Zapalenie nerek: jak je rozpoznać? Sprawdź!

Nerki są naturalnymi filtrami Twojego ciała. Tworzą je dwa organy w kształcie fasoli, które są wyspecjalizowanym systemem do usuwania odpadów. Jak rozpoznać zapalenie nerek? Jakie są przyczyny i objawy tego schorzenia? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Zapalenie nerek – przyczyny

Nerki przetwarzają od 120 do 150 litrów krwi dziennie i usuwają do 2 litrów produktów przemiany materii i nadmiaru wody. Jeśli wystąpi ostre zapalenie nerek, może dojść do pogorszenia ich funkcji. Gdy nie zostanie ono szybko zdiagnozowane i wyleczone, może doprowadzić do niewydolności nerek.

Zapalenie nerek to stan, w którym nefrony, funkcjonalne jednostki nerek, ulegają zapaleniu, co niekorzystnie wpływa na czynność nerek. Istnieje wiele rodzajów "przeziębienia" nerek, a każde z nich spowodowane jest innymi przyczynami. Czasami podłoże choroby może nie być jasne. Zapalenie nerek i różne choroby nerek często wydają się występować rodzinnie, co sugeruje możliwy składnik genetyczny.

Niektóre infekcje, takie jak HIV i wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C, mogą również powodować zapalenie nerek. W niektórych przypadkach w wyniku przyjmowania leków, na przykład zbyt wielu leków przeciwbólowych, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leków moczopędnych, niektórych antybiotyków, może dojść do uszkodzenia nerek. Podczas gdy niektóre typy pojawiają się nagle, inne rozwijają się jako część stanu przewlekłego i wymagają ciągłego leczenia.

Istnieje kilka rodzajów, a co za tym idzie – przyczyn zapalenia nerek.

• Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek: ta forma zapalenia nerek może rozwinąć się nagle po ciężkiej infekcji, takiej jak angina, zapalenie wątroby lub HIV.
  
  
• Toczniowe zapalenie nerek: toczeń jest chorobą autoimmunologiczną, co oznacza, że ​​układ odpornościowy błędnie atakuje zdrowe tkanki w ciele. Inne rzadsze zaburzenia układu autoimmunologicznego, takie jak zapalenie naczyń i ziarniniak z zapaleniem naczyń, mogą również prowadzić do ostrego zapalenia nerek. Podczas okresu zaostrzenia choroby osoba z tymi schorzeniami będzie wymagała szybkiej pomocy lekarskiej, aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia nerek.

U ponad połowy osób z diagnozą tocznia ostatecznie rozwija się toczniowe zapalenie nerek. Objawy obejmują pienisty mocz, wysokie ciśnienie krwi, obrzęki nóg, problemy ze stawami, gorączkę i wysypki. Nasilenie tocznia może różnić się między pacjentami. Chociaż choroba czasami przechodzi w remisję, stan może stać się poważny. Istotne jest, aby każdy, kto doświadcza objawów toczniowego zapalenia nerek, zwrócił się o natychmiastową pomoc medyczną w celu ograniczenia dalszego uszkodzenia nerek.

• Zespół Alporta lub dziedziczne zapalenie nerek: to choroba, która może prowadzić do niewydolności nerek, a także problemów ze wzrokiem i słuchem. Zespół Alporta jest przekazywany w genach i zwykle ma cięższy przebieg u mężczyzn.
  
  
• Przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek: ta forma zapalenia nerek rozwija się powoli i powoduje niewiele objawów we wczesnych stadiach. Podobnie jak w przypadku ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek, stan ten może powodować poważne uszkodzenie i niewydolność nerek. Może występować rodzinnie lub rozwijać się po nagłej chorobie.

• Nefropatia IgA: to jedna z najczęstszych postaci zapalenia nerek. Rozwija się, gdy złogi przeciwciał IgA odkładają się w nerkach i w ten sposób powodują stan zapalny. Układ odpornościowy wytwarza przeciwciała do zwalczania szkodliwych substancji i drobnoustrojów, które dostają się do organizmu. Osoby z neuropatią IgA mają nieprawidłowe przeciwciała IgA. Rozpoznanie nefropatii IgA bywa opóźnione ze względu na niespecyficzne objawy. Chorzych leczy się za pomocą leków obniżających ciśnienie krwi.
  
  
• Śródmiąższowe zapalenie nerek: często rozwija się bardzo szybko. Ta postać zapalenia nerek zwykle występuje z powodu infekcji lub określonego leku (np. wynika z reakcji alergicznej na lek lub antybiotyk). Reakcja alergiczna sprawia, że organizm sam siebie atakuje, wpływa na część nerki zwaną śródmiąższem, która jest przestrzenią wypełnioną płynem, w wyniku czego dochodzi do puchnięcia nerek.
  
  
• Odmiedniczkowe zapalenie nerek jest zwykle spowodowane infekcją bakteryjną. Większość przypadków wywołują bakterie Escherichia coli. Ten rodzaj drobnoustrojów występuje głównie w jelicie grubym i zostaje wydalony z kałem. Bakterie mogą przemieszczać się z cewki moczowej do pęcherza moczowego i nerek. W większości przypadków infekcja zaczyna się w pęcherzu, a następnie migruje w górę moczowodów, czyli dwóch rurek transportujących mocz z każdej nerki do pęcherza moczowego i tą drogą dostają się do nerek, powodując odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Chociaż infekcja bakteryjna jest główną przyczyną tego rodzaju zapalenia nerek, to innymi możliwymi przyczynami mogą być badania moczu z użyciem cystoskopu, cewniki zakładane do wnętrza pęcherza moczowego, operacja pęcherza, nerek lub moczowodów, kamienie nerkowe składające się z minerałów i innych materiałów odpadowych.

