Nadmierne owłosienie u kobiet – jak sobie z nim poradzić? 4 skuteczne sposoby

Nadmierne owłosienie u kobiet nie zawsze leczy się farmakologicznie. Wszystko zależy od przyczyny hirsutyzmu. Zaburzenie aktywności hormonów płciowych może stwierdzić endokrynolog i to on decyduje o metodzie leczenia. Gdy leki nie mają zastosowania, rozwiązaniem są trwałe lub tymczasowe metody depilacji.

Nadmierne owłosienie u kobiet (hirsutyzm) - czym jest i gdzie występuje najczęściej?

Nadmierne owłosienie na ciele i twarzy u kobiet określa się mianem hirsutyzmu. Nie chodzi tu o pojedyncze ciemne włoski, a o ich wzrost w sposób zazwyczaj występujący tylko u mężczyzn i w miejscach, w których u pań owłosienie jest zwykle minimalne, delikatne lub nieobecne. Włosy na karku u dziewczyny, wąsik u kobiet czy hirsutyzm na piersiach może obniżać samoocenę i negatywnie wpływać na postrzeganie własnego ciała.

Najczęściej niepożądane owłosienie pojawia się na twarzy (wąsik, baczki oraz włosy na brodzie u kobiety), klatce piersiowej i wokół brodawek (tzw. hirsutyzm na piersiach), brzuchu, odcinku krzyżowym pleców (przykładem mogą być włosy na karku u dziewczyny) czy w okolicy sromu (nadmierne owłosienie łonowe).

Nie da się ukryć, że taka sytuacja wywołuje dyskomfort w wielu aspektach – psychologicznym, kosmetycznym i społecznym.

Rodzaje hirsutyzmu u kobiet 

W przypadku hirsutyzmu można wyróżnić jego dwa rodzaje: idiopatyczny i wtórny. 

• Za najczęstszą postać hirsutyzmu uważa się hirsutyzm idiopatyczny (HI). W przeciwieństwie do wtórnej postaci nie ma określonej przyczyny występowania. Natomiast wiadomo, że nadmierna wrażliwość mieszków włosowych na hormony sprawia, że włoski przybierają niechcianą postać. Dokładniej opisuje to endokrynolog dr n. med. J. Belowski:

„Przy HI w mieszkach włosowych zaobserwowano miejscowy wzrost aktywności androgenów, przy czym poziom androgenów w organizmie jest prawidłowy. Dlatego wyklucza to zaburzenia hormonalne określane mianem hiperandrogenizmu. Wtedy aktywność biologiczna androgenów byłaby podwyższona. Kobiety z HI zazwyczaj mają normalne miesiączki i normalny poziom testosteronu”.

• Hirsutyzm wtórny wynika natomiast z zaburzeń hormonalnych, które prowadzą do zwiększonej produkcji androgenów lub w niektórych przypadkach do większej wrażliwości na nie. W wyniku zmian hormonalnych może pojawiać się nie tylko nadmierne owłosienie łonowe czy hirsutyzm na piersiach, ale również szereg innych objawów związany z nieprawidłową gospodarką hormonalną. Można zatem zaobserwować, że nadmierne owłosienie u kobiet pojawia się najczęściej w okresie dojrzewania czy menopauzy. Może również towarzyszyć chorobom, których przebieg ma wpływ na poziom hormonów, jak np. zespół policystycznych jajników lub choroby tarczycy.

Hirsutyzm u kobiet - objawy

Objawy hirsutyzmu to nie tylko grube, czarne włosy pojawiające się w typowych dla mężczyzn miejscach, ale również dolegliwości sugerujące zaburzenia hormonalne, jak:

• Zaburzenia miesiączkowania,
• Zwiększenie masy ciała,
• Obniżony ton głosu,
• Rogowacenie ciemne, w szczególności pod pachami i na szyi,
• Skłonność do siniaków na ciele,
• Powiększona łechtaczka,
• Nasilenie trądziku i zwiększone przetłuszczanie skóry,
• Zwiększone pragnienie,
• Mlekotok.

Warto zwrócić uwagę na pojawienie się tych objawów, ponieważ nadmierne owłosienie może dotknąć kobiety w każdym wieku, a wczesna diagnostyka pozwala osiągnąć dobre efekty.

