Skala Apgar: co wskazuje i jak ją odczytać?
Skala Apgar to bardzo ważny parametr określający stan zdrowia noworodków. Testy zostały opracowane w 1953 r. Na czym polegają i o czym świadczą? Dowiedz się więcej!
Spis treści
Można powiedzieć, że skala Apgar to pierwszy egzamin w życiu dziecka. Ledwie wydostanie się na ten świat, od razu poddawany jest ocenie. Wielu rodziców bardzo stresuje się tym, jak dziecko wypadnie w tym teście. Czy jest czego się bać? Jak wygląda ocena noworodka po porodzie? Za co dostaje się punkty i czym jest skala Apgar?
Co to jest skala Apgar?
Przy pomocy skali Apgar, ocenia się czynności życiowych noworodka zaraz po porodzie. Lekarze robią odpowiednie testy i sprawdzają, czy dziecko jest w stanie samodzielnie przeżyć poza organizmem matki. Punktacja Apgar została opracowana przez lekarza pediatrę Virginię Apgar w 1953 roku. W teście mierzy się 5 podstawowych cech życiowych noworodka.
Za co noworodek dostaje punkty?
A − kolor skóry (apperance)
P − puls (pulse)
G − reakcja na bodźce (grimace)
A − napięcie mięśni (activity)
R − oddychanie (respiration)
Skala oceny noworodka za każdą z tych cech to 0 − 2 punktów. Łącznie dziecko może otrzymać 10 punktów w skali Apgar.
Skala Apgar − tabela oceny stanu noworodka
CECHA | PUNKTY | ||
punkty | 1 | 2 | |
zabarwienie skóry | blade lub sine | cieliste, kończyny sine | różowe |
czynność serca (puls) | niewyczuwalny | poniżej 100 | ponad 100 |
odruchy | brak reakcji na bodziec | grymas | silny krzyk |
napięcie mięśni | wiotkie (brak aktywności ruchowej lub słaba | nieznaczne ruchy kończyn | duża aktywność |
oddychanie | brak | powolny, nieregularny | dobry |
Źródło: Heidi Murkof, Sharon Mazel „Pierwszy rok życia”, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2017, s. 95
Ocena noworodka po porodzie – jak to wygląda?
Badanie według skali Apgar przeprowadza się 2-krotnie (w 1. i 5. minucie życia) lub 4-krotnie (w 1., 3., 5. i 10. minucie życia). Od czego to zależy? Jeżeli stan dziecka od początku zostanie uznany za dobry (otrzyma od 8 − 10 punktów), to nie przeprowadza się dodatkowych testów w 3. i 10. minucie życia.
A w jaki sposób przyznawane są punkty za poszczególne cechy punktacji Apgar?
Kolor skóry
2 punkty noworodek otrzymuje za różową skórę. Jeżeli ma sine rączki i nóżki – wtedy przyznaje się 1 punkt. Jeżeli ciało noworodka jest sine albo blade, to nie otrzyma on żadnego punktu.
Sprawdź też kosmetyki dla dzieci.
Puls
Żeby sprawdzić akcję serca noworodka, lekarz bada je stetoskopem. Prawidłowy puls dziecka to około 140 uderzeń serca na minutę. Jeżeli serce dziecka uderza ponad 100 razy na minutę, to noworodek dostaje 2 punkty. Jeżeli tętno jest mniejsze niż 100 – 1 punkt. Brak wyczuwalnego tętna oznacza, że trzeba jak najszybciej podjąć akcję reanimacyjną. Nie przyznaje się wtedy żadnych punktów, aż do momentu przywrócenia akcji serca.
„Czynność serca noworodka jest około 2- lub 3-krotnie szybsza niż u osoby dorosłej. Wiele mam stresuje się tym, że tak małe serduszko bije tak szybko. Nie ma jednak powodów do niepokoju – to całkowicie normalne, natomiast im dziecko będzie starsze, tym puls stanie się wolniejszy”
– komentuje lek. med. Aleksandra Malewska.
Reakcja na bodźce
Lekarz drażni okolice ust i noska (wkłada do niego cewnik). Jeżeli dziecko kichnie lub zacznie głośna płakać to otrzymuje 2 punkty. Za lekki grymas dostaje 1 punkt. Brak żadnej reakcji – 0 punktów.
Sprawdź też pieluchy i pieluchomajtki dla dzieci.
Napięcie mięśni
Żeby sprawdzić napięcie mięśni, lekarz zgina i prostuje ręce i nogi noworodka. Jeżeli noworodek mocno i energicznie rusza kończynami, otrzymuje 2 punkty. Mniej ruchliwy noworodek dostanie 1 punkt. Jeżeli napięcie mięśni jest bardzo słabe (są one całkowicie wiotkie) – 0 punktów.
Oddech
Oddech jest najważniejszym czynnikiem mierzonym w skali Apgar. Dlatego jest mierzony w pierwszej kolejności. Dziecko jest gotowe do samodzielnego oddychania od 38 tygodnia ciąży. Po odcięciu pępowiny, noworodek łapie pierwszy oddech. Wtedy dziecko krzyczy. I to właśnie donośny krzyk jest oceniany w tym teście. Za głośny płacz – noworodek otrzyma 2 punkty. Płytki i nieregularny oddech najczęściej skutkuje tym, że dziecku udrażniane są drogi oddechowe lub podawany jest tlen. Otrzymuje ono wtedy 1 punkt. Jeśli noworodek nie oddycha, personel medyczny natychmiast podejmuje czynności, które mają zapobiec niedotlenieniu mózgu.
Sprawdź też akcesoria dziecięce.
Skala Apgar u noworodka – jak ją odczytywać?
8 – 10 punktów w skali Apgar oznacza bardzo dobry stan noworodka. Takie dzieci nie potrzebują zwykle żadnych zabiegów medycznych i mogą być od razu oddane mamie do kangurowania.
4 − 7 to stan średni. Dziecko zapewne będzie potrzebowało przejść kilka procedur medycznych, takich jak udrożnienie dróg oddechowych czy podanie tlenu.
Noworodek, który otrzymał poniżej 3 punktów, wymaga natychmiastowych działań personelu medycznego, żeby uratować mu życie. Z reguły mniej punktów w skali Apgar otrzymują wcześniaki, bo one nie są jeszcze przystosowane do tego, żeby samodzielnie podjąć funkcje życiowe. Ale, dzięki nowocześniej medycynie, lekarze są w stanie podtrzymać takie dzieci przy życiu, aż do momentu, kiedy będą w stanie samodzielnie żyć poza ciałem mamy czy inkubatorem. Ocena w skali Apgar notowana jest w książęce zdrowia dziecka razem z takimi informacjami jak waga i długość ciała dziecka.
Test Apgar – czy jest się czego bać?
Niestety, rodzicie mają to do siebie, że lubią porównywać swoje dziecko z innymi. Zaczyna się to już od skali Apgar, której jedynym zadaniem jest ocena funkcji życiowych noworodka. Potrzebna jest ona jedynie do tego dla personelu medycznego, który w razie złego wyniku szybko podejmie akcję ratowania noworodka. Jeżeli Twoje dziecko przeżyje, to nawet słaba ocena Apgar nie przeszkodzi mu w podbijaniu świata.
Badania wskazują, że dzieci, u których wypadł słabo test Apgar, później rozwijają się zdrowo. Te „punkty noworodka” tak naprawdę nie są żadnym miernikiem tego, jak Twoje dziecko będzie się rozwijało w przyszłości!