Objawy zapalenia nerek

W zależności od rodzaju zapalenia nerek objawy będą się różnić. Jednak do najczęstszych niezależnie od rodzaju ostrego zapalenia nerek należą:

• ból w miednicy,
• ból lub pieczenie podczas oddawania moczu,
• częsta potrzeba oddawania moczu,
• mętny mocz,
• krew lub ropa w moczu,
• ból w okolicy nerek lub brzucha,
• obrzęki ciała, zwykle twarzy, nóg i stóp,
• wymioty,
• gorączka,
• wysokie ciśnienie krwi.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Wczesne objawy zapalenia nerek mogą obejmować zmianę koloru moczu. Mocz zawierający krew będzie brązowy lub różowy. Każdy, kto zauważy ten symptom, powinien jak najszybciej udać się do lekarza. W przypadku jakichkolwiek innych oznak związanych z moczem najlepiej skonsultować się z lekarzem, ponieważ leczenie może zapobiec trwałemu uszkodzeniu nerek i poważniejszym powikłaniom.

Lekarz przeprowadzi wywiad i badanie fizykalne, aby ustalić, czy istnieje zwiększone ryzyko ostrego zapalenia nerek. Badania laboratoryjne mogą również potwierdzić lub wykluczyć obecność infekcji. Testy obejmują analizę moczu, która sprawdza obecność krwi, bakterii i białych krwinek. Ich znaczna obecność może wskazywać na infekcję.

Pomocne w diagnostyce mogą być również badania krwi, na przykład zbadanie kreatyniny, której wzrost może oznaczać pogorszenie funkcji nerek. Badanie obrazowe, takie jak tomografia komputerowa lub USG nerek, może wykazać zablokowanie czy zapalenie nerek lub dróg moczowych. W przypadku konieczności szczegółowej diagnostyki lekarz zleci biopsję nerki.

Jak leczyć zapalenie nerek?

Leczenie zapalenia nerek, zarówno kłębuszkowego, jak i śródmiąższowego, może wymagać wyleczenia podstawowej przyczyny powodującej ten stan. Na przykład jeśli przyjmowany lek powoduje problemy z nerkami, lekarz może przepisać inny środek.

W przypadku zakażenia układu moczowego lekarz może przepisać Ci leki na zapalenie pęcherza moczowego, czyli antybiotyki w celu leczenia infekcji nerek. Natomiast jeśli infekcja jest bardzo poważna, możesz wymagać hospitalizacji w celu podawania dożylnych antybiotyków, które mają szybsze i silniejsze działanie niż antybiotyki w postaci tabletek.

Niektóre zapalenia, jak na przykład odmiedniczkowe zapalenie nerek, mogą powodować silny ból, wtedy lekarz może zalecić dodatkowo leki rozkurczowe i leki przeciwbólowe, aby złagodzić ból podczas powrotu do zdrowia. W przypadku ciężkich zapaleń i zaostrzeń choroby autoimmunologicznej może być konieczne stosowanie kortykosteroidów.

Kiedy nerki nie działają dobrze, może to wpłynąć na równowagę elektrolitową w Twoim ciele. Elektrolity, takie jak potas, sód i magnez, są odpowiedzialne za powstawanie reakcji biochemicznych w organizmie. Jeśli ich stężenie jest zbyt wysokie, lekarz może przepisać płyny dożylne, aby zachęcić nerki do uwolnienia dodatkowych elektrolitów. W przypadku niskiego stężenia możesz potrzebować suplementów, np. tabletek zawierających potas lub fosfor. Nie należy jednak przyjmować żadnych farmaceutyków bez zgody i zalecenia lekarza.

Jeśli czynność nerek jest znacznie zaburzona, możesz wymagać dializy. To proces, podczas którego specjalna maszyna działa jak sztuczna nerka. Dializa może być tymczasową koniecznością. Jeśli jednak Twoje nerki doświadczyły zbyt dużego uszkodzenia, możesz jej potrzebować na stałe.

Domowe sposoby na zapalenie nerek

Kiedy chorujesz na ostre zapalenie nerek, Twoje ciało potrzebuje czasu i energii, aby powrócić do zdrowia. Pomocny może być odpoczynek w łóżku oraz zwiększenie spożycia płynów, które zapobiega odwodnieniu i angażuje nerki do filtracji w celu uwolnienia produktów przemiany materii.

W przypadku zaburzeń równowagi elektrolitowej konieczne może być zastosowanie specjalnej diety z ograniczeniem produktów zawierających potas. Wiedz, że wiele owoców i warzyw ma wysoką zawartość tego pierwiastka. Podobnie sprawa może się mieć z sodem - jego zwiększona ilość we krwi powoduje, że nerki zatrzymują wodę, co może doprowadzić do nadciśnienia tętniczego.

Teraz już wiesz, jakie są objawy zapalenia nerek

Zapalenie nerek ma wiele przyczyn. Wczesne objawy mogą obejmować zmianę koloru moczu oraz obrzęk dłoni i stóp. Każdy, kto zauważy podobne oznaki, powinien udać się do lekarza, aby sprawdzić, czy nie doszło do uszkodzenia nerek. Bez leczenia może to prowadzić nawet do niewydolności.

Źródła:

1. Dresden D., What to know about nephritis, 2018
2. Kokot F., Choroby wewnętrzne, Warszawa 2019.
3. Macon B.L., Acute nephritis, 2018.
4. Szczeklik A., Interna Szczeklika, 2020.