Jak obniżyć cukier we krwi? Lekarz radzi!

Przewlekle podwyższony poziom glukozy w surowicy krwi negatywnie wpływa na cały organizm − prowadzi do rozmaitych uszkodzeń i zaburzeń funkcjonowania wielu narządów. Hiperglikemia jest szczególnie niebezpieczna dla nerek, oczu, układu nerwowego, serca oraz naczyń krwionośnych. Warto zadbać więc o prawidłowy poziom glukozy. Jak obniżyć cukier we krwi? Czy stosowanie leków zawsze okazuje się konieczne? Jak obniżyć cukier „domowym sposobem”, czyli z pomocą diety? Odpowiadam.

Kiedy „cukier jest za wysoki”?

Podstawowym i najprostszym badaniem, które służy ocenie poziomu cukru we krwi, jest pomiar glikemii. Stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej w prawidłowych warunkach wynosi od 72 do 99 mg/dL (czyli od 4,0 do 5,5 mmol/L). Wartości od 100 do 125 mg/dL (czyli od 5,6 do 6,9 mmol/L) określa się mianem nieprawidłowej glikemii na czczo, a poziom glukozy przekraczający lub równy 126 mg/dL (≧7,0 mmol/L) oznacza cukrzycę (wymagane 2-krotne oznaczenie w innych dniach).

Nieprawidłowa glikemia na czczo, podobnie jak nieprawidłowa tolerancja glukozy (czyli wartości glikemii w przedziale 140 - 199 md/dL w 120. minucie testu OGTT − doustnej tolerancji glukozy) to stany przedcukrzycowe, nazywany także stanami zwiększonego ryzyka rozpoznania cukrzycy. Nie tylko rozpoznana cukrzyca, ale także stwierdzenie stanów przedcukrzycowych wymagają odpowiedniego postępowania. Już niewielkie przekroczenie norm glikemii to znak, że coś jest nie tak. Jeśli zareagujesz w prawidłowy sposób i zaczniesz o siebie należycie dbać, być może uda Ci się uniknąć cukrzycy przez wiele kolejnych lat.

Jak obniżyć cukier we krwi? Działania niefarmakologiczne

Wśród ogólnych zasad leczenia cukrzycy wyróżnia się edukację pacjentów, postępowanie niefarmakologiczne, stosowanie leków hipoglikemizujących (ich działanie to w dużym uproszczeniu właśnie obniżanie cukru we krwi) oraz walkę z czynnikami ryzyka choroby sercowo-naczyniowej i leczenie powikłań cukrzycy. My zastanówmy się teraz nad 3 pierwszymi zagadnieniami.

Cukrzyca jest jedną z chorób, które naprawdę warto zrozumieć. Bardzo wiele zależy od Ciebie i Twojego postępowania poza gabinetem lekarskim. Dlatego edukacja i posiadanie podstawowej wiedzy z zakresu leczenia, unikania ostrych powikłań i radzenia sobie z dolegliwością są tak ważne. Odpowiednie szkolenia obejmujące zasady optymalnej diety w cukrzycy (a również tzw. grupy wsparcia) pozwolą Ci także zrozumieć, jak obniżyć poziom cukru we krwi i dlaczego warto o to zadbać.

Zapamiętaj, że jedną z bazowych zasad prawidłowego żywienia w cukrzycy jest regularne przyjmowanie odpowiedniej liczby posiłków. To, jaka to będzie liczba posiłków, będzie zależne od konkretnego przypadku (inaczej w cukrzycy typu 2 leczonej dietą, inaczej w przypadku leczenia insulinami, a jeszcze inaczej przy posiadaniu osobistej pompy insulinowej). Drugim istotnym punktem w zakresie leczenia dietetycznego jest dbałość o dostarczanie odpowiedniej ilości kalorii. Podaż energii zależy od Twojej należnej masy ciała i trybu Twojego życia; ma za zadanie zapewnić utrzymanie odpowiedniej wagi lub zdrowe i stopniowe chudnięcie. Kaloryczność dań powinna być do siebie podobna każdego kolejnego dnia.

Z czego powinna składać się odpowiednia cukrzycowa dieta? Przede wszystkim zapamiętaj, że zaleca się indywidualne planowanie diety optymalnie dostosowane do konkretnego przypadku. Możesz porozmawiać na ten temat ze swoim lekarzem lub udać się do dietetyka. Warto znać produkty o niskim indeksie glikemicznym i to na nich opierać swój jadłospis.

