Zatkane ucho – jak je odetkać? Przyczyny i objawy zatkanego ucha

24. 1. 2025 · 9 minut czytania

Zatkane ucho to częsty problem w praktyce otolaryngologicznej. Towarzyszące temu nieprzyjemne uczucie sprawia, że pacjenci szybko szukają pomocy u lekarza. Poznaj sposoby na odetkanie ucha.

Karol Olejnik
Karol Olejnik
Zatkane ucho – jak je odetkać? Przyczyny i objawy zatkanego ucha

Z pewnością każdy z nas przynajmniej raz w życiu miał nieprzyjemne uczucie zatkanego ucha. Bardzo często towarzyszą mu inne objawy, takie jak pogorszenie słuchu czy szumy uszne. Choć w większości przypadków przyczyna zatkanego ucha jest całkowicie prozaiczna – czop woskowinowy lub zwyczajne przeziębienie – może być to również objaw poważniejszych dolegliwości. Dowiedz się, jak odetkać zatkane ucho.

Budowa ucha i jego funkcje

Ucho to narząd odpowiedzialny nie tylko za słyszenie, ale także za utrzymanie równowagi i orientację w przestrzeni. Składa się z trzech części:

Ucha zewnętrznegoobejmuje małżowinę uszną, która zbiera fale dźwiękowe, oraz przewód słuchowy zewnętrzny, który kieruje je do błony bębenkowej chroniącej ucho środkowe.
Ucha środkowegozawiera jamę bębenkową, trzy kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko i strzemiączko), które wzmacniają i przekazują dźwięki oraz trąbkę słuchową odpowiadającą za wyrównanie ciśnienia między uchem a gardłem.
Ucha wewnętrznegoskłada się z przedsionka, ślimaka odbierającego bodźce dźwiękowe oraz błędnika, który odpowiada za utrzymanie równowagi i reakcję na ruchy głowy.    
Budowa ucha i jego funkcje

Sprawdź popularne kategorie

Zatkane ucho – przyczyny

Uczucie zatkanego ucha to jedna z częstszych dolegliwości, z którą pacjenci zgłaszają się do gabinetu lekarza rodzinnego lub otolaryngologa. Choć nie zawsze towarzyszy mu ból, sam dyskomfort związany z nieprzyjemnym odczuciem utraty drożności przewodów słuchowych, a nierzadko również upośledzeniem słuchu zmusza do szybkiej wizyty. Zatkanie ucha może wynikać z wielu przyczyn. Najczęstszą jest nim obecność czopu woskowinowego (korka woszczynowego), czyli konglomeratu złożonego z wydzieliny gruczołów łojowych przewodu słuchowego, złuszczonych komórek nabłonka oraz włosów. Woskowina zatykająca ucho może mieć barwę od bladożółtej aż po czarną i być płynna lub skamieniała.

Do innych możliwych przyczyn zatkania ucha należy:

