Jak wyciągnąć kleszcza! Oto instrukcja krok po kroku!

Wbił Ci się kleszcz i zastanawiasz się, jak go wyciągnąć? Na pewno słyszałaś wiele różnych teorii o tym, jak wyciągnąć kleszcza lub co z nim zrobić. Przedstawię tutaj parę wskazówek, by przeprowadzić całą procedurę prawidłowo i bezpiecznie.

Jak wyjąć kleszcza, który wbił się w skórę? Przede wszystkim, zrób to jak najszybciej! Jeśli znajdziesz przyczepionego do skóry kleszcza, lepiej nie zwlekaj i wyciągnij go od razu. Im dłużej będzie tkwił w Twojej skórze, tym większa szansa na to, że zarazi Cię chorobotwórczymi patogenami, które może przenosić.

Jeśli kleszcz znajduje się w miejscu, z którego ciężko będzie wyciągnąć go samodzielnie, poproś kogoś o pomoc. Usilne próby złapania kleszcza np. na plecach mogą skończyć się jegp rozerwaniem i niepełnym usunięciem, a co gorsza uszkodzeniem ciała w miejscu, w które się wkłuł. Czasem wyjęcie szkodnika może nie udać się przy pierwszej próbie, szczególnie kiedy jest jeszcze bardzo mały. To normalne. Nie panikuj.

Jak prawidłowo wyjąć kleszcza? Pomocne narzędzia z apteki

Najprościej zrobisz to przy użyciu specjalnych urządzeń do usuwania kleszczy. Są one skonstruowane tak, żeby z jak największą precyzją wyjąć całego pajęczaka od razu. W aptece dostaniesz parę różnych typów narzędzi do usuwania kleszczy.

Może być to urządzenie w formie:

• lassa,
• szczypczyków,
• łapek,
• kleszcz karty.

Kleszczkarta to płaska karta ze sztywnego materiału, która ma specjalne nacięcie. Kartę zbliża się do kleszcza, przesuwając po skórze tak, aby pajęczak znalazł się dokładnie w przeznaczonym na to nacięciu i następnie unosi się ją do góry, wyciągając go. Zwykle karty te mają parę nacięć różnej wielkości tak, aby dopasować je do wielkości kleszcza, którego zamierza się wyciągnąć.

Lasso do usuwania kleszczy działa w ten sposób, że pętlę żyłki dociska się do skóry i następnie zacieśnia tak, aby kleszcz znalazł się wewnątrz. W kolejnym kroku lekko rotacyjnym ruchem wyciąga się pajęczaka pionowo do góry. Podobnie wygląda zastosowanie łapek czy szczypczyków. Niezależnie od tego, które narzędzie posiadasz, czy też posiłkujesz się kosmetyczną pęsetą, zasady wyciągania są podobne.

Jak wyciągnąć kleszcza krok po kroku?

1. Umieść czubek narzędzia jak najbliżej skóry tak, aby kleszcz znalazł się pomiędzy częściami narzędzia, które mają go złapać. Staraj się nie naciskać i nie szczypać pajęczaka przed próbą wyciągania.
2. Delikatnym ruchem złap go i wyciągnij pionowo do góry.
3. Odkaź miejsce, z którego został wyjęty kleszcz i obserwuj je przez parę dni. Zwróć przy tym szczególną uwagę, czy na skórze nie pojawia się zaczerwienienie. Jeśli zauważysz niepokojące zmiany, skonsultuj się z lekarzem.

Jak wyciągnąć kleszcza palcami?

Jeśli nie masz żadnego specjalnego narzędzia do usuwania kleszczy, możesz wyciągnąć niechcianego intruza palcami. Ostrożnie chwyć go jak najbliżej skóry palcem wskazującym i kciukiem − tak jest najwygodniej. Zrób to na tyle delikatnie, aby stabilnie go trzymać, ale nie zmiażdżyć. Następnie wyciągnij pajęczaka, delikatnie ruszając nim na boki pionowo do góry.