Niemal całkowicie wyklucza się węglowodany proste, które szybko się wchłaniają i w niekontrolowany sposób zwiększają poposiłkowy poziom cukru. Za optymalną zawartość błonnika w diecie uważa się wartości od 25 do 50 g/dobę. Ilość spożywanego białka dostosowuje się do konkretnego pacjenta (jego wagi i stanu zdrowia), ale staraj się wybierać białko roślinne, pochodzące z ryb oraz drobiu. Ogranicz także tłuszcze nasycone na rzecz tłuszczów pochodzenia roślinnego. Ważny jest nie tylko dobór odpowiednich produktów, ale także sposób ich przygotowywania.

Nie zapominaj również o prowadzeniu odpowiedniej aktywności fizycznej! Wśród osób z cukrzycą typu 2, podejmowanie systematycznego (najlepiej codziennego) wysiłku, dostosowanego do swoich możliwości i ogólnego stanu zdrowia stanowi jedną z podstawowym metod walki z chorobą.

Jak obniżyć cukier we krwi? Stosowanie leków

W niektórych sytuacjach stosowanie metod niefarmakologicznych nie wystarcza i trzeba wspomóc swój organizm lekami. Doustne leki przeciwcukrzycowe stosowane są głównie w leczeniu cukrzycy typu 2. Takie leki mają za zadanie obniżyć poziom cukru we krwi. Ich mechanizm działania opiera się na zwiększaniu wydzielania insuliny lub działaniu obwodowym, które polega na zmniejszaniu insulinooporności, nasilaniu wydalania nadmiaru glukozy wraz z moczem czy spowalnianiu procesów trawienia węglowodanów.

Najczęściej stosowanym lekiem doustnym jest metformina, którą przepisuje się osobom otyłym z cukrzycą typu 2 oraz pacjentom w stanie przedcukrzycowym, u których nawet ściśle przestrzegana dieta i ćwiczenia fizyczne nie pozwalają na uzyskanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. W cukrzycy typu 1 (i w innych określonych przypadkach) konieczne jest wprowadzenie insulinoterapii.

Wybór konkretnego preparatu insuliny oraz modelu insulinoterapii zależy od indywidualnych uwarunkowań. Sposób, rodzaj i ilość podawanej insuliny to kwestie zawsze ustalane z lekarzem, a prawidłowe zrozumienie zasad insulinoterapii jest bardzo ważne w kontekście nie tylko powodzenia leczenia, ale także Twojego bezpieczeństwa.

Jak obniżyć poziom cukru we krwi? Domowe sposoby bez diagnozy

Na zakończenie, zapamiętaj, że stwierdzenie jakiejkolwiek nieprawidłowości w badaniach glikemii wymaga konsultacji z lekarzem. Próby samodzielnego obniżania poziomu cukru we krwi, bez postawionej diagnozy i dostosowania zaleceń do Twojego konkretnego przypadku, mogą przynieść więcej szkód niż korzyści.

Przyjmowanie zdrowych, zbilansowanych posiłków, w których ograniczysz cukry proste i tłuszcze nasycone oraz prowadzenie aktywnego trybu życia jest oczywiście jak najbardziej wskazane. Takie postępowanie zawiera się bowiem w ogólnie pojętym prozdrowotnym stylu życiu i jeśli zależy Ci na swoim zdrowiu, wprowadź takie zasady do swojego domu.

Niemniej jednak pamiętaj, że jeśli już dojdzie do zaburzeń gospodarki węglowodanowej, warto zasięgnąć opinii specjalisty i pozostawać w regularnej kontroli. Nie zapominaj także o badaniach przesiewowych co 3 lata u wszystkich osób ≧45 lat i co rok w grupach zwiększonego ryzyka (np. u osób z nadwagą czy po przebytej cukrzycy ciążowej). Koniecznie zwróć również uwagę na cukrzycę u kobiet w ciąży! W grupie kobiet ciężarnych zasady rozpoznawania cukrzycy są inne, podobnie jak zasady postępowania, a stosowanie się do zaleceń jest bardzo ważne, by zapewnić prawidłowe możliwości rozwoju swojemu dziecku.

Jak „zbić cukier we krwi”? Podsumowanie

Jeśli borykasz się z hiperglikemią, koniecznie skonsultuj problem ze swoim lekarzem. Dowiesz się, na czym polega cukrzyca i w jaki sposób możesz zadbać o prawidłowy poziom glukozy we krwi. W niektórych przypadkach być może uzyskasz efekty tylko dzięki stosowaniu diety i aktywności fizycznej. Warto edukować się, jakie produkty będą dla Ciebie odpowiednie i bezpieczne, a których powinieneś unikać. Czasami konieczne okaże się wprowadzenie leków doustnych lub insuliny. Dobra współpraca pacjenta i lekarza oraz zrozumienie istoty swojej choroby stanowi bazę do osiągnięcia sukcesu.

Źródła:

Sieradzki J., Płaczkiewicz-Jankowska E., Cukrzyca. W: Interna Szczeklika, pod red. P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020