Zapalenie błędnika − powikłanie po zapaleniu ucha środkowego

Zapalenie błędnika to proces zapalny w uchu wewnętrznym. Jego najczęstszą przyczyną jest rozprzestrzenienie się infekcji z ucha środkowego. Główne objawy choroby to zawroty głowy, zaburzenia równowagi, oczopląs i pogorszenie słuchu. Jak postępować w przypadku pojawienia się takich symptomów i dlaczego lepiej ich nie lekceważyć?

Błędnik − co to jest?

Główne zadanie ucha zewnętrznego i ucha środkowego to przewodzenie fal dźwiękowych. Ucho wewnętrzne nazywane jest także błędnikiem. Ma ono za zadanie odbierać dźwięki − zawiera receptory zmysłu słuchu. Odpowiedzialny jest za to ślimak − narząd słuchu błędnika.

Słuch to jednak nie jedyny zmysł, za który odpowiada ucho wewnętrzne. Druga część błędnika, czyli narząd przedsionkowy składa się z przedsionka i 3 kanałów półkoliste. Odpowiedzialny jest za zmysł równowagi.

Sprawdź też leki i krople na ból uszu.

Zapalenie błędnika − przyczyny

Najczęściej zapalenie błędnika jest powikłaniem po przewlekłym zapaleniu ucha środkowego. Zdarza się to, gdy patogeny przemieszczą się z ucha środkowego do ucha wewnętrznego. Taki stan zapalny obejmuje zazwyczaj tylko jedno ucho.

Rzadziej infekcję błędnika powodują czynniki chorobotwórcze obecne we krwi − np. wirusy świnki czy cytomegalii lub przejście procesu zapalnego z opon mózgowo-rdzeniowych na ucho wewnętrzne.

Wyróżnia się:

• surowicze zapalenie błędnika, które jest jego najlżejszą (ale i najczęściej jedynie przejściową) formą,
• ropne zapalenie błędnika z nasilonym odczynem zapalnym i ryzykiem martwicy
• przewlekłe zapalenie, gdy do ucha wewnętrznego wnikają odczynowe masy tkankowe, np. perlak.

Więcej na temat perlaka ucha możesz przeczytać w artykule: Perlak ucha − guzek, przez który gorzej słyszysz.

Zapalenie błędnika stanowi powikłanie innych chorób, takich jak:

• infekcje bakteryjne ucha środkowego (Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis)
• choroby wirusowe (świnka, różyczka, odra, cytomegalia, grypa, ospa wietrzna i półpasiec, HIV, opryszczka)
• operacje ucha środkowego, urazy, choroby autoimmunologiczne
• zapalenie mózgu, opon mózgowo- rdzeniowych
• gruźlica
• toksoplazmoza
• infekcje grzybicze

Zapalenie błędnika − objawy

Choroba zazwyczaj rozpoczyna się nagle i gwałtownie. Pierwszym objawem mogą być zawroty głowy, które skutkują zaburzeniami równowagi. Towarzyszą temu nudności i wymioty, ból głowy, oczopląs (mimowolne, drgające ruchy gałek ocznych) czy pogorszenie słuchu i szum uszny.

Często pojawia się też niepokój, złe samopoczucie i ogólne zmęczenie. Czasem można mieć też poczucie niewyraźnego widzenia i nieco zamazanego obrazu. Zawroty głowy mogą być tak intensywne, że samodzielne poruszanie się czy wykonywanie innych codziennych czynności jest bardzo utrudnione lub nawet niemożliwe.

Zapalenie błędnika − diagnoza

Gdy zauważysz u siebie takie objawy, lepiej ich nie lekceważ. Zapalenie błędnika może doprowadzić do trwałego ubytku słuchu lub głuchoty, długotrwałych trudności z utrzymaniem równowagi, a nawet do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i powstania ropnia mózgu, co może prowadzić do kolejnych powikłań.

Najlepiej udaj się na SOR lub do otolaryngologa. Lekarz postawi Ci diagnozę na podstawie dokładnego wywiadu, szczegółowego badania otolaryngologicznego i neurologicznego, a w niektórych przypadkach, przydatne okazują się także badania obrazowe, np. tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Warto wiedzieć, że zawroty głowy i zaburzenia równowagi wcale nie muszą oznaczać zapalenia błędnika − występują też w innych chorobach ucha wewnętrznego, np. chorobie Meniere’a. Dlatego istotne jest, żeby Twoim objawom przyjrzał się specjalista.

Sprawdź też preparaty do higieny uszu.

Zapalenie błędnika − leczenie

Zapalenie błędnika często musi być leczone w warunkach szpitalnych. W przypadku infekcji bakteryjnej, lekarz przepisze Ci antybiotyki podawane dożylnie. Stan zapalny na tle immunologicznym leczy się glikokortykosteroidami.

Ważne jest też leczenie objawowe, które ma za zadanie zminimalizowanie przykrych objawów. W tym celu stosuję się np. leki przeciwwymiotne czy leki łagodzące zawroty głowy, np. betahistynę.

Czasami konieczne okazuje się leczenie chirurgiczne. Gdy zapalenie błędnika jest powikłaniem perlakowego przewlekłego zapalenia ucha środkowego, zabieg chirurgiczny polega na usunięciu perlaka. Lekarz może też zastosować oczyszczanie ucha z ziarniny zapalnej i drenaż zalegającej wydzieliny.

Zawroty głowy podczas zapalenia ucha wewnętrznego mogą być bardzo uciążliwe. Prócz leczenia, warto wiedzieć jak postępować, żeby samemu sobie nie szkodzić. Podczas zawrotów unikaj szybkich ruchów, gwałtownych zmian pozycji, ostrożnie i powoli podnoś się z pozycji leżącej lub siedzącej. Ostre, migające światła czy nieprzyjemne dźwięki mogą Cię drażnić i denerwować, więc najlepiej odpoczywaj w spokoju i unikaj stresu.