Morsowanie – czym jest i jaki ma wpływ na organizm?

Morsowanie to aktywność, która u jednych osób wywołuje dreszcz zimna, a u innych dreszcz ekscytacji. Ta druga grupa jest zdecydowanie mniej liczna, jednak trzeba przyznać, że ta aktywność z roku na rok zyskuje na popularności i coraz więcej osób decyduje się na mroźne kąpiele. Czy morsowanie jest dla każdego? Jakie są przeciwwskazania? Wyjaśniamy wszystko na temat bezpiecznego morsowania.

Co to jest morsowanie?

Morsowanie to nic innego jak kąpiele w zimnej wodzie. Choć dla niektórych ta forma aktywności jest kontrowersyjna i budzi wiele wątpliwości, to odważni, którzy zdecydowali się spróbować, przekonują o korzyściach z niej płynących. Co ciekawe, morsowanie nie jest czymś nowym, ma naprawdę imponującą tradycję, a pierwsze wzmianki na temat kąpieli w zimnej wodzie pochodzą z czasów starożytnych. Obecnie największymi entuzjastami są mieszkańcy krajów skandynawskich oraz Europy Wschodniej. W Polsce to wciąż mniej popularna aktywność, choć z każdym kolejnym sezonem notuje się coraz większą liczbę śmiałków.

Ze względu na klimat morsowanie w Polsce praktykowane jest w okresie od późnej jesieni do wczesnej wiosny, kiedy temperatura wody w zbiornikach oscyluje w granicach od 12 do 8ºC i polega na krótkotrwałym zanurzeniu trwającym nie dłużej niż kilka minut. Kąpiele w chłodnej wodzie można zażywać w pojedynkę, jednak dużą popularnością cieszy się morsowanie w większej grupie. Pozwala to na spotęgowanie pozytywnych emocji, umożliwia nawiązanie ciekawych i inspirujących relacji oraz przynosi mnóstwo radości.

Jaki wpływ na organizm ma morsowanie?

Wydaje Ci się, że kąpiel w lodowatej wodzie stanowi zagrożenie dla ludzkiego ciała? Otóż nie, ponieważ liczne badania udowodniły, że morsowanie przeprowadzone w prawidłowy sposób, ma bardzo pozytywny wpływ na organizm! Co więcej, lodowate kąpiele przynoszą dobre efekty na wielu płaszczyznach i oddziałują na kilka różnych sfer ludzkiego ciała. Co daje morsowanie?

• Poprawę ogólnego samopoczucia.
• Złagodzenie negatywnych emocji i wzrost energii.
• Usprawnienie metabolizmu i spalania tkanki tłuszczowej.
• Hartowanie organizmu i zwiększenie tolerancji na niskie temperatury.
• Stymulację pracy układu odpornościowego.
• Poprawienie krążenia krwi.
• Ujędrnienie skóry i redukcję cellulitu.
• Zwiększenie obrony antyoksydacyjnej organizmu.

Ponadto morsowanie przyspiesza regenerację mięśni po treningu oraz łagodzi dolegliwości bólowe.

Morsowanie – przeciwwskazania

Pomimo wielu prozdrowotnych aspektów nie każdy powinien się decydować na ten rodzaj aktywności. Ponieważ morsowanie wiąże się ze swego rodzaju szokiem termicznym dla organizmu, przeciwwskazaniem są między innymi wszelkie schorzenia kardiologiczne i układu krążenia, ale nie tylko. Sprawdź, kiedy słabe krążenie krwi może być przyczyną choroby i jakie są najczęstsze objawy. 

Wśród przeciwwskazań do morsowania wymienia się:

• Nadciśnienie tętnicze krwi,
• Przebyty zawał lub udar mózgu,
• Chorobę niedokrwienną serca,
• Choroby naczyń obwodowych,
• Żylaki,
• Niedoczynność tarczycy,
• Epilepsję, padaczkę, schorzenia nerek,
• Ciążę,
• Ostrą chorobę infekcyjną lub wirusową,
• Gorączkę.

Niedopuszczalne jest również morsowanie po spożyciu alkoholu, głównie ze względu na zaburzoną termoregulację organizmu. Nie zaleca się praktykowania zimnych kąpieli przy dużym zmęczeniu czy niewyspaniu, ponieważ mogą destabilizować i opóźniać reakcje organizmu. Ponadto niewskazane jest morsowanie dzieci poniżej 6. roku życia. Pamiętaj, że ta aktywność może wiązać się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, dlatego jeśli dopiero planujesz rozpocząć przygodę z lodowatymi kąpielami, zalecam konsultację lekarską w celu wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań.

Morsowanie – skutki uboczne

Skutki uboczne morsowania są głównie efektem zlekceważenia przeciwwskazań zdrowotnych, a także nieodpowiedniego przygotowania kondycyjnego. 

