Katar zatokowy – co to jest i jak go leczyć?

Katar zatokowy to objaw zapalenia zatok. Aby skutecznie z nim walczyć, możesz wspomóc się preparatami w formie aerozoli do nosa lub tabletek na zatoki. Z czego wynikają problemy z zatokami oraz jak sobie z nimi radzić? Zobacz sam!

Katar zatokowy – co to takiego?

Katar zatokowy to nic innego jak katar, któremu towarzyszy zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Jest więc objawem zapalenia zatok. Stan ten może towarzyszyć różnym infekcjom i pojawiać się nawet parę razy w roku. W zależności od czasu trwania objawów rozróżnia się przewlekły katar zatokowy bądź jego ostrą odmianę.

Katar zatokowy – przyczyny

Przyczyny kataru zatokowego, a więc i stanu zapalnego błony śluzowej nosa i zatok, to najczęściej wirusy. Powodują one wystąpienie łagodnej postaci kataru zatokowego. „Najczęściej” nie znaczy jednak „zawsze”. U podłoża tej choroby mogą leżeć też infekcje bakteryjne czy grzybicze, a nawet alergia.

• Infekcje wirusowe najczęściej wywoływane są przez rynowirusy, koronawirusy, adenowirusy, czy też wirus grypy.
  
  
• Infekcje bakteryjne najczęściej rozwijają się wskutek nadkażenia w przebiegu zapalenia wirusowego czy alergicznego. Bakterie, które infekują zatoki najczęściej, to Streptococcus pneumoniae, Haemofilus influenzae, czy Moraxella catarrhalis.
  
  
• Grzybicze zapalenie zatok występuje bardzo rzadko i pojawia się przeważnie u osób, które mają problemy z odpornością (np. chorych na AIDS, po przeszczepach etc.).

Na zapalenie zatok bardziej narażone są osoby ze skrzywioną przegrodą nosową, czy też narażone na czynniki często drażniące błonę w nosie. Do takich związków należą np. zanieczyszczenia powietrza, dym tytoniowy, czy alergeny.

Katar zatokowy – objawy

Katar zatokowy sam w sobie jest objawem. Jak jednak odróżnić go od kataru, który pojawia się podczas stanu zapalnego samej jamy nosowej? Objawy kataru zatokowego to przede wszystkim wydzielina wyciekająca z nosa. Jeśli zapalenie i katar zatokowy mają podłoże bakteryjne, może być ona żółta i ropna. Poza tym może pojawiać się uczucie zatkanego, niedrożnego nosa i ucisku w zatokach, który może narastać przy zmianie pozycji ciała, np. pochylaniu się. W związku z zatkanym nosem najczęściej upośledzony jest zmysł węchu i smaku. Niekiedy wydzielina może również spływać po tylnej ścianie gardła i prowokować kaszel.

Twój katar wygląda inaczej, niż wyżej opisany? Przeczytaj artykuł „Rodzaje kataru - sprawdź, o czym świadczy kolor i konsystencja wydzieliny!” i nie daj się zaskoczyć!

Ponieważ katar zatokowy wiąże się z zapaleniem zatok, dodatkowo mogą pojawić się objawy ogólne, takie jak osłabienie, gorączka, poczucie rozbicia czy dreszcze.

Katar zatokowy – leczenie

Terapia kataru zatokowego zależy od konkretnego przypadku. W doborze odpowiedniego leczenia bardzo ważna jest diagnoza przyczyny kataru. Wtedy można do klasycznego leczenia objawowego włączyć preparaty o działaniu przyczynowym. Jeśli stan zapalny jest efektem infekcji bakteryjnej, lekarz zleci zastosowanie odpowiednich antybiotyków, które skutecznie zwalczą bakterie. W przypadku choroby o podłożu grzybiczym stosowne będzie leczenie przeciwgrzybicze, a w przypadku alergii odpowiednie leki antyhistaminowe.

Leczenie  kataru zatokowego wiąże się ze stosowaniem preparatów, które ułatwią usunięcie nadmiaru wydzieliny z zatok, zahamują produkcje kataru i zmniejszą obrzęk oraz stan zapalny błony śluzowej nosa i zatok. Zobacz sam, co możesz zastosować.

Glikokortykosteroidy donosowe (GSK)

W aptekach preparaty te dostępne są od jakiegoś czasu bez recepty w formie aerozoli do nosa. To leki działające miejscowo na błonę śluzową w nosie i zmniejszające stan zapalny. GSK nie wykazują działania ogólnego i koncentrują się na błonie śluzowej oraz działają selektywnie na receptory znajdujące się w nosie. Te bezpieczne i skuteczne preparaty stosowane są też w alergicznym nieżycie nosa. Produkty ze sterydami do nosa, które można zakupić bez recepty mają w swoim składzie furoinian mometazonu. Działa on przeciwalergicznie, immunosupresyjnie, przeciwzapalnie oraz obkurczająco na naczynia krwionośne w nosie.

