Nadciśnienie płucne − objawy, przyczyny, leczenie. Jak zdiagnozować chorobę?

Nadciśnienie płucne to groźna choroba, która obejmuje płuca i serce. Niestety, rokowanie dla pacjentów z nadciśnieniem płucnym jest wciąż gorsze niż w przypadku chorób nowotworowych. Poznaj podstawowe informacje na temat tego schorzenia i metod leczenia.

Nadciśnienie płucne − co to jest?

Nadciśnienie płucne występuje stosunkowo rzadko − w Polsce rozpoznaje się średnio około 30 przypadków na milion osób w populacji dorosłych. Nadciśnienie płucne u dzieci występuje rzadziej − to statystycznie 12 przypadków w milionowej populacji dziecięcej. Średni wiek zachorowania wynosi ok. 45 − 50 lat. Aż 2 razy częściej chorują kobiety.

Nadciśnienie płucne – przyczyny

Najczęściej rozpoznaje idiopatyczne nadciśnienie płucne, czyli bez ustalonej, jednoznacznej przyczyny.

Najważniejsze przyczyny nadciśnienia płucnego to:

• wady wrodzone serca (np. ubytek w przegrodzie międzykomorowej lub przedsionkowej),
• choroby tkanki łącznej (np. twardzina, toczeń układowy),
• marskość wątroby (nadciśnienie wrotne),
• niektóre leki (np. zmniejszające apetyt),
• toksyny (np. amfetamina),
• genetyka (mutacja genetyczna).

Aleksandra Malewska dodaje: 

„Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dzieli nadciśnienie płucne na kilka grup ze względu na jego przyczyny:
● Grupa I – tętnicze nadciśnienie płucne-idiopatyczne (o nieznanej przyczynie), dziedziczne, nadciśnienie płucne w przebiegu chorób tkanki łącznej lub zakażenia wirusem HIV, wywołane pod wpływem leków lub toksyn (metamfetamina),

● Grupa II − nadciśnienie płucne spowodowane chorobami lewej części serca – np. skurczowe lub rozkurczowe zaburzenia lewej komory,

● Grupa III – nadciśnienie płucne w przebiegu chorób płuc np. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), która jest konsekwencją palenia papierosów,

● Grupa IV – nadciśnienie płucne związane z przewlekłą chorobą zakrzepowo-zatorową,

● Grupa V – nadciśnienie płucne o niejasnych przyczynach."

Nadciśnienie płucne − objawy

Niezależnie od przyczyny, każde nadciśnienie płucne charakteryzuje się podobnymi objawami. Pierwszym objawem choroby jest zwykle duszność i zmęczenie, która pojawia się w wyniku zmniejszenia objętości krwi przepływającej przez płuca podczas wysiłku fizycznego. Dość charakterystyczne dla nadciśnienia płucnego jest to, że objawy występują przede wszystkim podczas wysiłku i ustępują w spoczynku. U prawie wszystkich chorych duszność jest pierwszym objawem, następnie pojawiają się typowe objawy dla niewydolności serca:

• obrzęki nóg,
• wodobrzusze,
• poszerzenie naczyń szyjnych,
• szmer niedomykalności zastawki trójdzielnej,
• sinica,
• palce pałeczkowate.

Sprawdź, o czym jeszcze mogą świadczyć duszności.

Nadciśnienie płucne – jak zdiagnozować?

Zazwyczaj od pojawienia się pierwszych objawów nadciśnienia płucnego do pierwszego zgłoszenia się do lekarza upływa około 9 miesięcy. Natomiast leczenie rozpoczyna się zwykle dopiero po 2 − 4 latach, co jest związane ze szczegółową diagnostyką, składającą się z kilkunastu badań. Podstawowym badaniem, można powiedzieć, że przesiewowym − jest echo serca, w którym wstępnie ocenia się ciśnienie w tętnicy płucnej. W celu potwierdzenia rozpoznania nadciśnienia płucnego wykonuje się inwazyjne badanie cewnikowanie prawostronne serca.