• Zbyt szybkie zanurzenie się w zimnej wodzie może skutkować szokiem termicznym. 
• Z morsowaniem wiąże się też ryzyko hipotermii. Objawy to między innymi wzmożona praca mięśnia sercowego, zasinienie ust, problemy z oddychaniem i zmniejszona efektywność ruchowa. 
• Częstym następstwem nieprawidłowo przeprowadzonego morsowania jest także wychłodzenie organizmu, odmrożenia, a wskutek nagłego kontaktu z zimną wodą może wystąpić drętwienie palców u nóg. W takiej sytuacji należy natychmiast wyjść z wody, osuszyć skórę i okryć się ciepłym kocem. Pomocne będą różnego rodzaju termofory, które miejscowo ogrzeją zmarznięte ciało. W przypadku wyjątkowo nasilonych objawów należy wezwać pomoc medyczną.

Jak się przygotować do morsowania?

Do morsowania, podobnie jak do każdej innej aktywności, należy się przygotować. Przede wszystkim należy wykluczyć przeciwwskazania zdrowotne. Najlepszym rozwiązaniem będzie więc specjalistyczna konsultacja lekarska i przeprowadzenie kierunkowych badań, głównie w kierunku schorzeń kardiologicznych. Kolejny krok to wyleczenie ewentualnej infekcji toczącej się w ustroju. Jak pisałam wyżej – gorączka wyklucza morsowanie, dlatego niezbędne mogą się okazać leki na przeziębienie, które rozprawią się z chorobą. Pomocne będą również toniki wzmacniające zalecane w okresach obniżonej odporności organizmu oraz witaminy i minerały, które dodatkowo uzupełnią niedobory kluczowych mikro- i makroelementów.

• Przygotowanie do morsowania najlepiej rozpocząć na kilka miesięcy przed planowaną aktywnością. Dobrym rozwiązaniem są zimne prysznice, które pomogą zahartować organizm. 
• Przed wejściem do wody należy rozgrzać organizm – wystarczy ok. 15 minut dynamicznych ćwiczeń aerobowych, np. lekki trucht, podskoki, pajacyki, skrętoskłony. 
• Zanurzenie się w wodzie powinno być stopniowe, ale zdecydowane. Przedłużanie momentu zanurzenia może potęgować ryzyko wychłodzenia organizmu, dlatego nie przeciągaj momentu wejścia do wody. 
• Niezbędne jest zabezpieczenie głowy, dłoni i stóp, dlatego przygotuj sobie ciepłą czapkę i rękawiczki, a także lekkie półbuty neoprenowe.
• Podczas schodzenia pod wodę należy pamiętać, by napinać mięśnie i nabierać powietrze. 
• Dla osób początkujących pierwsze morsowanie nie powinno trwać dłużej niż kilkadziesiąt sekund. Bardziej doświadczone morsy zanurzają się nawet na kilkanaście minut, podzielonych na dwa wejścia.
• Po wyjściu z wody należy osuszyć ciało, ubrać się i dodatkowo owinąć kocem. Niezastąpiony będzie termos z ciepłym, rozgrzewającym napojem. Morsowanie należy zakończyć krótkim, ale intensywnym wysiłkiem fizycznym, który pomoże rozgrzać wychłodzone ciało.

Czy morsowanie jest zdrowe?

Tak. Pod warunkiem, że będzie przeprowadzone prawidłowo, uważnie i poprzedzone odpowiednim przygotowaniem. Nie można również zapominać o przeciwwskazaniach. Jeśli zdrowie i kondycja organizmu pozwalają na przetestowanie nowej aktywności, jak najbardziej można spróbować. Pamiętaj jednak, że morsowanie to stresujący stan fizjologiczny, dlatego nie nadwyrężaj możliwości i wytrzymałości swojego ciała. 

Podsumowanie

Morsowanie to wciąż ciekawostka wśród zimowych aktywności, choć zauważa się coraz większe zainteresowanie, a fanów lodowych kąpieli przybywa z sezonu na sezon. Przyznam szczerze, że dla mnie jest to wyczyn na miarę ekstremalnego, ale zawsze z dużym podziwem obserwuję uśmiechnięte twarze morsów wskakujących do zbiornika wodnego, nierzadko pokrytego warstwą lodu.

Źródła:

1. R. Wesołowski, M. Gackowka, A. Woźniak, C. Mila-Kierzenkowska, Oddziaływanie zimna na organizm człowieka – morsowanie jako forma rekreacji ruchowej, https://www.researchgate.net/publication/269762998_Oddzialywanie_zimna_na_organizm_czlowieka_-_morsowanie_jako_forma_rekreacji_ruchowej [dostęp 12.12.2022]
2. A. Teległów, B. Ptaszek, S. Podsiadło, M. Mardyła, J. Marchewka, M. Maciejczyk, Comparing the Effects of Whole-Body Cryotherapy and Swimming in Cold Water – Winter Swimming on Chosen Morphological and Biochemical Blood Indices and Factors Released by Brown Adipose Tissue, [dostęp 12.12.2022]
3. P. Kaniewska, L. Ossowska, Fenomen morsowania w Polsce, https://ezeszyty.wne.tu.koszalin.pl/index.php/zeszyty/article/view/308 [dostęp 12.12.2022]