Krople na katar z ksylometazoliną lub oksymetazoliną

Preparaty powszechnie dostępne w aptekach to aerozole albo krople na katar. Wymienione powyżej składniki czynne tych leków obkurczają naczynia krwionośne w błonie śluzowej nosa, co wpływa na zmniejszenie obrzęku i kataru. Mogą być stosowane do 5 dni ciągłego stosowania, nie dłużej. Nadużywane mogą doprowadzić do wystąpienia kataru polekowego.

Roztwory soli morskiej

Aerozole z solą morską działają słabiej, ale mogą być stosowane dłużej zarówno u dorosłych jak i u dzieci. Preparaty tego typu występują w formie roztworów izotonicznych i hipertonicznych, czyli mających takie samo ciśnienie osmotyczne jak błona śluzowa lub większe. Izotoniczne mogą być stosowane do higieny nosa na co dzień lub  np. w celu oczyszczenia nosa przed użyciem sterydu donosowego.

Płukanie zatok

W sytuacji kiedy problem z zatokami pojawia się częściej, pomocne mogą okazać się roztwory do płukania zatok oraz irygatory do nosa. Płukanie zatok nie jest zalecane w fazie ostrej zapalenia zatok, lecz może posłużyć jako skuteczna prewencja przed nawrotami infekcji i stanów zapalnych. Na rynku dostępne są również odpowiednie preparaty do płukania zatok dla dzieci. Jednak takie zabiegi należy wcześniej konsultować z lekarzem pediatrą.

Dowiedz się więcej z artykułu „Płukanie zatok i czyszczenie nosa: instrukcja krok po kroku”.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne

Co więcej, w terapii samego zapalenia zatok przynosowych stosuje się często NLPZ-y, które łagodzą ból oraz gorączkę i hamują rozwój stanu zapalnego. Pomogą również leki na zatoki w formie preparatów ziołowyc, czy tabletki hamujące produkcje kataru na bazie pseudoefedryny (należy je stosować ostrożnie u osób, które mogą mieć nadciśnienie).

Katar zatokowy u dziecka

Zastanawiasz się – co na katar zatokowy u dziecka? Można go leczyć za pomocą aerozoli ze sterydami oraz substancjami obkurczającymi naczynia w nosie, czy też roztworami soli morskiej. Jeżeli leczysz katar zatokowy u dziecka, ważne jest, aby dobrać stężenie i rodzaj produktu stosownie do jego wieku.

Sprawdź jak nawilżyć śluzówkę nosa u dziecka!

Katar zatokowy – domowe sposoby

Domowe sposoby wspomagania terapii kataru zatokowego to przede wszystkim inhalacje parowe, dbanie o odpowiednie nawodnienie i odpoczynek. Inhalacje parą nad naczyniem gorącej wody można dodatkowo uzupełnić, dodając do wody nieco olejków eterycznych z eukaliptusa czy sosny. Zabiegi tego typu są zalecane dla osób dorosłych i starszych dzieci.

Katar zatokowy pojawia się, kiedy rozpoczyna się zapalenie zatok. Aby do niego nie dopuścić, warto dbać o szeroko pojętą higienę układu oddechowego. Unikać dymów i zanieczyszczeń powietrza, dbać o optymalną wilgotność powietrza w mieszkaniu, czy stosować dobrze dobraną terapię alergii jeśli takowa u Ciebie występuje. Zmniejszenie ilości podrażnień błony śluzowej górnych dróg oddechowych sprawi, że Twój organizm lepiej poradzi sobie z obroną przed drobnoustrojami.

Katar zatokowy – zapamiętaj!

Zapalenie zatok i towarzyszący mu katar same w sobie nie są groźne, ale niedoleczone mogą prowadzić do poważniejszych schorzeń. Wskutek powikłań przewlekłego kataru zatokowego może dojść do uszkodzeń węchu, czy nawet zapalenia opon mózgowych. Nie lekceważ więc tego objawu i udaj się do lekarza, aby dobrać odpowiednie leczenie.

Źródła:
1. Rosenfeld R.M.; Andes D.; Bhattacharyya N. i wsp.: Clinical practice guideline: adult sinusitis. Otolaryn-gol. Head Neck Surg. 2007
2. Gajewski P.; Szczeklik A.: Interna Szczeklika. 2013
3. Mutschler. Farmakologia i toksykologia. Wyd. III polskie. red. Buczko W. Wrocław, MedPharm Polska, 2013