy się pić z butelki

Warto przy tym punkcie zaznaczyć, że nieraz zdarza się, że dziecko nie chce pić mleka modyfikowanego. Co wtedy zrobić? Nowy pokarm wprowadzać stopniowo. Najpierw dodawaj mleko modyfikowane do swojego odciągniętego pokarmu. Z czasem zmieniaj proporcje, zwiększając ilość mleka modyfikowanego.

Jak widzisz odstawianie dziecka od piersi nie zawsze przebiega bez komplikacji. Mogą także zdarzyć się sytuacje, w których wprowadzenie mleka zastępczego okazuje się konieczne, zwłaszcza kiedy dziecko nie chce lub nie może być karmione piersią. Daj sobie i maluszkowi czas na zmianę nawyków żywieniowych. Jeżeli problemy zaczną się przedłużać w czasie i dziecko będzie tracić na wadze przez to, że nie podejmuje Twojego naturalnego lub sztucznego pokarmu, udaj się z maluchem do pediatry.

Jak odstawić dziecko od karmienia piersią, kiedy nie chce butelki?

Każde dziecko jest inne. Jedne bez problemu przestawiają się na butelkę, inne nie chcą rozstać się z piersią. Jeżeli maluszek nie toleruje butelki, najpierw spróbuj zmienić smoczek. Jak wspomniałam, na rynku jest wiele modeli, być może istnieje taki, który najbardziej przypomina „Twoją pierś”. Przede wszystkim trzeba uzbroić się w cierpliwość. Czasem proces „przestawienia dziecka na butelkę” może trwać nawet kilka tygodni. 

Jeżeli odstawiasz dziecko od piersi po skończeniu przez nie 6. miesiąca życia, możesz rozważyć całkowitą rezygnację z butelki. Zamiast z niej, możesz podawać dziecku mleko z kubeczka czy butelki ze słomką. Wtedy unikniesz późniejszego procesu odstawiania dziecka od butelki, a to wcale nie jest łatwe! Mówię o tym z własnego doświadczenia.

Wygaszanie laktacji − jak długo to trwa?

Pamiętaj, że proces zakończenia laktacji trwa kilka tygodni, a nawet miesięcy. Odstawienie od karmienia piersią z dnia na dzień nie jest dobrym pomysłem. Choć niestety zdarza się, że mamy z różnych powodów muszą tak zrobić. Jednak zarówno dla dziecka, jak i dla Ciebie może być to bardzo trudne. Laktacji nie da się tak szybko wygasić. Dlatego jeżeli czujesz duży dyskomfort z tego powodu, możesz odciągać nieco mleka. Pamiętaj jednak, żeby była to tylko niewielka ilość (do uczucia ulgi). Każde opróżnienie piersi jest znakiem dla gruczołów do produkcji większej ilości pokarmu!

Dobrym sposobem na stopniowe wygaszanie laktacji jest rezygnacja z jednego karmienia dziennie, na takie co kilka dni. Z czasem zastępuj kolejne karmienia innym posiłkiem. W ten sposób zarówno Ty, jak i dziecko będziecie stopniowo przygotowywać się na całkowite odstawienie od karmienia piersią. Na wygaszanie laktacji pomaga również picie naparów z szałwii i mięty. U niektórych kobiet wyciszanie laktacji może się wiązać z kuracją farmakologiczną, ale to zawsze powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.

 

„Mleko kobiece to najlepsze, co mama może dać swojemu dziecku na wczesnym etapie życia, dlatego ważne jest, by każda młoda mama spróbowała karmić piersią. Długość laktacji powinna być jednak uzależniona jedynie od potrzeb dziecka i mamy, a nie od sugestii osób trzecich. Dla jednych kobiet karmienie piersią jest spełnieniem marzeń, dla innych niemożliwą do stoczenia walką. Każda kobieta powinna mieć wsparcie swoich bliskich, a w razie potrzeby zwrócić się o pomoc do konsultantki laktacyjnej”

− komentuje lek. med. Aleksandra Malewska.

Po kilku tygodniach, a nawet miesiącach od odstawienia dziecka od piersi, z sutków wciąż będzie leciał poram. I jest to całkiem normalne zjawisko. U niektórych kobiet laktacja może wygasać nawet do 2 lat.

Odstawiamy od piersi, ale nie od mamy!

Odstawienie dziecka od karmienia piersią jest procesem, który u każdego przechodzi inaczej. Jedne dzieci nie chcą zrezygnować z piersi, inne same z siebie się odstawiają. Ważne jest, żeby z niczym się nie spieszyć. Zakończenie karmienia to naturalny proces, który każda mama musiała kiedyś przejść. Pamiętaj jedynie, że odstawienie od piersi to szczególny czas, gdy Twój Maluch naprawdę potrzebuje Twojej bliskości.

Odstawienie od karmienia piersią – trudne chwile dla Mamy

Odstawienie od piersi to stresujący czas nie tylko dla dziecka - niesie ze sobą trudne emocje dla mamy. Wiem, że mamy często są zmęczone kamienieniem piersią i chcą się „uwolnić” od wiszącego na piersi dziecka. W końcu będzie można się wyspać i wyjść samej na dłużej. Wydaje się wtedy, że odstawienie od piersi przyniesie ulgę.

Tymczasem bardzo często po odstawieniu od piersi towarzyszą trudne emocje: smutek, poczucie straty i winy, tęsknota. Mogą się pojawić częste zmiany nastroju czy problemy z zasypianiem. Bierze się to m.in. ze zmian hormonalnych, które zachodzą w organizmie karmiącej mamy. Zakończenie laktacji wiąże się ze spadkiem poziomu prolaktyny i oksytocyny, które wpływają na nastrój kobiety. Prolaktyna oprócz tego, że odpowiada za produkcję mleka, ma też działanie relaksujące i uspokajające. Oksytocyna ułatwia z kolei tworzenie więzi i poprawia nastrój. Nagły spadek tych hormonów może powodować pojawienie się silnych emocji.

Zakończenie karmienia piersią jest też emocjonalnie trudne: mamy boją się, że stracą z dzieckiem więź i że są mu już niepotrzebne. Czują się bezwartościowe i często podważają podjętą decyzję o zakończeniu karmienia piersią. Do tego często dochodzą trudności w odmówieniu dziecku, które domaga się pokarmu z piersi.

Niestety, wciąż bardzo mało mówi się o tych emocjach towarzyszących. Wato jednak pamiętać, że takie zmiany mogą się pojawić i być dla siebie dobrą i wyrozumiałą. Pozwól sobie na przeżywanie tych emocji. Pamiętaj, że karmienie piersią to tylko etap, po którym przychodzi inny – wcale nie gorszy. Nie bój prosić się o wsparcie. Odstawienie od piersi jest naturalnym procesem, który w końcu czeka każdą mamę.

Odstawienie dziecka od piersi − o czym pamiętać?

Zakończenie karmienia piersią to ważne i trudne wydarzenie w życiu mamy i dziecka. Rób to stopniowo, o ile możesz. Staraj się zorganizować to po swojemu i nie daj się tzw. dobrym radom mam, babć czy koleżanek. Tylko Ty i Twoje maleństwo macie tu coś do powiedzenia. Przygotuj się na to, że wygaszanie laktacji trochę trwa.

Źródła:

1. Żukowska-Rubik M.; Dokarmianie dzieci karmionych piersią – kiedy, czym i jak, Standardy Medyczne/Pediatria, T. 11, 2013, s. 189-199.
2. Weker H.; Barańska M. (red.),  Żywienie niemowląt i małych dzieci. Zasady postępowania w żywieniu zbiorowym, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2020