Niska hemoglobina – jak unormować jej poziom?

Podczas wykonywania podstawowych badań diagnostycznych niemal zawsze zostaje zlecony do oceny poziom hemoglobiny. Wyniki tych badań są bardzo ważne, ponieważ zbyt niski poziom hemoglobiny może wskazywać na poważne choroby, z których najczęstszą jest anemia. Jak skutecznie podnieść poziom tego ważnego dla naszego funkcjonowania białka? Podpowiadamy!

Jakie są funkcje hemoglobiny? 

Hemoglobina odpowiada za czerwony kolor krwi, ale jej główna funkcja polega na transporcie życiodajnego tlenu w czerwonych krwinkach, czyli erytrocytach. Centrum kompleksu hemoglobiny stanowi atom żelaza, który w sposób przejściowy wiąże tlen i transportuje go siecią naczyń krwionośnych do każdej komórki. Następnie białko to odbiera z komórek dwutlenek węgla, którego pozbywa się w płucach. Inną funkcją hemoglobiny jest pomoc w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej krwi. 

Sprawdź popularne kategorie

Jakie są normy dla hemoglobiny?

Normy dla hemoglobiny różnią się w zależności od płci, wieku, laboratorium oraz stanu fizjologicznego. Zatem obniżone wartości hemoglobiny (niskie Hgb) u dziecka będą miały zupełnie inne wartości niż niski poziom hemoglobiny dla dorosłego mężczyzny czy kobiety w ciąży. Wyniki badania należy skonsultować z lekarzem.

• Norma hemoglobiny dla kobiet: 12-16 g/dl
• Norma hemoglobiny dla kobiet w ciąży: 11,5-13,5 g/dl
• Norma hemoglobiny dla mężczyzn: 13-18 g/dl
• Normy hemoglobiny dla dzieci: 20 g/dl u noworodków, 10 g/dl u trzymiesięcznych niemowląt.

Co może oznaczać niski poziom hemoglobiny?

Niska hemoglobina oznacza, że jej poziom znajduje się poniżej ustalonej dla niej wartości referencyjnej. Dla pacjenta powinien to być wyraźny sygnał, że z jego zdrowiem dzieje się coś złego. Należy jak najszybciej znaleźć przyczynę oraz podjąć odpowiednie kroki, aby skutecznie podnieść poziom hemoglobiny.

Przyczyny niskiego poziomu hemoglobiny

Dlaczego mamy za mało hemoglobiny? Przyczyn jest naprawdę wiele i niektóre wcale nie są oczywiste. Poniżej wymienimy te najczęstsze.

• Anemia – czyli niedokrwistość. Może być wywołana złą dietą, utratą objętości krwi, towarzyszyć przewlekłym chorobom.
• Zła dieta – nieurozmaicona, uboga dieta prowadzi do niedoborów żywnościowych. Niski poziom hemoglobiny we krwi najczęściej wiąże się ze zbyt małą podażą żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12.
• Anemia aplastyczna – u podstaw choroby leży dysfunkcja szpiku kostnego, co skutkuje niskim poziomem krwinek czerwonych.
• Białaczka – w przebiegu tego schorzenia dochodzi to spadku produkcji hormonu, który pobudza produkcję hemoglobiny. 
• Chemioterapia – podczas chemioterapii dochodzi do uszkodzenia szpiku, który odpowiada za produkcję erytrocytów. Stąd też przy nowotworach odnotowuje nagły spadek hemoglobiny.
• Schorzenia nerek – niemal zawsze choroby nerek są powiązane z za niską hemoglobiną.
• Utrata krwi – w wyniku urazu, operacji, obfitych miesiączek czy krwawienia w obrębie przewodu pokarmowego dochodzi do zmniejszenia ilości erytrocytów co skutkuje obniżoną hemoglobiną.
• Schorzenia, podczas których dochodzi do zaburzeń produkcji czerwonych krwinek – np. zespół złego wchłaniania.
• Ciąża – niska hemoglobina w ciąży to bardzo powszechne zjawisko, któremu na szczęście można skutecznie zapobiegać.
• Inne – przyczyn niskiej hemoglobiny można upatrywać również w celiakii, marskości wątroby, toczniu rumieniowatym czy reumatoidalnym zapaleniu stawów.

