Płukanie zatok i czyszczenie nosa: instrukcja krok po kroku

Często masz problem z zatkanym nosem i sięgasz po leki, a one nie pomagają? Jeśli problemy z zatokami ciągle nawracają lub męczy Cię katar alergiczny, warto rozważyć płukanie nosa i zatok.

Jak płukać zatoki?

Jak przepłukać zatoki prawidłowo? Ta czynność powinna przebiegać spokojnie, a strumień roztworu wtłaczany do nosa musi być delikatny. W ten sposób zmniejszysz prawdopodobieństwo wystąpienia podrażnień i powikłań związanych z uszami. Zbyt mocne i agresywne potraktowanie jamy nosowej i zatok strumieniem płynu może skutkować zatykaniem się uszu lub nawet zapaleniem ucha. Co więcej, pamiętaj, aby nie płukać zatok w fazie ostrej infekcji połączonej z katarem. Jeśli w danym momencie Twój nos jest całkowicie zablokowany, nie wykonuj płukania nosa. Jak czyścić nos w takim przypadku?

Aby przynieść sobie ulgę, możesz wykonać irygację, ale po uprzednim odblokowaniu nosa. W aptekach dostępne są różnego rodzaju krople na katar i aerozole, które pomogą zmniejszyć obrzęk śluzówki i produkcję kataru. Kiedy już zastosujesz lek na zatoki, możesz dokonać irygacji, wypłukując i oczyszczając w ten sposób nos i zatoki z zalegającej wydzieliny, śluzu i bakterii.

Sprawdź również: Bolesne zatoki: przyczyny i objawy zapalenia zatok.

Sam przebieg płukania zatok polega na przygotowaniu roztworu w odpowiedniej butelce lub irygatorze medycznym.

• Jeśli masz gotowy sprzęt, z roztworem w letniej temperaturze stań nad umywalką i lekko się pochyl.
• Następnie przyłóż końcówkę irygatora do jednego z otworów nosowych i wprowadź roztwór, ściskając lekko butelkę. W trakcie wykonywania tej czynności zachowaj spokój i pamiętaj, aby oddychać przez usta. Wtłoczony roztwór powinien wydostać się drugim otworem nosowym.
• Następnie powtórz czynność przy drugim otworze nosowym.
• Po przepłukaniu zatok delikatnie wydmuchaj nos w chusteczkę.

Aby prawidłowo wydmuchać nos (nie tylko po irygacji, ale również generalnie przy katarze), powinieneś wydmuchać każdą dziurkę osobno, wkładając w to umiarkowaną siłę.

Czym płukać zatoki?

Do płukania zatok najczęściej wykorzystuje się sól fizjologiczną. Możesz nabyć ją od ręki w aptece. Jest to ta sama sól, którą wykorzystuje się też do inhalacji. Zatoki możesz płukać również specjalnymi roztworami, które są do tego dedykowane. Bardzo często występują w zestawach z butelką do przeprowadzenia irygacji. Zwykle są to roztwory lub proszki do wykonania roztworów o różnym stężeniu chlorku sodu.

Wiele osób wykorzystuje również w tym celu zwykłą sól kuchenną w odpowiednim stężeniu. Jest to jednak metoda, która wymaga dużej uwagi i użycia dobrych proporcji soli i wody. Zbyt stężony roztwór może dodatkowo podrażnić błonę śluzową i spowodować stan zapalny. Najbezpieczniej użyć gotowych, sterylnych roztworów.

Inna ważna kwestia dotycząca irygacji to odpowiedź na pytanie – jak często płukać zatoki? Odpowiedź jest uzależniona od tego, czy chcesz płukać nos i zatoki dla higieny i profilaktycznie, czy ma to wspomóc leczenie infekcji i problemów z zatokami.

• W stanach chorobowych można wykonywać takie płukanie nawet dwa razy dziennie.
• W celach profilaktycznych płukanie raz dziennie, czy nawet 2-3 razy w tygodniu powinno być wystarczające.

Pamiętaj jednak, aby wykonywać takie irygacje tylko, jeśli są potrzebne i zalecane przez lekarza. Zbyt częste i nadmierne płukanie nosa i zatok może osłabić zarówno aktywność rzęsek w nosie, które odpowiadają za jego samooczyszczanie, jak i obniżyć odporność błony śluzowej. Jeśli chcesz wykonać czyszczenie nosa u dziecka, zwróć uwagę na to, aby sięgnąć po preparaty do płukania zatok dla dzieci.

Płukanie nosa i zatok

Płukanie nosa i zatok przy pomocy specjalnych zestawów (butelka plus saszetki do rozpuszczenia w wodzie) jest całkowicie bezpiecznym zabiegiem. Preparaty tego typu możesz nabyć od ręki w aptece. Zwykle zaleca się je dorosłym i dzieciom powyżej 5. roku życia. W zestawie startowym, którym przeprowadzisz czyszczenie zatok, znajduje się irygator do nosa i zatok oraz saszetki z proszkiem do wykonania roztworu, którego używa się do płukania zatok. Aby bezpiecznie wykonać płukanie zatok w domu, pamiętaj o paru prostych zasadach.

Irygacja nosa tylko własnym sprzętem!

Przede wszystkim jeden irygator powinien służyć jednej osobie. Wiadomo, że czasem kuszące jest kupno sprzętu dla wszystkich domowników, jednak w tym wypadku nie zaleca się tego robić.

Ponadto regularnie sterylizuj irygator. Pomoże to uniknąć namnażania się na jego powierzchni bakterii, a tym samym zmniejszy się ryzyko przeniesienia zarazków z zewnątrz do jamy nosowej i zatok.

Aby odpowiednio odkazić sprzęt do irygacji nosa, zawsze przestrzegaj zaleceń producenta. Większość z dostępnych na rynku butelek do irygacji nadaje się do sterylizacji w kuchenkach mikrofalowych. Zwykle w tym celu umieszcza się butelkę po wymyciu w kuchence mikrofalowej na około 2 minuty. Tyle najczęściej wystarcza, aby ją wysterylizować. Ponadto butelki należy starannie myć po każdym użyciu i dokładnie wypłukiwać z pozostałości płynów myjących.

Źródła:

1. Gajewski P.; Szczeklik A.: Interna Szczeklika. 2013
2. Rosenfeld R.M.; Andes D.; Bhattacharyya N. i wsp.: Clinical practice guideline: adult sinusitis. Otolaryn-gol. Head Neck Surg. 2007