Leczenie bólu przewlekłego. Jak oswoić życie w ciągłym cierpieniu?

Ból przewlekły dotyka głównie osoby, które zmagają się z różnymi chorobami, takimi jak nowotwory czy choroba zwyrodnieniowa stawów. Według definicji o bólu przewlekłym mówimy wtedy, kiedy dolegliwości trwają dłużej niż trzy miesiące. Życie w ciągłym bólu powoduje, że ból sam staje się chorobą. Czy istnieje skuteczne leczenie bólu przewlekłego? Dokąd udać się po pomoc, gdy Ty lub ktoś z Twoich bliskich cierpi na przewlekły ból?

Ból przewlekły − co to jest?

Niedawno, w artykule: Rodzaje bólu: „Powiedz mi jak boli, a Cię wyleczę”, opisywałam Ci różne rodzaje bólu. Jednym z nich był właśnie ból przewlekły.

Dla przypomnienia, generalnie ból opisywany jest jako subiektywne, nieprzyjemne uczucie, które prowokowane jest przez bodźce nocyceptywne, czyli bólowe. Ból odczuwasz zarówno na poziomie cielesnych zmysłów, jak również na poziomie emocji. Dlatego też ból ma bardzo silny wpływ na Twoje życie i potrafi znacząco obniżyć jego jakość.

Ból przewlekły − leczenie

Każdego z nas od czasu do czasu łapie ból głowy, prawda? Co wtedy robisz? Pewnie, bez dłuższego zastanowienia sięgasz po łatwo dostępne preparaty przeciwbólowe i po godzinie zapominasz o problemie. Jakie to proste! Ale co robić, gdy ból jest przewlekły? Wówczas leczenie staje się prawdziwym wyzwaniem.

Sprawdź też tabletki na ból głowy i migrenę.

Terapia bólu przewlekłego ma dwa podstawowe filary:

1. Farmakoterapia

2. Wsparcie psychologiczne

Ból przewlekły wymaga przemyślanego i systematycznego leczenia! Nie może ono polegać na niekonsultowanym z lekarzem, doraźnym braniu dostępnych bez recepty preparatów jak ibuprofen czy inne niesteroidowe leki przeciwzapalne! Takie postępowanie jest niebezpieczne i może narażać Cię na poważne działania niepożądane leków. A są nimi np. krwawienie z przewodu pokarmowego czy uszkodzenie nerek.

Sprawdź też leki przeciwbólowe.

Drabina analgetyczna i leczenie bólu przewlekłego

Przy leczeniu bólu przewlekłego obowiązuje tzw. „drabina analgetyczna”.  Jest to stopniowe zwiększanie intensywności leczenia przeciwbólowego, w zależności od dolegliwości, jakie zgłaszasz lekarzowi.

Pierwszy stopień drabiny analgetycznej

Według tej drabiny, terapię zaczyna się od zastosowania nieopioidowych środków przeciwbólowych. Zastanawiasz się, co to za środki? Określenie „nieopioidowy” oznacza, że lek nie jest pochodną morfiny i nie ma działania uzależniającego. Do leków tych należy paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).

Paracetamol, ze względu na swoją skuteczność i to, że jest dość bezpieczny, jest lekiem pierwszego wyboru przy bólu o lekkim i średnim nasileniu. Lek ten sprawdza się zarówno w terapii krótkotrwałej, jaki i w leczeniu przewlekłym. Ważne jest jednak, żeby nigdy nie przekraczać maksymalnej dobowej dawki leku! W medycynie uważa się też, że paracetamol jest bezpieczniejszy niż NLPZ, które mogą powodować krwawienia z przewodu pokarmowego, zaburzenia krzepnięcia czy uszkodzenie nerek.

Do najpopularniejszych niesteroidowych preparatów przeciwzapalnych należy ibuprofen czy ketoprofen. Leki te dobrze sprawdzają się w leczeniu doraźnym, np. przy zaostrzeniu bólu przewlekłego. Odradza się jednak stosowanie ich przewlekle, właśnie z powodu działań niepożądanych.

Sprawdź też tabletki z ibuprofenem,

Drugi stopień drabiny analgetycznej

Jeśli mimo zastosowanego leczenia, nadal odczuwasz ból, albo co gorsza ból ten narasta, lekarz włącza silniejsze leki z grupy opioidów. Leki te są pochodnymi morfiny i mają zupełnie inny model działania niż paracetamol czy NLPZ.

Opioidy sprawdzają się jako dodatek do leczenia lekami nieopioidowymi − terapia taka polega na łączeniu kilku leków z różnych grup w mniejszych dawkach. Dzięki temu szybciej osiąga się efekt przeciwbólowy przy mniejszym ryzyku działań niepożądanych. Na początku zaczyna się od słabszych opioidów, np. kodeiny i tramadolu − istnieją leki, które łączą kodeinę lub tramadol z paracetamolem.

Do najczęstszych działań niepożądanych opioidów należą nudności i wymioty, senność (sedacja), zawroty głowy i zaparcia. Nie można też zapomnieć o uzależniającym charakterze leków z tej grupy (według statystyk ryzyko uzależniania wynosi 10%).

Trzeci stopień drabiny analgetycznej

Na ostatnim szczeblu drabiny analgetycznej są silne opioidy, jak morfina, oksykodon, fentanyl czy metadon. Leki te mają bardzo silne działanie przeciwbólowe i najczęściej stosowane są u pacjentów cierpiących na przewlekły ból związany z nowotworem. Terapia przy pomocy silnych opioidów również polega na łączeniu ich ze słabszymi lekami nieopioidowymi.

Sprawdź też, na czym polega zapalenie nerwu trójdzielnego.

Leczenie niefarmakologiczne

Ból przewlekły wymaga nie tylko podawania leków, ale też rzetelnego wsparcia psychologicznego. Ten aspekt jest niestety często pomijany. Pacjenci tacy powinni mieć zapewnione wsparcie psychologa, który specjalizuje się w pracy z osobami chorymi na ból przewlekły. Specjaliści podają, że przewlekłe dolegliwości bólowe prowadzić mogą do znacznego obniżenia jakości życia i chorób psychicznych, takich jak depresja.

Pamiętaj, leczenie bólu przewlekłego to zadanie dla specjalistów! Pacjentami chorującymi na ból przewlekły opiekuje się lekarz anestezjolog i psycholog w Poradni Leczenia Bólu. Jak dostać się do takiej poradni? Najpierw zgłoś się do lekarza rodzinnego, który dalej skieruje Cię do specjalisty. Specjalista będzie ściśle z Tobą współpracować, żeby leczenie było jak najbardziej skuteczne.