Jak obniżyć cukier we krwi? Dieta cukrzycowa i domowe sposoby

Przewlekle podwyższony poziom glukozy w surowicy krwi negatywnie wpływa na cały organizm − prowadzi do rozmaitych uszkodzeń i zaburzeń funkcjonowania wielu narządów. Hiperglikemia jest szczególnie niebezpieczna dla nerek, oczu, układu nerwowego, serca oraz naczyń krwionośnych. Warto zadbać więc o prawidłowy poziom glukozy. Jak obniżyć cukier we krwi? Czy stosowanie leków zawsze okazuje się konieczne? Jak obniżyć cukier „domowym sposobem”, czyli z pomocą diety? Odpowiadam.

Jaki jest właściwy poziom cukru we krwi?

Podstawowym i najprostszym badaniem, które służy ocenie poziomu cukru we krwi, jest pomiar glikemii.

• Stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej w prawidłowych warunkach wynosi od 72 do 99 mg/dL (czyli od 4,0 do 5,5 mmol/L).
• Wartości od 100 do 125 mg/dL (czyli od 5,6 do 6,9 mmol/L) określa się mianem nieprawidłowej glikemii na czczo, a poziom glukozy przekraczający lub równy 126 mg/dL (≧7,0 mmol/L) oznacza cukrzycę (wymagane 2-krotne oznaczenie w innych dniach).
• Poziom glukozy przekraczający lub równy 126 mg/dL (≧7,0 mmol/L) oznacza cukrzycę (wymagane 2-krotne oznaczenie w innych dniach).

Nieprawidłowa glikemia na czczo, podobnie jak nieprawidłowa tolerancja glukozy (czyli wartości glikemii w przedziale 140 - 199 md/dL w 120. minucie testu OGTT − doustnej tolerancji glukozy) to stany przedcukrzycowe, nazywany także stanami zwiększonego ryzyka rozpoznania cukrzycy. Nie tylko rozpoznana cukrzyca, ale także stwierdzenie stanów przedcukrzycowych wymagają odpowiedniego postępowania.

Sprawdź popularne kategorie

Jak obniżyć poziom cukru we krwi szybko i czy jest to w ogóle możliwe?

Szybkie obniżenie poziomu cukru we krwi jest możliwe, ale wymaga podjęcia konkretnych działań. 

• Kluczowe znaczenie ma aktywność fizyczna – już 15-30 minut umiarkowanego wysiłku, jak szybki spacer czy ćwiczenia aerobowe, poprawia wychwyt glukozy przez komórki i obniża poziom cukru. 
• Pomocne jest także nawodnienie organizmu, ponieważ odpowiednia ilość wody wspiera pracę nerek, które usuwają nadmiar glukozy z krwi. 
• W sytuacjach klinicznych, gdy poziom cukru jest bardzo wysoki, stosuje się insulinoterapię, która pozwala na szybkie obniżenie glukozy do wartości bezpiecznych. 

Pacjenci z cukrzycą powinni monitorować poziom cukru glukometrem i postępować zgodnie z zaleceniami lekarza, aby uniknąć powikłań. Warto pamiętać, że doraźne metody nie zastąpią długofalowej kontroli glikemii poprzez dietę, leczenie i zdrowy tryb życia.

Jak obniżyć poziom cukru we krwi domowym sposobem? Dobre nawyki żywieniowe i aktywność fizyczna

Naturalnym sposobem na obniżenie poziomu cukru we krwi jest wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych i podejmowanie regularnej aktywności fizycznej.

• Zapamiętaj, że jedną z bazowych zasad prawidłowego żywienia w cukrzycy jest regularne przyjmowanie odpowiedniej liczby posiłków. To, jaka to będzie liczba posiłków, będzie zależne od konkretnego przypadku (inaczej w cukrzycy typu 2 leczonej dietą, inaczej w przypadku leczenia insulinami, a jeszcze inaczej przy posiadaniu osobistej pompy insulinowej).
• Drugim istotnym punktem w zakresie leczenia dietetycznego jest dbałość o dostarczanie odpowiedniej ilości kalorii. Podaż energii zależy od Twojej należnej masy ciała i trybu Twojego życia; ma za zadanie zapewnić utrzymanie odpowiedniej wagi lub zdrowe i stopniowe chudnięcie. Kaloryczność dań powinna być do siebie podobna każdego kolejnego dnia.
• Nie zapominaj również o prowadzeniu odpowiedniej aktywności fizycznej! Wśród osób z cukrzycą typu 2, podejmowanie systematycznego (najlepiej codziennego) wysiłku, dostosowanego do swoich możliwości i ogólnego stanu zdrowia stanowi jedną z podstawowym metod walki z chorobą.

