Pielęgnacja skóry atopowej – sprawdź podstawowe zasady i polecane składniki aktywne kosmetyków!

Kosmetyki do skóry atopowej to podstawa dobrej pielęgnacji. Choć atopia to choroba dziedziczna, której nie można wyleczyć, dzięki codziennej pielęgnacji jesteś w stanie kontrolować rzuty atopowego zapalenia skóry i reakcje alergiczne. Dowiedz się, jak wygląda pielęgnacja skóry atopowej.

Skóra atopowa – co ją charakteryzuje?

Uporczywe swędzenie, zaczerwienienie, łuszczenie się i podrażnienie nawet po myciu? Jeśli znasz te dolegliwości, to zapewne masz atopową skórę. Problem dotyka coraz większej liczby osób − szacuje się, że ok. 10-12% populacji ma problemy z atopią skórną. Jeżeli borykasz się z AZS, prawdopodobnie już w dzieciństwie pojawiły się pierwsze objawy. Atopowe zapalenie skóry w 85% przypadków pojawia się do 5. roku życia. Nie jest to jednak reguła − lekarze przyznają, że znają sytuacje, kiedy dolegliwość ujawniła się dopiero po 50. roku życia. Ponadto atopowe zapalenie skóry przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów, przez co trudniej je rozpoznać. 

Przyczyny AZS nie zostały do końca poznane, jednak istnieją czynniki, które mogą być odpowiedzialne za rozwój tego schorzenia. Występuje zależność pomiędzy atopowym zapaleniem skóry a genetyką. Jeśli u rodziców pojawia się choroba atopowa, to powstaje duże ryzyko, że dziecko również zostanie nim obdarzone. Skóra atopowa charakteryzuje się wrażliwością na alergeny (np. pyłki, zanieczyszczenia powietrza, detergenty, kosmetyki czy składniki pokarmowe). Co ciekawe, badania przeprowadzone przez grupę dermatologów z Uniwersytetu w Rochester wykazują, że obecnie stres ma największy wpływ na AZS 

Pielęgnacja skóry atopowej u dorosłych

Pielęgnacja skóry atopowej wymaga stosowania odpowiednio dobranych kosmetyków. Zanim jednak sięgniesz po rozmaite preparaty, musisz poznać mechanizm działania tej choroby. Więc co to jest skóra atopowa?  To przewlekła dermatoza, której towarzyszy uszkodzenie bariery hydrolipidowej. Brak odpowiedniego zaopiekowania się taką skórą prowadzi do występowania stanów zapalnych, nadmiernej suchości i ściągnięcia. Do pielęgnacji skóry atopowej polecane są emolienty, czyli kremy o działaniu nawilżającym i natłuszczającym. Tworzą one na powierzchni skóry niewidzialną warstwę okluzyjną, która pozwala zatrzymać wilgoć w jej wnętrzu, działa nawilżająco i kojąco. Kremy do skóry atopowej najczęściej zawierają oleje roślinne, ceramidy, cholesterol, oliwę czy masło shea. Substancje te uzupełniają płaszcz lipidowy, który chroni skórę przed wpływem czynników zewnętrznych. W emolientach można znaleźć również substancje nawilżające, które wzmacniają wzajemnie swoje działanie. Ich zadaniem jest odbudowa bariery hydrolipidowej skóry, która odpowiada za zatrzymanie wilgoci we wnętrzu i zapewnienie skórze nawilżenia. Rolą emolientów jest zapobieganie przeznaskórkowej utracie wody (TEWL), łagodzenie podrażnień, nawilżenie i regeneracja uszkodzonego naskórka. 

Jeżeli choroba przybierze zaostrzoną postać, a stosowane kremy nie będą wystarczające, udaj się do lekarza dermatologa. Specjalista może przepisać Ci maści na bazie glikokortykosteroidów, a także może włączyć leczenie inhibitorami kalcyneuryny. W wielu przypadkach może również skierować Cię na badania do alergologa, który pomoże określić, jakie alergeny szkodzą Twojemu zdrowiu.

Dermokosmetyki możesz nakładać kilka razy dziennie, na całą powierzchnię skóry lub punktowo – tam, gdzie pojawiły się nieprzyjemne dolegliwości związane z atopią.

Sprawdź popularne kategorie

Czego szukać w składzie kosmetyków dla skóry atopowej?