Nadciśnienie płucne − leczenie zależne od przyczyny

Z uwagi na to, że leczenie nadciśnienia płucnego jest skomplikowane, pacjentów kieruje się do wyspecjalizowanych ośrodków. Obecnie program leczenia nadciśnienia płucnego jest realizowany w 23 szpitalach w całej Polsce. Nadciśnienie płucne jest chorobą przewlekłą, którą obecnie, poza kilkoma wyjątkami nie można całkowicie wyleczyć. Obecnie ok. 80% leczonych przeżywa 2 lata. Nie ma możliwości zapobiegania tej choroby, natomiast wykrywając ją w krótkim czasie, można szybko wdrożyć odpowiednie leczenie, co spowolni jej postęp.

Leczenie nadciśnienia płucnego obejmuje głównie farmakoterapię. Stosowane są leki zmniejszające objawy niewydolności serca, poprawiające codziennie funkcjonowanie i jakość życia. Chorym zaleca się unikanie wykonywania większych wysiłków fizycznych i przebywania na dużych wysokościach. Podczas podróży samolotem zaleca się stosowanie tlenoterapii. Pacjenci z nadciśnieniem płucnym powinni również ograniczyć spożywanie soli kuchennej i przyjmowanie nadmiernej ilości płynów. U osób, które nie odpowiadają w sposób wystarczający na farmakoterapię nadciśnienia płucnego, mogą poprawić jakość życia metody leczenia zabiegowego, czyli:

• septosomia przedsionkowa,
• przeszczepienie płuc,
• endarektomia płucna,
• pionierskie zabiegi angioplastyki tętnic płucnych.

Sprawdź też zioła na nadciśnienie.

Nowe leki na nadciśnienie płucne − czy jest nadzieja?

Aleksandra Malewska dodaje: 

„W przypadku pacjentów z tętniczym nadciśnieniem płucnym dostępne są również nowe leki w formie tak zwanej terapii celowanej. Co dzieje się w naczyniach tych pacjentów? Nadciśnienie płucne wynika z nadmiernego skurczu i proliferacji (rozprzestrzeniania się) komórek mięśni gładkich, które budują ściany tętnic płucnych. I tu z pomocą przychodzą leki poprawiające funkcjonowanie śródbłonka naczyń krwionośnych (najbardziej wewnętrznej warstwy ściany naczyń) oraz wykazujące działanie antyproliferacyjnie.

Istnieją trzy grupy tych substancji

1. Inhibitory fosfodiesterazy 5

Do leków tych należy popularny sildenafil, który działa na fosfodiesterazę 5 w krążeniu płucnym i w ciałach jamistych prącia. U pacjentów z tętniczym nadciśnieniem płucnym leki te działają na mięśnie gładkie naczyń i powodują ich rozkurcz. Tym samym spadek ciśnienia.

1. Antagoniści receptora endotelinowego

Substancjami aktywnymi tych leków są np. bozentan czy ambrisentan przeciwdziałają wpływowi endoteliny, która kurczy naczynia płucne i pobudza proliferację mięśni gładkich, przez co powoduje tętnicze nadciśnienie płucne. Leki te zmniejszają ogólny opór naczyń krwionośnych w płucach.

1. Prostanoidy

A wśród nich analogi prostacyklin to krótko działające substancje, które między innymi rozszerzają naczynia krwionośne. Przykładem leków z tej grupy jest epoprostenol podawany w ciągłym wlewie, lub iloprost stosowany w postaci inhalacji.

Zalecenia dla pacjentów z nadciśnieniem płucnym

Niezależnie od przyczyny Twojego nadciśnienia płucnego warto stosować kilka uniwersalnych zasad, które ułatwią Ci codzienne funkcjonowanie.

Pacjent z nadciśnieniem płucnym powinien:

• unikać przebywania na dużych wysokościach,
• unikać wyczerpującego wysiłku fizycznego − chory z nadciśnieniem płucnym powinien skonsultować się z lekarzem zanim podejmie wysiłek fizyczny,
• unikać dużej ilości soli kuchennej w diecie oraz ograniczyć zbyt dużej ilości wypijanych płynów.

Nadciśnienie płucne - podsumowanie

Nadciśnienie płucne to postępująca choroba, która z czasem może doprowadzić do ciężkiego kalectwa, a nawet zgonu. Jak tego uniknąć? Leczenie nadciśnienia płucnego trzeba włączyć już na wczesnym etapie choroby. To bardzo ważne, szczególnie w przypadku tętniczego nadciśnienia płucnego, w którym leki celowane skutecznie opóźniają postępy choroby. Dzięki temu znacznie poprawia się jakość oraz długość życia pacjentów chorujących na tę dotkliwą chorobę."