Niska hemoglobina – objawy

Objawy niskiego poziomu hemoglobiny mogą wydawać się mało specyficzne, co może uśpić czujność. Te najbardziej charakterystyczne to:

• Osłabienie – nawet niewielki wysiłek powoduje zmęczenie,
• Zawroty głowy, czasem omdlenia,
• Spadek koncentracji, trudności ze skupieniem uwagi,
• Senność,
• Blada i sucha skóra,
• Przyspieszona akcja serca,
• Wypadanie włosów, kruchość paznokci,
• Ogólne złe samopoczucie.

Niski wskaźnik hemoglobiny w ciąży

Za mało hemoglobiny w ciąży to problem niemal połowy przyszłych mam. W ciąży zwiększa się objętość krwi krążącej, a przez to jest ona bardziej rozcieńczona. W większości niski poziom krwinek czerwonych wiąże się z niedoborami żelaza, witaminy B12, witaminy B6, kwasu foliowego. Odpowiedni poziom hemoglobiny jest szczególnie istotny w trzecim trymestrze, ponieważ anemia w tym okresie może skutkować przedwczesnym porodem. Niski poziom hemoglobiny czasem odnotowuje się również po porodzie z powodu dużej utraty krwi towarzyszącej narodzinom dziecka. 

Jak skutecznie podnieść poziom hemoglobiny? Leczenie

Wiele osób zastanawia się, jak szybko podnieść hemoglobinę. W zależności od zdefiniowanego problemu stosuje następujące metody:

• Przetaczanie erytrocytów,
• Przyjmowanie hormonu stymulującego produkcję czerwonych krwinek – erytropoetyny,
• Przyjmowanie odpowiednich leków i suplementów diety. Najczęściej są to preparaty żelaza, najwygodniejszą postać stanowi żelazo w tabletkach. Na małą ilość hemoglobiny zaleca się również przyjmowanie preparatów z witaminą B12, witaminą C, witaminą B6 – niezbędnych do syntezy czerwonych krwinek oraz witaminą A i E – silnych antyoksydantów. Ponadto witamina C zwiększa wchłanianie żelaza – warto zatem przyjmować obie te substancje jednocześnie.

Naturalne sposoby na podniesienie niskiego poziomu hemoglobiny

Wiele osób stara się poszukiwać domowych i naturalnych sposobów na podniesienie zbyt niskiej hemoglobiny. To, co zawsze się sprawdza, to urozmaicona dieta, która dostarcza niezbędnych substancji do produkcji erytrocytów.

Co należy jeść i pić przy niskim poziomie hemoglobiny?

Co należy jeść, aby podnieść hemoglobinę? Warto postawić na produkty będące bogatym źródłem żelaza – np. owoce morza, szpinak, natkę pietruszki, jajka, fasolę, chude mięso. W rybach, orzechach, warzywach sezonowych, owocach cytrusowych, pełnoziarnistych zbożach znajdziemy z kolei witaminę B12, B6, C, E i kwas foliowy. Do picia wybierajmy soki, najlepiej te świeżo wyciskane z owocówcytrusowych. Wchłanianie żelaza hamuje z kolei kawa i herbata ze względu na zawartość polifenoli. Dieta przy niskiej hemoglobinie powinna wykluczyć produkty bogate w fityniany, które mocno ograniczają przyswajalność żelaza – np. migdały, tofu, rośliny strączkowe. 

Warto dbać o właściwy poziom hemoglobiny 

Oznaczenie poziomu hemoglobiny powinno się wykonywać kontrolnie raz w roku. Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Przyczyn niskiego poziomu hemoglobiny jest bardzo wiele. Im wcześniej uda się zdiagnozować problem, tym lepiej.

Źródła:

1. Agnieszka Falkowska, Lucyna Ostrowska, "Niedokrwistość u kobiet ciężarnych" w: Nowa Medycyna 3/2010
2. Interna Szczeklika 2019, pod red. Piotra Gajewskiego