Jest to najmniej zalecana metoda, bo istnieje duże ryzyko ściśnięcia kleszcza przed wyciągnięciem i tym samym uwolnienia potencjalnych patogenów do krwiobiegu. Dlatego najlepiej korzystać z niej tylko w ostateczności. Po usunięciu intruza zdezynfekuj miejsce wkłucia. Jeśli zastanawiasz się, jak wyciągnąć kleszcza u dziecka, to odpowiedź jest prosta: tak samo, jak u dorosłych.

Ogólną zasadą w usuwaniu kleszczy niezależnie od tego, jakiego rodzaju sprzętu do tego używasz, jest to, żeby kleszcza złapać jak najbliżej skóry. W ten sposób nie zgnieciesz go w trakcie wyciągania i zmniejszasz prawdopodobieństwo, że wciśniesz do krwiobiegu niebezpieczne drobnoustroje przenoszone przez kleszcze.

Jak nie wyciągać kleszcza! OBALAM MITY!

Przy okazji opowiadania o tym, jak prawidłowo wyjąć kleszcza, zdementuję parę krążących na ten temat mitów. Nic Ci nie da przemywanie kleszcza benzyną, alkoholem czy preparatami typu zmywacz do paznokci. Nie pomogą one w usunięciu intruza, a mogą sprowokować pajęczaka do szybszego wyrzucenia do krwiobiegu np. bakterii powodujących boreliozę.

Jak wyciągnąć głowę kleszcza?

Podczas usuwania kleszcza może się zdarzyć, że go rozerwiesz i w skórze zostanie kawałek głowy, a dokładniej część żądła. Powstaje wtedy pytanie: jak wyciągnąć resztki kleszcza? Zwykle nie ma potrzeby ingerencji w skórę i usuwania tej pozostałości. Po jakimś czasie powinna ona fizjologicznie zostać wypchnięta na zewnątrz i usunięta przez Twój organizm.

Jeśli w wokół pozostałości zaczyna rozwijać się infekcja czy stan zapalny, odwiedź przychodnię i pokaż zmianę lekarzowi. Niewskazane jest usuwanie pozostałości kleszcza na własną rękę, bo można jeszcze bardziej rozerwać część żądła czy nadkazić ranę.

Co po wyjęciu kleszcza? Odkażanie i obserwacja!

Po wyjęciu kleszcza włóż go w zgiętą kartkę papieru i zmiażdż. To najskuteczniejsza metoda zabicia pajęczaka, bez narażenia się na patogeny, które może przenosić. Kleszcze skutecznie zabije też kontakt ze środkami dezynfekującymi. Co ciekawe, nie powinno się żywego wrzucać do toalety, bo pajęczak jest w stanie stosunkowo długo wytrzymać w wodzie.

Choć już o tym wspomniałam, podkreślę to jeszcze raz! Po prawidłowym wyciągnięciu kleszcza, skórę trzeba odkazić. Możesz to zrobić za pomocą specjalnych gazików do dezynfekcji, które są nasączone odpowiednimi alkoholami lub spirytusem salicylowym. Egzamin zdadzą też preparaty do odkażania na bazie oktenidyny.

Co potem? Obserwuj miejsce wkłucia. Kleszcze mogą przenosić chorobotwórcze patogeny. Jednym z nich jest bakteria Borrelia, która wywołuje chorobę zwaną boreliozą. Zakażony kleszcz potrzebuje zwykle od 12 do 24 godzin na przeniesienie bakterii na swojego żywiciela, czyli Ciebie. To czas, w którym bakterie opuszczają układ pokarmowy i przedostają się do organizmu człowieka.  Dlatego tak ważne jest szybkie usuwanie kleszczy. Infekcja bakterią boreliozy będzie objawiać się okrągłym rumieniem na skórze. Stąd zalecenie obserwacji! Więcej o boreliozie przeczytasz w artykule: Borelioza - objawy, diagnostyka i leczenie.

Inną chorobą, którą mogą wywoływać te pajęczaki, jest kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). To choroba wirusowa wywoływana przez wirus TBE, która atakuje układ nerwowy i mózg, powodując stany zapalne. Zakażenie tym wirusem zachodzi natychmiast po ugryzieniu przez zainfekowanego kleszcza, bo patogen znajduje się w ślinie kleszcza i od razu trafia do organizmu człowieka. Niestety po ugryzieniu przez zainfekowanego tym wirusem kleszcza na powierzchni skóry nie pozostają żadne widoczne zmiany. Z czasem możesz zauważyć u siebie senność, gorączkę, problemy z koncentracją i ogólne złe samopoczucie.