Czego dokładnie szukać w składzie kosmetyków dla osób z AZS? Kosmetyki do cery atopowej, a także alergicznej powinny zawierać m.in. ceramidy (uzupełniają naruszony płaszcz hydrolipidowy), cholesterol i wolne kwasy tłuszczowe (wzmacniają ochronę przed przeznaskórkową utratą wody). Kiedy skóra będzie właściwie natłuszczona, świąd przestanie Ci tak doskwierać. 

Stosowanie jedynie emolientów nie da pełnej satysfakcji. Kompletna pielęgnacja skóry atopowej powinna zawierać także składniki nazywane humektantami. Są to substancje, które dosłownie pochłaniają i zatrzymują w Twojej skórze nawilżenie (wodę). Dlatego tak ważnym dla pielęgnacji podrażnionej i przesuszonej skóry składnikiem jest pantenol, gliceryna czy mocznik.

Niezwykle istotne jest, aby dobrać do swojej cery odpowiednie kosmetyki, które nie tylko nawilżą skórę, ale przede wszystkim nie będą uczulać. Skóra atopowa nie lubi kosmetyków zapachowych oraz tych na bazie alkoholu, ponieważ powodują wysuszenie i mogą ją podrażniać. Zobacz, co może uczulać skórę wrażliwą w kosmetykach: Cera alergiczna: co może uczulać w kosmetykach?

Poznaj listę składników, które warto włączyć do pielęgnacji skóry atopowej.

Masło shea

Ten naturalny emolient ma wszechstronne działanie – chroni skórę przed nadmierną utratą wody, wzmacnia płaszcz hydrolipidowy skóry i intensywnie go odżywia. Masło shea jest hipoalergiczne, dlatego nie spowoduje zaostrzenia objawów atopowego zapalenia skóry. 

Ten roślinny tłuszcz możesz stosować nawet u niemowląt. Pamiętaj jednak, że pielęgnacja skóry atopowej u dzieci powinna być wcześniej konsultowana z lekarzem dermatologiem.

Olej konopny

Pozyskuje się go z konopi siewnej Cannabis Sativa. Olej z konopi siewnej nie zawiera tetrahydrokannabinolu (THC) o działaniu narkotycznym. Natomiast jest bogaty w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 oraz omega-6. Dostarczają one uszkodzonej skórze wszelkich potrzebnych składników odżywczych i przyspieszają jej regenerację. 

Regularne stosowanie kosmetyków z olejem konopnym pomaga skutecznie złagodzić objawy AZS. Pielęgnacja musi być jednak systematyczna. Bez tego czynnika nie ma co oczekiwać cudów.

Olej z wiesiołka

To kolejny cudowny składnik kosmetyków na atopowe zapalenie skóry. Pielęgnacja ciała tym roślinnym emolientem przynosi doskonałe efekty w wyciszaniu zmian skórnych typowych dla AZS. Olej z wiesiołka oprócz nienasyconych kwasów tłuszczowych zawiera także witaminę E – cennego sprzymierzeńca każdego, kto cierpi na atopowe zapalenie skóry. Ponadto jest to substancja wykorzystywana w kuracjach przeciwstarzeniowych. Olej z wiesiołka ujędrnia i uelastycznia skórę.

Ten cenny składnik znajdziesz w wielu kosmetykach do pielęgnacji skóry dotkniętej AZS. Takich jak Linoderm Omega – natłuszczający krem na atopowe zapalenie skóry. Oprócz oleju z wiesiołka zawiera również alantoinę, która łagodzi świąd, pieczenie i zmniejsza zaczerwienienia. 

Olej jojoba

Pielęgnacja skóry atopowej nie jest łatwa. Wyprysk może pojawić się przy nawet najdrobniejszym kontakcie z alergenem, dlatego warto stawiać na hipoalergiczne emolienty roślinne, takie jak np. olej jojoba. Jest ceniony za swoje właściwości antyoksydacyjne, ponieważ zawiera witaminę E, która ma bardzo dobry wpływ na skórę atopową. Pielęgnacja olejem jojoba powinna być systematyczna, , dzięki czemu objawy nie będą tak uciążliwe.

Ten cenny składnik znajdziesz np.w Allerco kremie emolientowym natłuszczającym. Kosmetyk wzbogacony jest także o olej canola, wosk carnauba, wosk pszczeli oraz witaminę E. Emolienty roślinne chronią skórę przed utratą wilgoci i zapobiegają nadmiernemu przesuszeniu.

