Otyłe niemowlę: jak je rozpoznać? Jak poradzić sobie z nadwagą u niemowlaka?

Otyłość to jedna z poważniejszych chorób cywilizacyjnych – z roku na rok dotyka coraz więcej osób i przyczynia się do rozwoju wielu niebezpiecznych dolegliwości. Co zrobić, kiedy kilkumiesięczne dziecko wydaje się otyłe? Sprawdź, czy nadwaga u Twojego malucha powinna faktycznie Cię zaniepokoić!

Czym jest otyłość u niemowląt?

Choć najczęściej to zbyt niskie przyrosty wagi u maluszka spędzają sen z powiek świeżo upieczonych rodziców, to jednak niejedna mama lub tata może się przestraszyć, słysząc, że ich dziecko to „gruby niemowlak”. Otyłość to bardzo groźna choroba cywilizacyjna, która coraz częściej dotyka nie tylko dorosłych, ale także dzieci – również niemowlęta.

Nie ulega wątpliwości, że karmienie piersią jest najlepszym sposobem karmienia niemowlęcia. W ciągu wielu lat potwierdzały to różne, niezależne badania naukowe. Nie bez powodu Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje „wyłączne karmienie piersią do ukończenia przez dziecko 6. miesiąca życia” oraz „kontynuację karmienia piersią do ukończenia drugiego roku życia i dłużej przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających”. Przeczytaj także, co zrobić, żeby karmienie piersią było przyjemnością dla Ciebie i dla dziecka?.

Jeśli więc waga niemowlęcia mocno przekracza ogólnie przyjęte normy, w pierwszej kolejności przyjrzyj się diecie Twojego dziecka. Najczęściej to sposób i rodzaj karmienia istotnie wpływa na wysoką masę ciała malucha – pamiętaj, że nadwaga u niemowlaka nie zawsze musi stanowić powód do niepokoju.

Każdą wątpliwość, konsultuj z lekarzem pediatrą, a jeśli to nie wystarczy – umów się na wizytę u dietetyka, specjalizującego się w żywieniu niemowląt i małych dzieci.

Siatki centylowe – jak z nich korzystać?

Gdy zdaniem pediatry, niemowlę za dużo przybiera na wadze, warto porównać jego wagę z ogólnie przyjętymi normami masy dla danego przedziału wiekowego. Bardzo pomocne mogą okazać się siatki centylowe, jednak ważne jest, by wiedzieć, jak poprawnie z nich korzystać.

Przede wszystkim – inną siatką centylową należy się posłużyć podczas kontrolowania wagi dziewczynek, a masy ciała chłopców. Znaczenie ma także sposób karmienia – WHO zwraca uwagę, że w przypadku dzieci karmionych piersią, trzeba stosować inne siatki centylowe, niż przy kontroli masy niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym.

Jak odczytywać i rozumieć wyniki z siatek centylowych? Przede wszystkim, niezbędne są trzy wartości – wiek, długość i masa ciała dziecka. Jeśli na siatce odczytasz, że maluch jest na 85. centylu, oznacza to, że w jego wieku, biorąc pod uwagę całą populację dzieci – 85% niemowląt jest od niego lżejszych, a 15% cięższych. To jednak wcale nie znaczy, że dziecko waży za dużo! Znaczenie ma także wzrost – do jego kontroli służy inna siatka centylowa.

Pamiętaj, że bardzo ważna jest obserwacja całego procesu wzrostu masy – jednorazowy pomiar nic nie mówi zarówno lekarzowi, jak i rodzicowi. Jeśli dziecko urodziło się duże i od urodzenia utrzymuje się na 85/97. centylu, nie ma powodów do paniki.

Otyłe niemowlę a sposób karmienia

Sposób karmienia ma znaczenie – badania jednoznacznie to potwierdziły. Wyłączne karmienie piersią przez okres 6. pierwszych miesięcy życia dziecka to doskonała ochrona przed otyłością w przyszłości! Każdy miesiąc karmienia piersią zmniejsza szanse na rozwój otyłości aż o 4%.

Badania prowadzone w 2009 r. pokazały, że dzieci karmione mlekiem modyfikowanym miały w dorosłym życiu znacznie wyższe BMI, niż niemowlęta karmione piersią. Ważny był czynnik spożywania mleka matki – również maluchy, które piły odciągnięty pokarm, miały niższe BMI niż te, które karmione były mlekiem modyfikowanym. Sprawdź również: Normy BMI: jak go obliczyć? Ile powinno się ważyć?.

Dzieje się tak, ponieważ matczyny pokarm zawiera unikalne tłuszcze, które nie przyczyniają się do namnażania nowych komórek tłuszczowych, a jedynie wypełniają te już istniejące. Poza tym, mleko matki jest trawione i przyswajane w zupełnie inny sposób, niż modyfikowane mleko dla niemowląt. Właśnie dlatego, dziecka karmionego wyłącznie piersią, z reguły nie da się przekarmić.

Jeżeli jednak zauważysz, że nadwaga malucha jest znaczna i przeszkadza mu np. w swobodnym poruszaniu się, koniecznie zgłoś się do lekarza i powiedz mu o Twoich wątpliwościach.

Duża waga niemowlaka karmionego piersią – czy jest się czym martwić?