Jak naturalnie obniżyć poziom cukru we krwi? Utrzymuj prawidłową masę ciała

Utrzymywanie prawidłowej masy ciała jest kluczowe w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi. Nadmiar tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w okolicy brzucha, może prowadzić do insulinooporności, a co za tym idzie – podwyższonego cukru.

• Warto postawić na zdrową, zbilansowaną dietę bogatą w warzywa, pełnoziarniste produkty, chude białko i zdrowe tłuszcze. 
• Regularna aktywność fizyczna, taka jak spacer, jazda na rowerze czy pływanie, pomaga spalać kalorie, poprawia wrażliwość na insulinę i wspiera utrzymanie odpowiedniej wagi. 
• Nawet niewielka utrata masy ciała, np. 5-10% początkowej, może znacząco wpłynąć na obniżenie poziomu cukru i poprawę zdrowia metabolicznego. 

Kluczowe jest wprowadzenie zdrowych nawyków na stałe, a nie tylko krótkotrwałych diet.

Jak obniżyć poziom cukru we krwi - dieta

Z czego powinna składać się odpowiednia cukrzycowa dieta? Przede wszystkim zapamiętaj, że zaleca się indywidualne planowanie diety optymalnie dostosowane do konkretnego przypadku. Możesz porozmawiać na ten temat ze swoim lekarzem lub udać się do dietetyka. Warto znać produkty o niskim indeksie glikemicznym (IG) i to na nich opierać swój jadłospis.

Co jeść, aby obniżyć poziom cukru?

Podstawą diety powinny być produkty o niskim IG, które nie powodują gwałtownych skoków poziomu cukru we krwi. Należą do nich pełnoziarniste pieczywo, brązowy ryż, kasza gryczana, komosa ryżowa, a także warzywa nieskrobiowe, takie jak brokuły, szpinak, papryka czy cukinia. Dobrym wyborem są również rośliny strączkowe, które dostarczają błonnika oraz białka roślinnego. Do źródeł zdrowego białka zaliczamy ryby, drób oraz jaja. Tłuszcze w diecie powinny pochodzić głównie z roślin, np. oliwy z oliwek, orzechów, awokado czy nasion chia. Warto również włączyć do jadłospisu produkty bogate w kwasy omega-3, takie jak tłuste ryby morskie (łosoś, makrela, sardynki), które wspierają metabolizm i poprawiają wrażliwość na insulinę.

Czego unikać?

Niemal całkowicie wyklucza się węglowodany proste, które szybko się wchłaniają i w niekontrolowany sposób zwiększają poposiłkowy poziom cukru. Należą do nich biały cukier, słodycze, napoje gazowane, produkty z białej mąki oraz przetworzona żywność. Należy również ograniczyć tłuszcze nasycone, które znajdują się w czerwonym mięsie, maśle czy produktach smażonych. Zamiast smażenia warto wybierać gotowanie na parze, pieczenie lub duszenie potraw.

Znaczenie błonnika i regularnych posiłków

Za optymalną zawartość błonnika w diecie uważa się wartości od 25 do 50 g na dobę. Błonnik spowalnia wchłanianie glukozy, dzięki czemu poziom cukru po posiłku rośnie wolniej. Dobrym źródłem błonnika są pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa, owoce jagodowe (maliny, borówki, truskawki), orzechy i nasiona.

Produkty o niskim indeksie glikemicznym

Warto wiedzieć, że nie wszystkie węglowodany są złe. Produkty o niskim indeksie glikemicznym, jak kasza jęczmienna, soczewica, ciecierzyca, bataty czy pełnoziarnisty makaron, stanowią bezpieczny wybór. Unikaj natomiast produktów o wysokim IG, takich jak ziemniaki, biały ryż, słodkie płatki śniadaniowe i owoce o dużej zawartości cukru, np. winogrona czy banany.

Jak przygotowywać posiłki?

Ważny jest nie tylko dobór odpowiednich produktów, ale także sposób ich przygotowywania. Gotowanie na parze, pieczenie oraz duszenie pozwalają zachować wartości odżywcze i nie dodają zbędnych kalorii. Unikaj smażenia na głębokim tłuszczu, ponieważ sprzyja to nadmiernemu spożyciu tłuszczów nasyconych. Dobrze zbilansowana dieta, oparta na produktach o niskim IG, dużej zawartości błonnika oraz zdrowych tłuszczach, jest kluczowym elementem w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi. Warto pamiętać, że każdy przypadek jest inny, dlatego indywidualna konsultacja z lekarzem lub dietetykiem pomoże w dostosowaniu diety do Twoich potrzeb.

