Nebulizacja: co to jest i na co pomaga?

Nebulizacja to metoda leczenia chorób dróg oddechowych. Umożliwia podanie leku w formie mgiełki bezpośrednio do płuc i oskrzeli. Za jej pomocą leczy się choroby krtani, tchawicy, gardła i nosa. Rozwiązanie jest bezpieczne dla dzieci i kobiety w ciąży. W artykule podpowiadamy, co daje nebulizacja, jak ją stosować na zatoki, ile czasu trwa i jak się ją wykonuje.

Nebulizacja – co to jest?

Nebulizacja to metoda podawania leków wziewnych, która pozwala na skuteczne i bezpośrednie dostarczenie substancji leczniczych do układu oddechowego. Polega na przekształceniu płynnego leku w mgiełkę, która jest wdychana przez pacjenta za pomocą specjalnego urządzenia – nebulizatora. Dzięki temu terapia działa szybko i precyzyjnie w miejscu objętym chorobą.

W zależności od wielkości cząstek powstałych podczas przekształcania płynnego produktu w mgiełkę leki docierają do różnych części układu oddechowego:

• 10–15 µm: jama nosowa i gardło,
• 5–10 µm: tchawica i duże oskrzela,
• 3–5 µm: oskrzela i oskrzeliki,
• 1–3 µm: pęcherzyki płucne.

Na co pomaga nebulizacja?

Nebulizacja to pożądana metoda leczenia stosowana w ostrych i przewlekłych chorobach układu oddechowego, np. w:

• Astmie,
• POChP,
• Mukowiscydozie,
• Infekcjach górnych i dolnych dróg oddechowych o podłożu bakteryjnym, wirusowym i grzybiczym.

Nebulizacja jest wykorzystywana do łagodzenia objawów przeziębienia, np. kataru, suchego i mokrego kaszlu, a także do leczenia zapalenia zatok oraz krtani.

Sprawdź popularne kategorie

Nebulizacja – jak wykonać ją poprawnie?

Prawidłowa nebulizacja pozwala na skuteczne dostarczenie leku do miejsca docelowego w układzie oddechowym. Aby osiągnąć ten efekt, konieczne jest przestrzeganie kilku kluczowych zasad:

• Stosowany nebulizator powinien być czysty i odpowiednio zmontowany (zgodnie z instrukcję obsługi),
• Do nebulizatora należy wlać odpowiednią ilość leku, która może wymagać rozcieńczenia solą fizjologiczną,
• Nebulizację przeprowadza się w pozycji siedzącej, która umożliwia swobodne oddychanie i minimalizuje ryzyko wylania leku z nebulizatora,
• Zależnie od potrzeb nebulizację przeprowadza się przez maskę (powinna ona przylegać do twarzy), ustnik lub końcówkę do nosa,
• W czasie nebulizacji należy swobodnie oddychać, wykonując głębokie wdechy,
• Po zakończonej nebulizacji należy każdorazowo umyć pojemnik na lek i maskę pod bieżącą letnią wodą z dodatkiem detergentu, np. płynu do mycia naczyń, a kolejno pozostawić do wyschnięcia.

Pamiętaj, że prawidłowe użytkowanie i konserwacja nebulizatora pozwolą korzystać z niego przez długie lata, zapewniając jednocześnie skuteczną terapię wziewną.

Nebulizacja a inhalacja – jakie są różnice?

Inhalacja i nebulizacja to dwie metody podawania leków drogą wziewną. Obie różnią się technologią, sposobem działania, możliwościami zastosowania oraz rodzajem stosowanych leków.

• Nebulizacja polega na przekształceniu roztworu leku w mgiełkę za pomocą nebulizatora, którą pacjent wdycha podczas swobodnego oddychania. Ile minut trwa nebulizacja? To zwykle 10-15 minut. Nebulizacja jest szczególnie przydatna u małych dzieci, osób starszych oraz pacjentów z kaszlem i dusznością, ponieważ nie wymaga aktywnego wdechu.
• Inhalacja polega na wdychaniu leków w postaci aerozolu lub proszku. Do jej wykonania wykorzystuje się inhalatory ciśnieniowe i proszkowe. Metoda pozwala na podanie ściśle określonej porcji leku w krótkim czasie, ale wymaga aktywnego wdechu, co może być trudne dla małych dzieci. Czas trwania inhalacji z inhalatorem to zaledwie kilka sekund. W ramach inhalacji najczęściej stosuje się leki przeznaczone do przerywania ataku duszności, jak np. astma.

Inhalacja parowa a nebulizacja mgiełką

Warto zestawić ze sobą dwa pojęcia: nebulizację i inhalację parową. Obie metody różnią się wskazaniami oraz możliwościami terapeutycznymi.