Sprawdź popularne kategorie

Nadmierne owłosienie u kobiet - przyczyny

Nadmierne owłosienie u kobiet może mieć przyczyny hormonalne. Chodzi właśnie o androgeny, najczęściej testosteron, i ich nadmierną produkcję. Te hormony płciowe przeważają u mężczyzn i odpowiadają nie tylko za budowę ciała, barwę głosu, ale również za owłosienie. W nieznacznych ilościach testosteron występuje też u kobiet i powstaje w korze nadnerczy i jajnikach, a podczas ciąży produkowany jest przez łożysko i jajniki.

Tak naprawdę istnieje kilka przyczyn zaburzeń androgenowych u pań, które powodują hirsutym. Można do nich zaliczyć:

• Zaburzenia w funkcjonowaniu jajników - najczęściej to zespół policystycznych jajników (PCOS). Rzadziej są to guzki na jajnikach lub przerost komórek osłonki jajnika. Hirsutyzmowi towarzyszą zaburzenia miesiączkowania oraz może pojawić się bezpłodność.
• Nadmiar androgenów - jest  ściśle powiązane z chorobami o podłożu hormonalnym, jak np. choroby tarczycy, choroby nadnerczy, akromegalia, hiperprolaktynemia, zespół Cushinga, guzy jajników.
• Genetyka - hirsutyzm może być dziedziczony, dlatego jeśli ktoś z rodziny na niego cierpiał, istnieje większe ryzyko zachorowania.
• Stosowanie niektórych leków - nadmierne owłosienie u kobiet mogą powodować leki przeciwpadaczkowe, sterydy anaboliczne, niektóre środki antykoncepcyjne, glikokortykosteroidy.

   

Mogą to być również leki stosowane w przypadku leczenia endometriozy, które zawierają substancję czynną Danazol. 

• Otyłość - nadmierna masa ciała może mieć wpływ na poziom hormonów oraz występowanie nadmiernego owłosienia. Często towarzyszą jej zaburzenia metaboliczne, jak np. cukrzyca typu II czy też insulinooporność.

Hirsutyzm skala - jakie są normy?

Nie każde mniej typowe owłosienie wymaga leczenia. Nadmierne owłosienie na rękach u dziewczyn niekoniecznie oznacza hirsutyzm czy zaburzenia hormonalne. Jak to sprawdzić? W tym celu przyda się skala Ferrimana-Gallweya, która pomaga określić, czy potrzebna jest dalsza diagnostyka. To złoty standard oceny hirsutyzmu, stosuje się ją rutynowo na całym świecie.

W celu określenia, czy kobieta ma łagodny, umiarkowany czy ciężki hirsutyzm ocenia się wybrane obszary ciała, stosując punktację od 0 do 4. Oryginalna metoda oceniała 11 obszarów ciała. Ostatecznie zostało to zmniejszone do 9, które są oceniane od 0 (brak wzrostu włosów końcowych) do 4 (rozległy wzrost włosów). Następnie punkty zostają zsumowane. Ostateczny wynik będzie zatem mieścił się w przedziale od 0 do 36.

Jakie obszary ciała podlegają ocenie? 11 obszarów ciała ocenianych według oryginalnej metody to:

• górna warga,
• podbródek,
• klatka piersiowa,
• górna część pleców,
• dolna część pleców,
• górna część brzucha,
• dolna część brzucha,
• górna część ramion,
• przedramiona,
• uda i nogi.

W zmodyfikowanej metodzie usunięto ocenę przedramion i nóg. Hirsutyzm rozpoznaje się, gdy liczba punktów wynosi 8 lub więcej. Jego łagodna postać jest diagnozowana, jeśli wynik mieści się w skali pomiędzy 8 a 15 punktów. O hirsutyzmie o przebiegu umiarkowanym lub ciężkim jest mowa, kiedy wynik jest wyższy niż 15 punktów. Dodatkowo oceniane są również inne parametry, które pozwalają na dokładniejszą diagnostykę, a mianowicie: występowanie zaburzeń miesiączkowania lub trudności z zajściem w ciążę, a także otyłość, rogowacenie ciemne i przerost łechtaczki. To wszystko pomaga na włączenie odpowiedniego leczenia.