Niacynamid

Niacynamid to inna nazwa witaminy B3 – jednej z kluczowych substancji, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze ona udział w procesach budowania naskórka, dlatego jest bardzo potrzebna, szczególnie osobom z AZS. Pielęgnacja skóry atopowej u dorosłych i dzieci polega m.in. na wzmacnianiu naturalnego płaszcza hydrolipidowego, a do tego niezbędny jest niacynamid. Ma on również działanie przeciwzapalne, dlatego bez problemu poradzi sobie ze stanami zapalnymi na skórze.

Witaminę B3 znajdziesz w różnych kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji naskórka dotkniętego zmianami atopowymi. Zawiera ją np. nawilżający olejek do kąpieli i pod prysznic  Bioderma Atoderm Huile De Douche, który można stosować już u noworodków od 1. dnia życia.

Ceramidy

Ceramidy to lipidy naturalnie występujące w skórze – wypełniają przestrzenie międzykomórkowe, by jeszcze lepiej chronić organizm przed kontaktem z czynnikami zewnętrznymi i alergenami. Zabezpieczają również komórki przed utratą wilgoci, dlatego pielęgnacja skóry atopowej kosmetykami z dodatkiem ceramidów jest niezwykle skuteczna. Dodatkowo wzmacniają naturalną barierę ochronną naskórka z AZS, który cechuje się właśnie ich niedoborem. 

Według badań naukowych uzupełnianie ceramidów w skórze atopowej wspomaga terapię miejscową preparatami kortykosteroidowymi.

Mocznik

Urea, czyli mocznik to cenny humektant o silnych właściwościach wiążących wodę w komórkach naskórka. Wykazuje intensywne działanie zmiękczające i złuszczające, dlatego pomaga wygładzić skórę dotkniętą AZS. Mocznik pozbawia szorstkości przesuszony naskórek i zabezpiecza go przed utratą wody. Działa przeciwzapalnie, dlatego skutecznie łagodzi wyprysk atopowy.

W zależności od stężenia w kosmetyku pomaga pozbyć się martwego, łuszczącego się naskórka lub intensywnie nawilża skórę. Mocznik eliminuje nieprzyjemne uczucie swędzenia, a co za tym idzie, pozwala ograniczyć drapanie, które jest niewskazane dla skóry atopowej. 

D-pantenol

Dlaczego warto zwracać uwagę na to, czy w składzie kosmetyku do pielęgnacji naskórka z AZS znajduje się ten humektant? Nie da się ukryć, że jednym z najbardziej uciążliwych objawów atopowego zapalenia skóry jest świąd. Jeśli nie zadbasz o jego złagodzenie i zaczniesz drapać zmiany, choroba ulegnie zaostrzeniu, a dolegliwości się nasilą. 

D-pantenol nie tylko ma zdolność wiązania cząsteczek wody w naskórku, ale także skutecznie koi świąd, działa przeciwzapalnie i przyspiesza gojenie ran spowodowanych pękaniem oraz drapaniem skóry. Znajdziesz go w wielu kosmetykach dla dorosłych i dla dzieci. 

Alantoina

Alantoina to także humektant o właściwościach łagodzących. Neutralizuje alergeny i koi skórę dotkniętą zmianami atopowymi oraz niweluje uciążliwy świąd i zmniejsza uczucie pieczenia. Przyspiesza odbudowę komórek naskórka i wspomaga procesy gojenia. To bardzo ważne w walce z objawami AZS, ponieważ przy tej chorobie wiele czynników może spowodować szybkie zaostrzenie zmian. 

Woda termalna

Woda termalna to naturalne źródło cennych pierwiastków chemicznych. Zawiera m.in. krzem, fosfor, mangan, selen oraz wapń. Może pochodzić z różnych zakątków ziemi – ciecze te różnią się od siebie zawartością i stężeniem poszczególnych składników mineralnych. Artykuł Woda termalna: jak działa uzdrawiająca moc natury, to prawdziwa skarbnica wiedzy na ten temat.

Woda termalna jest hipoalergiczna, dlatego często wykorzystuje się ją jako bazę dla kosmetyków dedykowanych skórze atopowej. Wzmacnia naturalną barierę ochronną skóry i dostarcza jej cennych składników odżywczych. Znajdziesz ją np. w balsamie uwalniającym lipidy Avene Xera Calm A.D, który intensywnie nawilża, łagodzi podrażnienia i koi świąd związany z AZS. Kosmetyk możesz stosować na całe ciało – także na twarz i dłonie.