• Nebulizacja umożliwia dostarczenie leku do głębszych struktur układu oddechowego, takich jak krtań, tchawica, oskrzela i płuca (zależnie od wielkości cząstek aerozolu). Jest to precyzyjna metoda podawania leków wziewnych, stosowana zarówno w leczeniu ostrych, jak i przewlekłych schorzeń dróg oddechowych.
• Inhalacja parowa to tradycyjna, domowa metoda leczenia kataru, zapalenia zatok, gardła oraz trudności w odkrztuszaniu wydzieliny. Polega na wdychaniu gorącej pary wodnej, która stanowi nośnik dla lotnych związków, takich jak olejki eteryczne. Podczas jednorazowej inhalacji parowej do miski z gorącą wodą dodaje się 5–10 kropli olejku eterycznego, a głowę przykrywa ręcznikiem, aby skoncentrować parę.

Nebulizacja na katar i zatoki

Nebulizacja na zatkany nos to skuteczny sposób na złagodzenie objawów związanych z katarem i zapaleniem zatok. Pomaga:

• Nawilżyć  błony śluzowe jamy nosowej,
• Rozrzedzić zalegającą wydzielinę i ułatwić oczyszczenie jamy nosowej i zatok,
• Ograniczyć obrzęk błon śluzowych,
• Swobodniej oddychać.

Więcej informacji o inhalacji na zatoki znajdziesz w artykule na blogu Dr. Max!

Nebulizacja na suchy kaszel i mokry

Czy nebulizacja pomaga na kaszel? Tak, stosuje się ją w przypadku:

• Męczącego kaszlu suchego, ponieważ pozwala nawilżyć drogi oddechowe, łagodzi podrażnienie, a także ogranicza uczucie duszności i drapania w gardle,
• Kaszlu mokrego ze względu na rozrzedzanie wydzieliny i jej ułatwione usuwanie.

Jakie leki stosuje się do nebulizacji na kaszel, katar i zatoki?

Nebulizacja na katar, gardło, zatoki i kaszel może wykazywać dodatkowe działanie, które zależy od zastosowanego leku wziewnego. Co wlać do nebulizatora? W ramach leczenia wymienionych schorzeń wykorzystuje się następujące preparaty:

• Sól fizjologiczna, np. przy zaleganiu flegmy w drogach oddechowych,
• Hipertoniczny roztwór NaCl (2–3%) przy obrzęku np. jamy nosowej i krtani,
• Ektoina przy katarze siennym i alergicznym zapaleniu zatok,
• Kwas hialuronowy w suchości śluzówki nosa i suchego kaszlu.

W ramach nebulizacji stosuje się również preparaty dostępne na receptę, takie jak:

• Kortykosteroidy o działaniu przeciwzapalnym, np. budezonid.
• Mukolityki rozrzedzające śluz, np. ambroksol.
• Leki rozszerzające oskrzela, np. salbutamol, bromek ipratropium.

Przeczytaj więcej nt. inhalacji z soli fizjologicznej i możliwości jej zastosowania!

Przeciwwskazania do nebulizacji

Podstawowym przeciwwskazaniem do nebulizacji jest alergia na podawany lek, zarówno na substancję czynną, jak i składniki pomocnicze. Należy również uwzględnić przeciwwskazania dotyczące stosowania niektórych leków za pomocą nebulizatora w określonych schorzeniach. To m.in. leki rozszerzające oskrzela w chorobach serca. Inne przeciwwskazania dotyczące nebulizacji to:

• Aktywne krwawienie z dróg oddechowych i krwioplucie,
• Odma opłucnowa,
• Ciężka niewydolność oddechowa, która wymaga intubacji lub wentylacji mechanicznej,
• Ostra niewydolność serca.

Jak wybrać nebulizator?

Wybór odpowiedniego nebulizatora zależy od rodzaju leku, który ma być podawany, oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Na rynku dostępne są trzy podstawowe rodzaje nebulizatorów:

Wybór inhalatora i nebulizatora dla dzieci i dorosłych to ważna inwestycja dla w trosce o zdrowie. Warto wybrać taki, który odpowiada potrzebom, wiekowi i stosowanego rodzaju leczenia.

Często zadawane pytania (FAQ)

Poniżej prezentujemy odpowiedzi na często zadawane pytania dotyczące nebulizacji oraz inhalacji.

Podsumowanie

Nebulizacja to skuteczna i bezpieczna metoda podawania leków wziewnych, która znajduje zastosowanie w leczeniu wielu chorób układu oddechowego. Pozwala na precyzyjne dostarczenie leku do miejsc objętych chorobą, zmniejszając ryzyko działań niepożądanych. Wybór odpowiedniego nebulizatora i preparatu zależy od rodzaju schorzenia i potrzeb pacjenta.

Bibliografia:

• Choroby układu oddechowego u dzieci. Red. Feleszko, Wojciech . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2023, 341 s. ISBN 978-83-01-23383-9, doi: https://doi.org/10.53271/2023.167
• Pneumonologia w gabinecie lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Red. Grzelewska-Rzymowska, Iwona: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020, 308 s. ISBN 978-83-200-6012-6
• Sznitowska, Małgorzata. Farmacja stosowana technologia postaci leku. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2017, 978 s. ISBN 978-83-200-5451-4