Czerniak skóry − czy zawsze jest złośliwy?

Profilaktyka chorób skóry jest bardzo ważna. Całe szczęście, coraz więcej osób jest skłonnych do wykonywania raz do roku badania dermatoskopowego, czyli przejrzenia przez dermatologa wszystkich znamion. Dzięki temu szybko możesz wykryć czerniaka czy inny nowotwór skóry. A jak wygląda czerniak w początkowej fazie? I czy istnieje coś takiego, jak czerniak niezłośliwy? Sprawdź!

Czerniak „złośliwy” czy czerniak „niezłośliwy”?

Czerniak skóry jest złośliwym nowotworem, który dość szybko i dynamicznie rośnie. Wiele osób szuka informacji w Internecie na temat tego nowotworu i wpisuje w wyszukiwarkę: „czerniak złośliwy”. Jest to jednak sformułowanie błędne.  Nie istnieje coś takiego jak „czerniak niezłośliwy”, bo nowotwór ten zawsze wykazuje cechy złośliwości.

Jak powstaje czerniak skóry?

Nowotwór ten rozwija się z melanocytów, czyli komórek skóry, które produkują melaninę. Melanina jest barwnikiem, który wytwarzany jest w skórze między innymi pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. To ona odpowiada za ciemnienie skóry, gdy się opalasz.

Promieniowanie ultrafioletowe to najważniejszy czynnik ryzyka powstawania nowotworów skóry, w tym czerniaka. Moda na opaloną skórę, korzystanie z solarium, niska świadomość konieczności stosowania filtrów przeciw UV i migracje ludzi o jasnej karnacji w tereny o dużym nasłonecznieniu spowodowały, że częstość zachorowania na czerniaka rośnie!

Sprawdź też kosmetyki chroniące przed słońcem.

Czerniak skóry − jak rozpoznać nowotwór?

Być może Cię to zaskoczy, ale czerniak nie zawsze jest ciemno zabarwioną, dużą plamą na skórze. Objawy czerniaka skóry mogą się różnić. Czasem jego wygląd jest bardzo niewinny i tylko wprawne oko dermatologa wychwyci jego złośliwy charakter. Czerniak skóry może rozwinąć się zarówno z już istniejącego znamienia, jak również powstać na niezmienionej wcześniej skórze.

Jak wygląda czerniak w początkowej fazie? Bardzo często na samym początku wygląd czerniaka nie budzi niepokoju pacjenta, przypomina wyglądem zwykły „pieprzyk”. Podstawowa reguła, która pozwala pacjentom i lekarzom innych specjalności wychwycić podejrzane znamię jest „reguła ABCDE”. Każda litera w tym schemacie odpowiada konkretnej, podejrzanej cesze znamienia, co może odpowiadać czerniakowi.

Reguła ABCDE to:

A - ang. asymmetry − asymetria znamienia

B - ang. borders − brzeg czerniaka jest nierówny

C - ang. color − więcej niż jeden kolor znamienia wzbudza podejrzenie nowotworu

D - ang. diameter/ dynamics ─ średnica większa niż 5 mm lub duża dynamika zmian

E - ang. evolution − zauważalna ewolucja znamienia, czyli wzrost

Dzięki regule ABCDE nawet dzieci w przedszkolach uczą się jak rozpoznać czerniaka.

Sprawdź też, kiedy zaleca się usuwanie pieprzyków.

Jak długo rozwija się czerniak?

Zastanawiasz się, jak szybko rośnie czerniak lub jak długo się rozwija? Pytania te nie mają niestety jednoznacznych odpowiedzi. Niektóre czerniaki skóry rozwijają się wolniej, inne natomiast mają szybki i dynamiczny wzrost, przez co w krótkim czasie prowadzą do śmierci. Dzięki regularnej dermoskopii dermatolog kontroluje znamiona, a jeśli ma co do któregoś wątpliwości, zwykle zleca jego usunięcie.

Jeśli jakieś znamię wydaje się lekarzowi podejrzane, może on także wykonać badanie wideodermatoskopowe, które polega na zrobieniu i utrwaleniu na dysku komputera zdjęć znamienia w dużym powiększeniu. Badanie wideodermatoskopowe powtarza się zwykle po 3 miesiącach. Takie postępowanie pozwala wykryć, czy znamię barwnikowe się zmienia i czy wskazane jest jego chirurgiczne usunięcie.

Czerniak „złośliwy” − rokowania

Rokowanie w przypadku czerniaka skóry jest ściśle związane z tym, jak wcześnie zostanie on wykryty. Czy wiesz, że czerniak wykryty na wczesnym etapie ma bardzo dobre rokowanie i związany jest z prawie 100% wyleczeniem?

Niestety, niewykryty w porę czerniak szybko rośnie i rozsiewa się po organizmie człowieka.

Czerniak skóry − przerzuty

Po jakim czasie czerniak daje przerzuty? Rosnąc, guz penetruje w głąb tkanek, w końcu dociera do naczyń krwionośnych i limfatycznych, za pomocą których dochodzi do rozsiewu choroby. Przerzuty czerniaka najczęściej lokalizują się w wątrobie, płucach i w mózgu.

Sprawdź też, dlaczego tak ważne są badania profilaktyczne w kierunku chorób nowotworowych.

Czerniak skóry − leczenie

Podstawową metodą leczenia czerniaka skóry jest chirurgiczne wycięcie zmiany. Po zdiagnozowaniu czerniaka zwykle wykonuje się „docięcie” blizny z odpowiednim marginesem i, w zależności od zaawansowania nowotworu, do badania pobiera się też węzeł chłonny (tzw. węzeł wartowniczy).

W przypadku czerniaków w stadium uogólnienia lub o dużym ryzyku nawrotu stosuje się także takie metody jak radioterapia, immunoterapia lub nowoczesne leczenie inhibitorami BRAF/MEK (w wybranej grupie pacjentów).

Obecnie leczenie czerniaka skóry rozwija się bardzo dynamicznie, dlatego nawet dla chorych w zaawansowanym stadium choroby jest coraz większa nadzieja.

Nie bagatelizuj więc regularnych wizyt u dermatologa, a przede wszystkim stosowania ochrony przed promieniami UV! Pamiętaj, żeby zawsze chronić skórę przed słońcem kremami z wysokim faktorem.