Wyciąg z wąkroty azjatyckiej

Ten roślinny ekstrakt wykazuje silne działanie przeciwzapalne i antybakteryjne. W odpowiednim stężeniu zmniejsza także dolegliwości bólowe, świąd oraz pieczenie skóry. Przyspiesza regenerację uszkodzonego naskórka i dostarcza niezbędnych witamin – C, E, A oraz K. W pielęgnacji skóry atopowej wyciąg z wąkroty azjatyckiej ceniony jest głównie za to, że wzmacnia i poprawia jej naturalną odporność. 

Parafina

Składnik ten ma zarówno wielu zwolenników, jak i przeciwników. Warto więc przyjrzeć się faktom. Parafina nie zawiera żadnych substancji odżywczych – jej jedynym zadaniem jest tworzenie na atopowej skórze cienkiej i niewidocznej warstwy ochronnej, która odpowiednio zabezpieczy ją przed kontaktem z alergenami. Zapobiega również utracie wody z komórek skóry. Co ciekawe, redukuje także świąd, pieczenie i uczucie ściągnięcia przesuszonej skóry.

Parafina zaliczana jest do emolientów syntetycznych. Natłuszcza naskórek i wspomaga wchłanianie substancji odżywczych, zawartych w składzie kosmetyku. Jeśli nie chcesz stosować balsamu z parafiną, możesz sięgnąć po emulsję natłuszczającą do kąpieli dermatologicznej Oillan Med+. Nadaje się do pielęgnacji skóry dorosłych oraz niemowląt od 1. miesiąca życia”.

Czym myć głowę przy atopowym zapaleniu skóry?

Atopowe zapalenie objawia się nie tylko zmianami zlokalizowanymi na skórze, ale również może objąć głowę. Pojawia się wtedy uporczywe swędzenie i zaczerwienienie skalpu. Na powierzchni skóry głowy często występują wypryski oraz łuszczenie. Zaostrzenie dolegliwości ma miejsce w wyniku kontaktu z alergenem, który wywołuje wszelkie objawy związane z AZS. 

• Zmiany na skórze głowy mogą również obejmować małżowiny uszne, brwi, czoło i kark, dlatego odpowiednia pielęgnacja jest tutaj kluczowa. Czym zatem myć głowę? Przede wszystkim postaw na szampony o delikatnym działaniu. Dobrze, gdyby dodatkowo nawilżały skórę głowy. Niewskazane jest stosowanie produktów mocno oczyszczających, ponieważ mogą wysuszyć skórę i nasilić objawy AZS. Głowę myj starannie, w ciepłej, ale nie gorącej wodzie. Pamiętaj, aby dokładnie spłukać szampon. 
• Do pielęgnacji włosów możesz użyć odpowiednio dobranej odżywki. Najlepiej z olejem jojoba czy ceramidami. Poprawi ona kondycję włosów. Zwróć uwagę na odpowiednie suszenie. Stosuj miękkie, bawełniane ręczniki i staraj się je przyciskać do włosów, pozbywając się w ten sposób nadmiaru wody. Włosy susz letnim powietrzem, najlepiej pasmo po paśmie.

Pielęgnacja skóry atopowej − jak dbać o skórę atopową?

Jeżeli posiadasz skórę atopową, nie trzeba opowiadać Ci, jak ciężkie jest codzienne dbanie o jej odpowiednie nawilżenie i utrzymanie w równowadze. Najmniejszy błąd – niewłaściwy nowy kosmetyk, niezmyty na noc makijaż, posiłek w nowej restauracji mogą wywołać bolesną i uciążliwą reakcję alergiczną (np. suche, świerzbiące, różowo-czerwone wypryski na skórze) i podrażnienie. Nie istnieje jeden lek, który zwalczyłby przyczyny skóry atopowej, dlatego jej codzienna pielęgnacja i doraźne leczenie ma raczej charakter objawowy.

Jak dbać o skórę atopową? Aby optymalnie zabezpieczyć na co dzień swoją cerę przed nawrotem atopowego zapalenia skóry, regularnie ją nawilżaj i natłuszczaj, stosując kremy z grupy emolientów np. Bioliq Dermo. Możesz je stosować nawet kilka razy dziennie, w szczególności, jeśli doskwiera Ci świąd.

W pierwszym z nich znajdziesz łagodzący podrażnienia olej ze słodkich migdałów. Z kolei drugi właściwości łagodzące podrażnioną skórę atopową zawdzięcza działaniu oleju lnianego i masła shea, które uszczelniają i regenerują płaszcz hydrolipidowy. 