  • Zapalenie skóry przewodu słuchowego zewnętrznego – towarzyszy mu ból, świąd oraz obrzęk i zaczerwienienie skóry pokrywającej przewód słuchowy. Nierzadko w jego świetle zbiera się wydzielina ropy i złuszczonego nabłonka, upośledzając drożność i doprowadzając do powstania uczucia zatkania ucha. Najczęstszą przyczyną rozwoju zapalenia jest tzw. ucho pływaka, czyli zakażenie bakteryjne lub grzybicze wynikające z długotrwałego przebywania w naturalnych lub sztucznych zbiornikach wodnych,
  • Ostry lub przewlekły nieżyt nosa i zatok obocznych z towarzyszącym zapaleniem trąbki słuchowej – ta ostatnia struktura łączy ucho środkowe z gardłem i odpowiada za wyrównanie ciśnień pomiędzy nimi. W następstwie obrzęku trąbki słuchowej w uchu środkowym tworzy się podciśnienie, a w jamie bębenkowej zbiera się wydzielina śluzowa, która nie może zostać ewakuowana. Pacjent skarży się na uczucie zatkania i przelewania w uchu oraz pogorszenie słuchu,
  • Barotrauma – nagła zmiana ciśnienia zewnętrznego np.: podczas lotu samolotem może dać uczucie zatkania ucha,
  • Woda – dostając się do przewodu słuchowego zewnętrznego podczas kąpieli, powoduje pęcznienie zalegającej w nim wydzieliny (woskowiny), co powoduje nieprzyjemne uczucie zatkania ucha,
  • Nagła głuchota lub pogorszenie słuchu – to objaw, któremu często towarzyszy uczucie zatkanego ucha. Przyczyną nagłej utraty/pogorszenia słuchu może być zakażenie wirusowe, uraz lub zator drobnego naczynia zaopatrującego ucho wewnętrzne,
  • Choroba Meniera – to choroba ucha wewnętrznego objawiająca się okresowymi zawrotami głowy z pogorszeniem słuchu, nudnościami, wymiotami oraz szumem usznym,
  • Ciało obce w przewodzie słuchowym zewnętrznym,
  • Uraz akustyczny – nadmierna ekspozycja na głośne dźwięki, takie jak wybuch, koncert czy długotrwałe słuchanie muzyki przez słuchawki na wysokim poziomie głośności, może prowadzić do uszkodzenia komórek słuchowych w uchu wewnętrznym. Skutkiem może być uczucie zatkanego ucha, szumy uszne, a nawet trwałe pogorszenie słuchu,
  • Alergie i katar sienny – reakcje alergiczne mogą powodować obrzęk błon śluzowych w nosie i trąbce słuchowej, co prowadzi do uczucia zatkania ucha. Towarzyszyć temu mogą także świąd i zwiększona produkcja wydzieliny,
  • Przerost migdałków podniebiennych – zwłaszcza u dzieci może powodować ucisk na trąbkę słuchową, utrudniając wentylację ucha środkowego i prowadząc do jego zatkania,
  • Zaburzenia neurologiczne – niektóre schorzenia, jak stwardnienie rozsiane, mogą objawiać się uczuciem zatkanego ucha na skutek zaburzeń przewodzenia impulsów nerwowych,
  • Nadciśnienie i problemy krążeniowe – zaburzenia ciśnienia krwi mogą wpływać na mikrokrążenie w uchu wewnętrznym, powodując uczucie zatkania, a także szumy uszne lub zawroty głowy.
Zatkane ucho – przyczyny

Zatkane ucho – objawy

W zależności od dolegliwości współtowarzyszących zatkane ucho może być objawem schorzeń ucha zewnętrznego, środkowego lub wewnętrznego:

  • zmiany skórne w postaci zaczerwienienia, łuszczenia czy pęcherzy zlokalizowane w okolicy małżowiny usznej i przewodu słuchowego zewnętrznego z towarzyszącym silnym bólem oraz świądem sugerują stan zapalny ucha zewnętrznego,
  • zatkanie ucha z towarzyszącym upośledzeniem słuchu, rzadziej bólem o niewielkim nasileniu to typowe, lecz niecharakterystyczne objawy obecności czopu woskowinowego. Mogą również pojawić się po dostaniu się wody do ucha zewnętrznego,
  • nieżyt nosa i zatok obocznych, czyli po prostu przeziębienie z towarzyszącym uczuciem rozpierania, przelewania w uchu i pogorszeniem słuchu sugeruje niedrożność trąbki słuchowej. Silny ból ucha z towarzyszącą gorączką to typowe objawy ostrego zapalenia ucha środkowego,
  • zapalenie błędnika to jedno z powikłań zapalenia ucha środkowego. Objawia się nagle pojawiającym się zaburzeniem równowagi z towarzyszącymi nudnościami i wymiotami, szumami usznymi oraz upośledzeniem słuchu. Podobne, lecz pojawiające się okresowo objawy są charakterystyczne dla inne choroby ucha wewnętrznego – choroby Meniera.
Pamiętaj!
Uczucie zatkanego ucha nie należy bagatelizować! Jego przyczyną może być wiele schorzeń narządu słuchu oraz równowagi.

Dokładne badanie otolaryngologiczne jest niezbędne, aby poznać jego podłoże oraz wdrożyć odpowiednie leczenie. Silny ból, a niekiedy gorączka sugerują zapalenie ucha u dorosłych, jak i u dzieci. Niedosłuch, szumy uszne oraz zaburzenia równowagi są charakterystyczne dla uszkodzenia ucha wewnętrznego.

Jak odetkać zatkane ucho?

Jak odetkać zatkane ucho?

Co zrobić na zatkane ucho? Nie ma jednego sposobu na odetkanie zatkanego ucha. Ze względu na to, że objaw ten może być spowodowany przez wiele przyczyn, leczenie musi zostać na nie ukierunkowane. Jednak w żadnym przypadku nie należy próbować odetkać ucho na własną rękę za pomocą patyczków higienicznych. Jeśli przyczyną jest czop woskowinowy, po prostu zostanie on popchnięty dalej, a zbyt agresywne ruchy podczas czyszczenia uszu stwarzają ryzyko uszkodzenia błony bębenkowej.

Jak odetkać ucho zatkane katarem?

Jak odetkać zatkane ucho woskowiną?

Jak odetkać ucho zatkane wodą?

