Gastroskopia − co warto o niej wiedzieć?

Gastroskopia to endoskopowe badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego. Pozwala ocenić kondycję przełyku, żołądka i dwunastnicy, pobrać wycinki do badań histopatologicznych, sprawdzić obecności bakterii Helicobacter pylori. Gastroskopia umożliwia też działania terapeutyczne, np. tamowanie krwawień czy usunięcie polipów. W jaki sposób przebiega badanie i jak się do niego przygotować?

Gastroskopia − co to za badanie?      

Gastroskopia, a bardziej dokładnie ezofagogastroduodenoskopia, czy też inaczej panendoskopia, to endoskopowe badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego. Po rozszyfrowaniu tej długiej, skomplikowanej nazwy, stanie się jasne co obejmuje to badanie. Esophagus, gaster, duodenum to kolejno przełyk, żołądek i dwunastnica. I to właśnie te narządy należą do górnego odcinka przewodu pokarmowego, który ocenia lekarz podczas gastroskopii.  

Sprawdź też, jak rozpoznać nerwicę żołądka.

Jak wygląda gastroskopia?

Nie ma się co oszukiwać − gastroskopia nie należy do przyjemnych badań. Nie powinna jednak sprawiać bólu. Po wejściu do gabinetu, zostaniesz poproszony o ułożenie się na lewym boku, ze zgiętymi nogami. Za pomocą lidokainy w sprayu lekarz lub pielęgniarka znieczuli Twoje gardło, a między zębami umieści Ci ustnik. Od tej pory wiele zależy nie tylko od umiejętności lekarza, ale także Twojej współpracy.

Wsunięcie gastroskopu do gardła i przełyku to nieprzyjemny moment, ale gdy przełkniesz rurkę, powinno być już lepiej. Skoncentruj się na słuchaniu lekarza i spokojnym oddechu.

Może dokuczać Ci nadmierne ślinienie się i odruchy wymiotne. Podczas badania lekarz dokładnie ogląda błonę śluzową Twojego przewodu pokarmowego i szuka ewentualnych nieprawidłowości, np. owrzodzeń czy guzów.

Za pomocą specjalnych szczypczyków pobiera wycinki błony śluzowej (nie martw się − nie jest to bolesne), które następnie zostaną wysłane do oceny histopatologicznej. Bezpośrednio po badaniu, jeden z takich wycinków trafia na specjalny krążek w celu wykonania testu ureazowego. Wynik jest już po kilkunastu minutach i świadczy o zakażeniu lub jego braku, bakterią Helicobacter pylori.  

Zobacz, jak objawia się zakażenie tą bakterią: Prawdopodobnie masz tę bakterię! Helicobacter pylori – skąd się bierze?

Przygotowanie do gastroskopii

Gastroskopia nie wymaga szczególnie skomplikowanego przygotowania. Ważne, żeby być na czczo przez co najmniej ostatnie 8 godzin. Skonsultuj wcześniej z lekarzem stałe leki, które regularnie stosujesz. Większość z nich można zażyć normalnie (rano, przed badaniem), popijając niewielką ilością wody. Niektóre z nich trzeba natomiast odstawić lub zamienić na inne. Przed gastroskopią nie pal papierosów, ani nie żuj gumy do żucia. Jeśli masz protezy zębowe − lekarz poprosi Cię o ich wyciągnięcie.

Po badaniu wstrzymaj się z jedzeniem i piciem na około 2 godziny, żeby miejscowe znieczulenie gardła zdążyło ustąpić. Jeśli zabieg przeprowadzany był w sedacji czy znieczuleniu ogólnym, nie wracaj sam do domu − poproś o pomoc bliską osobę.

Sprawdź też, jakie są przyczyny bólu żołądka.

Gastroskopia − w jakim celu się ją wykonuje?

Gastroskopia to najlepszy sposób oceny górnego odcinka przewodu pokarmowego. Umożliwia dokładne obejrzenie narządów „od środka” i pozwala pobrać wycinki do badania histopatologicznego.

Istnieje wiele wskazań do jej wykonania. Najczęstsze z nich to:

• dyspepsja (uczucie wczesnej pełności i sytości po posiłku, bólu, pieczenia i dyskomfortu) − szczególnie jeśli pojawiła się po raz pierwszy u osoby powyżej 45 roku życia.
  zaburzenia połykania
• bóle w nadbrzuszu
• uporczywe objawy refluksu (zgaga
• nawrotowe nudności i wymioty
• niewyjaśniona utrata masy ciała
• anemia
• objawy krwawienia z przewodu pokarmowego

Warto wiedzieć, ze gastroskopia to badanie nie tylko diagnostyczne, ale i lecznicze. Umożliwia:

• zatamowanie krwawień z przełyku czy błony śluzowej żołądka
• usunięcie ciała obcego
• usunięcie polipów i wczesnych przedrakowych zmian śluzówki
• poszerzanie zwężeń
• wprowadzenie zgłębników żywieniowych

Gastroskopia − przeciwwskazania i powikłania

Główne przeciwwskazania obejmują ciężkie stany pacjenta takie jak zawał serca, ostra lub ciężka niewydolność serca czy ostra niewydolność oddechowa. W niektórych przypadkach decyzje podejmuje się indywidualnie − jeśli gastroskopia jest potrzebna, a korzyści z niej płynące przewyższają potencjalne ryzyko, badanie może zostać przeprowadzone.

Warto pamiętać o możliwości przeprowadzeniu gastroskopii w sedacji czy znieczuleniu ogólnym. Takie wyjście może okazać się optymalne także w przypadku dzieci, osób niewspółpracujących ,czy przy terapeutycznych zabiegach endoskopowych. 

Badanie gastrologiczne (a poprawniej − gastroskopowe) jest badaniem generalnie bezpiecznym, ale powikłania mogą się niestety pojawić. Zdarzają się jednak rzadko, a należą do nich: powikłania sercowo-naczyniowe, powikłania po znieczuleniu, krwawienie czy perforacja przewodu pokarmowego.