Nadwaga u niemowlaka karmionego piersią nie jest powodem do obaw, jeśli poza podwyższoną masą ciała, wyniki badań są w normie. Podawanie piersi na żądanie, zamiast zgodnie ze wskazówkami zegara, pozwala dziecku samodzielnie regulować ilość spożywanego pokarmu i dostosowywać ją do swoich aktualnych potrzeb. To dokładnie ten mechanizm, do którego dążą odchudzający się dorośli – „jedz mało, a często”.

Z reguły, maluchy karmione wyłącznie mlekiem matki, bardzo szybko tracą nadmiar masy, gdy zaczynają pełzać lub raczkować. Pamiętaj, że duża waga niemowlaka karmionego piersią nie jest wskazaniem do zastępowania karmień smoczkiem, wodą, czy ograniczaniem mu czasu przy piersi. Możesz jednak sprawdzić, jak odstawić dziecko od karmienia piersią? Mama radzi!.

W przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym z butelki, to rodzic ustala wielkość porcji, a mleko ze smoczka leci zupełnie inaczej niż z piersi. Niemowlę nie musi podejmować wysiłku (takiego jak przy ssaniu piersi) podczas pobierania pokarmu, dlatego najczęściej zjada po prostu tyle, ile znajduje się w butelce. To może prowadzić do wystąpienia nadwagi, dlatego, jeśli masz problem z ustaleniem odpowiedniej porcji mleka modyfikowanego dla swojego dziecka, poproś o pomoc pediatrę lub dietetyka dziecięcego. Przeczytaj, jak przygotować mleko modyfikowane?.

Nadwaga u niemowlaka – jakie czynniki mogą ją powodować?

O ile samo karmienie piersią na żądanie nie przyczynia się do rozwoju nadwagi i otyłości, to naukowcy wyraźnie wskazują czynniki, które mogą powodować problemy z nadmierną masą ciała. Wśród nich, znajdują się:

• znaczna nadwaga i otyłość matki,
• wysoki przyrost masy ciała w okresie ciąży,
• palenie papierosów przez matkę,
• zbyt wczesne rozszerzanie diety u dziecka,
• wyrabianie złych nawyków żywieniowych u niemowlęcia,
• przymuszanie do jedzenia,
• wczesne podawanie słodyczy i mocno przetworzonych przekąsek,
• podawanie do posiłków innych napojów, niż woda.

Przeczytaj także: Jak wyglądało rozszerzanie diety mojej córki? Karmienie 7-miesięcznego dziecka.

Oznacza to, że nawet jeśli dziecko miało dobry start i było karmione piersią, to popełniane przez rodziców błędy w jego dalszym żywieniu mogą mimo wszystko przyczynić się do pojawienia się nadwagi i otyłości.

Podobnie, jak wyłączne karmienie mlekiem modyfikowanym wcale nie musi spowodować otyłości u dziecka. Ważne, by przestrzegać zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia i stawiać na zdrową żywność przy rozszerzaniu diety małego dziecka.

Otyłe niemowlę – jak radzić sobie z nadwagą u małego dziecka?

A co jeśli już masz otyłe niemowlę? Przede wszystkim pamiętaj, że tak małych dzieci nie wolno odchudzać na własną rękę. Pierwszy rok życia to czas, gdy organizm niemowlęcia potrzebuje dużo energii do wzrostu i rozwoju, dlatego nie należy samodzielnie zmniejszać podaży kalorii, a szczególnie rezygnować z karmienia piersią!

W przypadku dziecka, które już ma rozszerzoną dietę, przyjrzyj się jego jadłospisowi i wyeliminuj słodycze oraz soczki na rzecz warzyw, owoców i czystej wody (bez cukru!). Pamiętaj, że dzieci obserwują rodziców – jeżeli w domu spożywa się dużo słodyczy, niezdrowych przekąsek i pije się słodkie napoje – maluch też będzie chciał po nie sięgnąć!

Podajesz niemowlęciu witaminy dla dzieci? Zwróć uwagę, by były to produkty dopasowane do wieku malucha – najlepiej bez oleju palmowego, sztucznych barwników, aromatów i dużej ilości cukru w składzie. Warto zapytać lekarza, które witaminy są niezbędne, a których nie musisz podawać codziennie. Zrezygnuj ze słodkich suplementów diety – zamień je na witaminy w czystej postaci lub zadbaj o ich odpowiednią podaż w codziennej diecie.

Raz w miesiącu sprawdzaj masę ciała niemowlęcia na siatkach centylowych – sięgaj po odpowiednie wykresy. Siatki dla dzieci karmionych piersią znajdziesz na stronach Światowej Organizacji Zdrowia.

Jeśli cokolwiek w rozwoju Twojego dziecka Cię niepokoi, skonsultuj się z pediatrą lub dietetykiem dziecięcym. Specjalista na pewno podpowie Ci, jak radzić sobie z nadwagą u małego dziecka, by jednocześnie mu nie zaszkodzić.

Źródła:

1. Łuszczyńska K., Karmienie piersią, Ministerstwo Zdrowia, 29.01.2019, online: https://www.gov.pl/web/zdrowie/karmienie-piersia.
2. Hwang S.J., Ingelsson E., Parikh N.I. i in., Breastfeeding in infancy and adult cardiovascular disease risk factors, Am. J. Med., 2009.