Jak obniżyć poziom cukru we krwi poprzez suplementację?

Suplementacja może być skutecznym wsparciem w obniżaniu poziomu cukru we krwi, zwłaszcza gdy połączymy ją ze zdrową dietą i aktywnością fizyczną. 

• Witaminy z grupy B, szczególnie B1, B6 i B12, wspierają metabolizm glukozy i pomagają w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. 
• Ważnym składnikiem jest także chrom, który poprawia wrażliwość na insulinę i wspiera stabilizację poziomu cukru we krwi. Warto rozważyć suplementację chromu w tabletkach. 
• Dobrym rozwiązaniem są również preparaty zawierające cynamon, morwę białą czy kozieradkę, które pomagają obniżyć cukier. Sprawdź też inne zioła na obniżenie cukru we krwi. 
• W aptekach dostępne są także gotowe preparaty regulujące poziom cukru, które wspomagają metabolizm węglowodanów i działają stabilizująco na glikemię.

Jak obniżyć cukier we krwi? Stosowanie leków

W niektórych sytuacjach stosowanie metod niefarmakologicznych nie wystarcza i trzeba wspomóc swój organizm lekami. Doustne leki przeciwcukrzycowe stosowane są głównie w leczeniu cukrzycy typu 2. Takie leki mają za zadanie obniżyć poziom cukru we krwi. Ich mechanizm działania opiera się na zwiększaniu wydzielania insuliny lub działaniu obwodowym, które polega na zmniejszaniu insulinooporności, nasilaniu wydalania nadmiaru glukozy wraz z moczem czy spowalnianiu procesów trawienia węglowodanów.

Najczęściej stosowanym lekiem doustnym jest metformina, którą przepisuje się osobom otyłym z cukrzycą typu 2 oraz pacjentom w stanie przedcukrzycowym, u których nawet ściśle przestrzegana dieta i ćwiczenia fizyczne nie pozwalają na uzyskanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. W cukrzycy typu 1 (i w innych określonych przypadkach) konieczne jest wprowadzenie insulinoterapii.

Wybór konkretnego preparatu insuliny oraz modelu insulinoterapii zależy od indywidualnych uwarunkowań. Sposób, rodzaj i ilość podawanej insuliny to kwestie zawsze ustalane z lekarzem, a prawidłowe zrozumienie zasad insulinoterapii jest bardzo ważne w kontekście nie tylko powodzenia leczenia, ale także Twojego bezpieczeństwa.

Jak obniżyć cukier we krwi w ciąży?

Podwyższony poziom cukru we krwi w ciąży, czyli tzw. cukrzyca ciążowa, wymaga szczególnej uwagi. 

• Kluczowe jest wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych, które pomogą unormować glikemię. Dieta powinna być zbilansowana i oparta na produktach o niskim indeksie glikemicznym, takich jak pełnoziarniste pieczywo, kasze, warzywa oraz chude białko. Należy unikać cukrów prostych, słodyczy i przetworzonej żywności, które mogą prowadzić do gwałtownych skoków glukozy. 
• Warto spożywać mniejsze, regularne posiłki co 3-4 godziny, aby utrzymać stabilny poziom cukru. 
• Równie ważna jest umiarkowana aktywność fizyczna – spacery czy ćwiczenia dla kobiet w ciąży poprawiają metabolizm i wspomagają działanie insuliny. 

Monitorowanie poziomu glukozy oraz regularne konsultacje z lekarzem są niezbędne, aby zapewnić bezpieczeństwo zarówno przyszłej mamie, jak i dziecku.

Jak skutecznie obniżyć cukier we krwi? Podsumowanie

Jeśli borykasz się z hiperglikemią, koniecznie skonsultuj problem ze swoim lekarzem. Dowiesz się, na czym polega cukrzyca i w jaki sposób możesz zadbać o prawidłowy poziom glukozy we krwi. W niektórych przypadkach być może uzyskasz efekty tylko dzięki stosowaniu diety i aktywności fizycznej. Warto edukować się, jakie produkty będą dla Ciebie odpowiednie i bezpieczne, a których powinieneś unikać. Czasami konieczne okaże się wprowadzenie leków doustnych lub insuliny. Dobra współpraca pacjenta i lekarza oraz zrozumienie istoty swojej choroby stanowi bazę do osiągnięcia sukcesu.

Źródła:

Sieradzki J., Płaczkiewicz-Jankowska E., Cukrzyca. W: Interna Szczeklika, pod red. P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020