Poznaj też artykuł: Depilacja wąsika, czyli kobieca nauka golenia. Lekcja 3!

Diagnoza i leczenie nadmiernego owłosienia u kobiet

• Diagnostyka hirsutyzmu u kobiet opiera się na wywiadzie lekarskim, a także badaniach obrazowych (USG narządów rodnych) i badaniach laboratoryjnych.
• Lekarz może zlecić oznaczenie stężenia najważniejszych hormonów, czyli DHEA, DHEA-S, androstendionu, hormonu luteiniuzującego (LH), folikulotropowego (FSH), hormonów związanych z pracą tarczycy (TSH, fT3, fT4, anty-TPO), prolaktyny, progesteronu, kortyzolu oraz insuliny. 
• Niektóre badania hormonalne należy wykonać w konkretnym dniu cyklu, natomiast, jeśli pojawiają się zaburzenia miesiączkowania, najlepszy moment na diagnostykę należy uzgodnić z lekarzem.

Leczenie hirsutyzmu u kobiet polega na stosowaniu środków farmakologicznych oraz mechanicznych sposobów usuwania nadmiernego owłosienia. 

• Często stosowane są środki antykoncepcyjne, których zadaniem jest wyregulowanie gospodarki hormonalnej. 
• W przypadku pojawienia się chorób metabolicznych pomocne jest włączenie metforminy, czyli leku zmniejszającego stężenie glukozy we krwi. 
• Dodatkowo mogą zostać wprowadzone leki do stosowania miejscowego, które są zalecane w przypadku objawów, takich jak włosy na brodzie czy baczki u kobiet. 
• Celem wprowadzenia farmakoterapii jest usunięcie przyczyny odpowiedzialnej za nadmierne owłosienie, a w sytuacji, kiedy nie jest ona jasna - zminimalizowanie widoczności zarostu u kobiet.

Skuteczne rodzaje depilacji na nadmierne owłosienie u kobiet

Sposoby na nadmierne owłosienie zależą od tego, jaki charakter ma to zaburzenie. Jeśli powodem jest nieprawidłowy poziom hormonów płciowych, lekarz włączy odpowiednie leczenie mające na celu ustabilizowanie gospodarki hormonalnej. Dodatkowym sposobem na pozbycie się niechcianych włosów na ciele jest ich mechaniczne usunięcie. Trwała depilacja wydaje się tutaj najbardziej komfortowym rozwiązaniem.

Podsumowanie

Zgodnie z opinią endokrynologa pojedyncze włosy w niepożądanych u kobiet miejscach nie są wskazaniem do interwencji lekarskiej, ale do zabiegów kosmetycznych. To, czy leczenie jest wskazane, pomaga ocenić powszechna skala punktowa Ferrimana-Gallweya. Gdy leki okażą się zbędne, warto rozważyć opcje trwałej depilacji.

Źródła:

1. Elghblawi Ebtisam, Idiopathic hirsutism: excessive bodily and facial hair in women, w: British journal of nursing (online). Luty 2008. Dostęp 20.08.2021. Dostępny w Internecie: https://www.researchgate.net/publication/5438934_Idiopathic_hirsutism_excessive_bodily_and_facial_hair_in_women
2. Excessive hair growth (hirsutism), w: NHS [online]. 09.07.2019. Dostęp 20.08.2021. Dostępny w Internecie: https://www.nhs.uk/conditions/hirsutism/
3. Monash University, Excess body hair-hirsutism – causes and treatment option advice for health professionals, Path: Home | Units | Women's Health Research Program | Information for health professionals. Dostęp 20.08.2021. Dostępny w Internecie: https://www.monash.edu/medicine/sphpm/units/womenshealth/info-4-health-practitioners/hirsutism
4. Belowski J., Androgeny u kobiet – nadmierne owłosienie (hirsutyzm), trądzik, w: Endokrynologia [online]. 13 Listopada 2008. Dostęp 20.08.2021. Dostępny w Internecie: https://www.endokrynologia.net/content/androgeny-u-kobiet-nadmierne-owlosienie-hirsutyzm-tradzik
5. Otlewska A., Hackemer P., Menzel F., Hirsutyzm, Pediatr Med Rodz 2018, 14(4), s. 392–395. Dostęp 12.11.2024.