Jak odetkać zatkane ucho po locie samolotem?

Jak odetkać zatkane ucho?

Domowe sposoby na zatkane ucho

Najczęstszą przyczyną zatkania ucha jest obecność czopu woskowinowego. Dzięki odpowiedniej domowej pielęgnacji możesz tego uniknąć. Jak czyścić uszy? To częste pytanie zadawane przez pacjentów. Regularnie stosowane preparaty do czyszczenia uszu powodują zmiękczenie zalegającej w uchu woskowiny, dzięki temu przeciwdziałają tworzeniu twardego czopa. W warunkach domowych może sprawdzić się oczyszczona oliwa z oliwek, a także inne naturalne olejki.

Domowe sposoby można stosować w przypadku łagodnych dolegliwości, takich jak zatkane ucho spowodowane woskowiną, wodą po kąpieli lub zmianami ciśnienia, np. podczas lotu samolotem. Jeśli jednak zatkaniu towarzyszą ból, gorączka, zawroty głowy lub wyciek ropnej wydzieliny, konieczna jest konsultacja lekarska. Wśród skutecznych technik na odetkanie ucha warto wymienić:

  • Tzw. manewr Valsalvy polegający na zatkaniu nosa, zamknięciu ust i delikatnym wydmuchiwaniu powietrza, co pomaga wyrównać ciśnienie w uchu. 
  • Można również żuć gumę lub często przełykać ślinę – te proste metody stymulują otwieranie trąbki słuchowej.

Naturalne sposoby mogą również pomóc w łagodzeniu objawów. Co warto zastosować?

  • Napar z rumianku działa przeciwzapalnie i można go stosować do parowych inhalacji, które udrażniają trąbkę słuchową. 
  • Olejek eukaliptusowy i lawendowy pomagają zmniejszyć obrzęk błon śluzowych, co może poprawić przepływ powietrza w uchu.

Pamiętaj jednak, by unikać wkładania patyczków higienicznych do przewodu słuchowego – mogą one jedynie wepchnąć woskowinę głębiej, pogarszając problem. Jeśli domowe sposoby nie przynoszą ulgi, warto skonsultować się ze specjalistą, który oceni stan ucha i zaproponuje odpowiednie leczenie.

Domowe sposoby na zatkane ucho

Najczęstsze pytania dot. zatkanego ucha

Zatkane ucho to dolegliwość, która może wywoływać niepokój i wiele pytań. Co jest przyczyną takiego stanu? Jak go skutecznie leczyć? Czy możemy poradzić sobie samodzielnie? Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.

Dlaczego mam jedno ucho zatkane?

Czy zatkane ucho samo przejdzie?

Czym grozi zatkane ucho?

Ile czasu można mieć zatkane uszy?

Zatkane ucho - podsumowanie

Uczucie zatkanego ucha towarzyszy wielu schorzeniom narządu słuchu i równowagi. Nigdy nie powinno być bagatelizowane i zawsze wymaga wizyty u lekarza. Zwłaszcza kiedy nie ustępuje lub towarzyszą mu inne objawy, takie jak: pogorszenie słuchu, ból ucha, gorączka, szumy uszne, czy zaburzenia równowagi.

Źródła:

  1. Olszewski, Otorynolaryngologia. Podręcznik dla studentów kierunku lekarskiego i lekarsko-dentystycznego, Warszawa 2022, wyd.1
  2. I. Rzewnicki, Problemy laryngologiczne w podstawowej opiece zdrowotnej, https://podyplomie.pl/medycyna/10635,problemy-laryngologiczne-w-podstawowej-opiece-zdrowotnej [dostępne 16.05.2022 r.]
  3. C. Armstrong, Czop woskowinowy – rozpoznawanie i postępowanie, https://www.mp.pl/otolaryngologia/artykuly/ucho/121432,czop-woskowinowy, [dostępne 16.05.2022 r.]

Więcej artykułów na ten temat

O autorze
Karol Olejnik
Karol Olejnik
Jestem studentem 6. roku na kierunku lekarskim, specjalizuję się w medycznym copywritingu i badaniach naukowych. Przygotowuję teksty dla branży zdrowotnej, w tym dla aptek oraz portali medycznych. Jestem pasjonatem popularyzacji wiedzy medycznej w przystępny i rzetelny sposób.
O autorze
Karol Olejnik
Karol Olejnik
Jestem studentem 6. roku na kierunku lekarskim, specjalizuję się w medycznym copywritingu i badaniach naukowych. Przygotowuję teksty dla branży zdrowotnej, w tym dla aptek oraz portali medycznych. Jestem pasjonatem popularyzacji...

Uwaga