Najgorsze jest to, że ugryzienie przez kleszcza nie boli. Dzieje się tak dlatego, że w ślinie znajduje się substancja miejscowo znieczulająca. Dlatego też często można znaleźć u siebie pajęczaki, kiedy już nieco podrosną i zaczną przeszkadzać. Jeśli masz jednego kleszcza, sprawdź dokładnie resztę ciała. Istnieje ryzyko, że podczas spaceru czy wycieczki w plener zabrało się z Tobą więcej pasażerów na gapę. Sprawdzanie ciała zawsze po wycieczkach do lasu czy piknikach w plenerze to po prostu dobra praktyka. W trakcie kąpieli pod prysznicem zwróć uwagę, czy nie wyczuwasz ich nigdzie. Najczęściej wybierają one miejsca, w których jest cieplej i łatwo się wkłuć. Zwykle możesz je znaleźć na brzuchu, w pachwinach, pod kolanami, na klatce piersiowej lub pod pachami.

Kiedy iść z kleszczem do lekarza?

Jeśli w miejscu wkłucia i dookoła niego pojawi się zaczerwienienie, które nie schodzi, a wręcz się rozszerza, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem. Podobnie zachowaj się, jeśli skóra w miejscu ugryzienia puchnie, jest gorąca w dotyku i bolesna.

Odwiedź przychodnię, kiedy kleszcz umiejscowi się tak, że masz problem z jego wyjęciem, np. wbije się w miejsca intymne czy okolice zmian skórnych. Wizyta u lekarza nie zaszkodzi też, gdy obawiasz się, czy prawidłowo usuniesz pajęczaka. Nie zwlekaj jednak do następnego dnia i udaj się po pomoc od razu, jeżeli nie chcesz wyjmować kleszcza samodzielnie.

Zwróć uwagę, że łatwość, z jaką dany kleszcz daje się usunąć, zależy od dokładnego kształtu jego aparatu gębowego oraz miejsca wkłucia.

Jak chronić się przed kleszczami?

O tym, jak zabezpieczyć się przed kleszczami, pisała Ola Wolska w artykule: Jak chronić się przed kleszczami? Czy domowe sposoby są skuteczne?.

Podstawowe zasady, o których warto pamiętać to:

• unikanie chodzenia i przesiadania w wysokich trawach czy krzakach,
• odpowiedni ubiór na plenerowe wycieczki: osłonięcie stóp i łydek, dłuższe rękawy i bluzy z kapturem,
• stosowanie repelentów.

Na rynku znajdziemy ogromny wybór w kategorii: środki na komary i kleszcze, zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Pamiętaj, aby dokładnie oglądać ciało po leśnych wycieczkach. Jeśli mieszkasz na wsi lub często przebywasz w obszarach, na których występują kleszcze, możesz rozważyć szczepienie przeciwko wirusowemu odkleszczowemu zapaleniu mózgu.

Jak usunąć kleszcza? O czym pamiętać?

Najprościej usuniesz kleszcza za pomocą specjalnych narzędzi. Pamiętaj, żeby złapać pajęczaka tuż przy skórze. Po wyciągnięciu go odkaź miejsce ukąszenia i obserwuj, czy nie pojawia się rumień lub inne nietypowe objawy. Żeby mieć pewność, że był to jedyny kleszcz na Twojej skórze, koniecznie obejrzyj dokładnie swoje ciało.

Źródła:

1. Van den Wijngaard C.C., Hofhuis A., Simoes M. i wsp.: Surveillance perspective on Lyme borreliosis across the European Union and European Economic Area. Eurosurveillance 2017
2. Bogovic P., Strle F.: Tick-borne encephalitis: A review of epidemiology, clinical characteristics, and management. World J. Clin. Cases WJCC 2015
3. Simon K., Serafińska S.: Choroby Odkleszczowe. 1. wyd. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2; 2018