Czym myć skórę atopową? Emolienty warto wprowadzić również do pielęgnacji ciała podczas kąpieli, dzięki przystosowanym do skóry atopowej emulsjom do mycia ciała. Jeżeli atopia dokucza Ci szczególnie w okolicy rąk, możesz zmienić zwykłe mydło na kostkę myjącą Allerco emolienty. Do kąpieli polecam także Emolium Dermocare, którą można stosować zarówno do skóry dzieci, jak i dorosłych. Kosmetyk jest bardzo wydajny i natychmiastowo łagodzi podrażnioną i swędzącą skórę. Po kąpieli ciało jest wyraźnie nawilżone i gładkie.

Przy codziennej pielęgnacji skóry atopowej unikaj mydła. Ma ono zasadowe pH, które jest niekompatybilne z odczynem Twojej skóry i może powodować przesuszenie i podrażnienie. Co zatem stosować? Najlepiej sięgnąć po kosmetyki przeznaczone do codziennego oczyszczania skóry atopowej i alergicznej. Mają one niemal fizjologiczne pH, przez co nie wysuszają skóry.  

Pielęgnacja skóry atopowej to nie tylko kosmetyki, ale i łagodne środki do prania czy odpowiednie ubrania – skóra z AZS nie lubi szorstkich materiałów np. wełny. 

W walce o dobry stan Twojej skóry może pomóc także właściwie dobrana dieta. Postaraj się wyeliminować z niej wszelkie alergeny. Dieta przy atopowym zapaleniu skóry powinna być dobrze zbilansowana, i bogata w kwasy omega-3. Włącz do swojego jadłospisu produkty pełnoziarniste, świeże warzywa i owoce, ryby morskie, a także chude mięso i nabiał.

Domowe sposoby na skórę atopową

Domowe sposoby na skórę atopową powinny być uzupełnieniem podstawowej pielęgnacji. 

• Szczególnie pomocne są oleje. Jednym z nich jest olej kokosowy. Pomaga złagodzić swędzenie skóry, a także zatrzymuje w niej wilgoć. Możesz go stosować po każdej kąpieli. Skóra będzie wtedy miękka w dotyku i dobrze natłuszczona. 
• Znanym od lat sposobem na różne problemy skórne jest aloes. O ile nie masz dostępu do świeżej rośliny, możesz wesprzeć się żelem aloesowym. Wybieraj taki o bardzo wysokiej zawartości tej substancji. Aloes działa przeciwbakteryjnie, nawilżająco, a także wspiera regenerację skóry. Żel aloesowy możesz również nakładać na skórę głowy. Łagodzi świąd i podrażnienia wywołane przez AZS. 

W pielęgnacji skóry domowymi sposobami unikaj składników, które mogą Cię uczulać. Może to nasilić objawy atopii, a także prowadzić do rozwoju poważniejszych dolegliwości. Uważaj również na kosmetyki o naturalnym składzie. Choć wiele osób je ceni i często po nie sięga, to przy atopowej skórze mogą zadziałać na nią niekorzystnie. 

Już wiesz, jak powinna wyglądać pielęgnacja skóry atopowej!

Właściwa pielęgnacja skóry atopowej stanowi nie lada wyzwanie. Jednak jej znajomość oraz regularne i odpowiednie wykonywanie jest niezbędne, aby kontrolować rzuty atopowego zapalenia skóry i reakcje alergiczne, a tym samym nie pogłębić choroby i nie zaszkodzić swojej skórze. Niestety, każda skóra atopowa jest inna, a wywołujące nawrót choroby alergeny nie zawsze udaje się wykryć od razu. Dlatego warto udać się na konsultacje do specjalisty.

Źródła:

1. Bogacka, J. Salomon, M. Tupikowska, Zmiany skórne wokół oczu − kiedy podejrzewać alergię? Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne.
2. Imaizumi A., Kashima M., Soma Y., Takahama H. i in., Moisturizing effects of topical niacinamide on atopic dry skin, International Journal of Dermatology, R.2005, v. 44, z.3, s.197 – 202.
3. Millan, J. Mijas, Atopowe zapalenie skóry – patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka.
4. Wysocka, Leczenie atopowego zapalenia skóry u dzieci.
5. Prof. dr hab. R. Nowicki, Leczenie infekcji skóry w atopowym zapaleniu skóry.
6. Nowicki J.R. i wsp., Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne PTD, PTA, PTP oraz PTMR. Część I. Profilaktyka, leczenie miejscowe i fototerapia, “Lekarz POZ”, 5/2019, 335-345.
7. Kordus K., Śpiewak R.,Emolienty z apteki – pomoc czy zagrożenie dla chorych na wyprysk?, “Alergia Astma Immunologia”, 2012, 17, s. 147-153.