Sucha skóra na nogach u starszych osób – przyczyny, objawy i leczenie

Sucha skóra na nogach u starszych osób to uporczywa i nieprzyjemna przypadłość, której źródłem są najczęściej naturalne procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie. Wraz z wiekiem skóra staje się cieńsza i bardziej delikatna, co skutkuje większą podatnością na miejscowe przesuszenie. Jakie są przyczyny suchej skóry na nogach u seniorów i jak radzić sobie z tym problemem?

Sucha skóra na nogach u starszych osób – przyczyny

Ludzka skóra to sprawnie funkcjonujący organ, znajdujący się na pierwszej linii frontu w starciu z niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi. Skuteczną ochronę zapewnia specjalny płaszcz hydrolipidowy, składający się z tłuszczu i wody. Odpowiada on między innymi za nawilżenie i wzmocnienie skóry. Ponadto zapobiega utracie wody ze skóry oraz wnikaniu do jej wnętrza mikroorganizmów i chorobotwórczych ustrojów. Warstwa ta otula skórę, stanowiąc swego rodzaju barierę pomiędzy środowiskiem a organizmem.

Wraz z upływem lat struktura skóry ulega modyfikacji, co odzwierciedla się w kondycji nie tylko naskórka, ale również skóry właściwej i tkanki podskórnej. Przyczyną takiego stanu rzeczy są zmiany w funkcjonowaniu organizmu. W jesieni życia gruczoły łojowe produkujące sebum stopniowo zanikają, w efekcie czego warstwa łoju ulega zmniejszeniu. Ponadto obniża się zdolność skóry do produkcji lipidów, co skutkuje utratą naturalnych mechanizmów obronnych. Skóra staje się niewłaściwie nawodniona, nasila się suchość, a także podatność na urazy termiczne i mechaniczne.

Oczywiście sucha skóra na nogach u osób starszych spowodowana jest nie tylko opisanym wyżej procesem, ale także wieloma innymi czynnikami. Nie bez znaczenia są:

• Uwarunkowania genetyczne i środowiskowe,
• Choroby przewlekłe, np. cukrzyca, atopowe zapalenie skóry (AZS), łuszczyca,
• Problemy z tarczycą,
• Zaburzenia hormonalne,
• Przyjmowane leki. 

Na pogorszenie kondycji skóry ma również wpływ styl życia, dieta, niedobory witamin oraz niewłaściwa pielęgnacja ciała. Seniorzy to grupa podwyższonego ryzyka, dlatego w trosce o dobrą kondycję skóry należy zadbać o każdy aspekt. Nawet ten, który pozornie wydaje się mało ważny.

Sucha skóra na nogach u starszych osób – objawy

Choć starzenie się skóry jest procesem naturalnym, to jego skutki mogą wywoływać dyskomfort i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Sucha skóra na nogach to dolegliwość uciążliwa, która nierzadko występuje z innymi zaburzeniami. Co ważne, nieleczone objawy przesuszenia mogą potęgować nieprzyjemne konsekwencje, a także doprowadzić do powstania znacznie poważniejszych, takich jak bolesne pękanie skóry, a nawet grzybica.

Najczęstsze objawy suchej skóry na nogach u seniorów to:

• Odczuwalne zmniejszenie poziomu nawilżenia skóry,
• Utrata jędrności i wiotkość,
• Zmniejszona elastyczność,
• Szorstkość i łuszczenie się naskórka,
• Zaczerwienienie,
• Świąd,
• Nadwrażliwość skóry na zmienne warunki klimatyczne.

Sucha skóra na nogach u starszych osób – leczenie

Sucha skóra na nogach u seniorów powinna być pod szczególną ochroną. Jeśli przesuszeniu towarzyszą inne niepokojące objawy, takie jak owrzodzenia, przebarwienia, bolesne pęknięcia naskórka czy spowolniony proces gojenia się ran, należy skonsultować stan skóry z lekarzem. Specjalista obejrzy zmiany i zaleci odpowiednią metodę leczenia lub skieruje na dodatkowe badania diagnostyczne.

Doraźnie można również wspomóc walkę z suchością emolientami, czyli preparatami pielęgnacyjnymi na bazie wody i lipidów. Pomocne będą wszelkiego rodzaju balsamy do ciała i emulsje do ciała, które w swoim składzie zawierają substancje nawilżające, natłuszczające i przyspieszające regenerację skóry.

Jakich substancji szukać w kosmetykach do pielęgnacji suchej skóry u seniorów?

• Składników okluzyjnych, zapobiegających utracie wody z naskórka, np. wazeliny, lanoliny, naturalnych wosków,
• D-pantenolu,
• Kwasu hialuronowego,
• Mocznika,
• Gliceryny,
• Mentolu,
• Aloesu,
• Witamin. 

Z preparatów dostępnych w sprzedaży polecam krem nawilżający do ciała Cetaphil, stworzony dla cery wrażliwej i suchej, który utrzymuje prawidłowy poziom nawilżenia aż do 24 godzin od aplikacji. Inny ciekawy produkt to np. balsam do ciała Bioderma Atoderm Intensive Baume, wzmacniającym odporność skóry, przeciwdziałający podrażnieniom i reakcjom alergicznym oraz balsam do ciała Physiogel Hypoallergenic zapewniający długotrwałe nawilżenie i przywracający skórze miękkość, gładkość, a także witalność.

W walce z problemem suchości skóry u seniorów pomocne będą również mleczko do ciała SVR Xerial 10 Lait Corps, którego receptura zawiera opatentowane połączenie mocznika z substancjami o właściwościach delikatnie złuszczających oraz emulsja Epireg zawierająca między innymi alantoinę, D-pantenol, mocznik, kwas mlekowy i inne substancje znane z działania łagodzącego i kojącego suchą, podrażnioną skórę.

Sucha skóra na nogach u starszych osób – domowe sposoby

Codzienna pielęgnacja i prawidłowa higiena ciała mają kluczowe znaczenie dla kondycji skóry osób starszych. Ponieważ dojrzała skóra niemal zupełnie pozbawiona jest płaszcza ochronnego, należy o nią zadbać już podczas kąpieli. Dla seniorów niezalecane są mocne preparaty myjące, potęgujące uczucie wysuszenia i wywołujące dodatkowe podrażnienia. Znacznie lepszym wyborem będzie nawilżający olejek do kąpieli Bioderma Atoderm Huile De Douche, zawierający między innymi witaminę PP i tłuszcze roślinne, który skutecznie oczyszcza skórę, nie naruszając warstwy lipidowej.

Jakie są inne, sprawdzone domowe sposoby na suchą skórę nóg u seniorów?

• Nawilżanie od wewnątrz. Rekomendowana zazwyczaj porcja płynów to ok. 2 litry dziennie, uwzględniająca nie tylko czystą wodę, ale także herbatę, soki warzywne i owocowe czy zupę. W przypadku seniorów najrozsądniejszym rozwiązaniem jest konsultacja ze specjalistą, który pomoże w określeniu dziennego zapotrzebowania na płyny. 
• Właściwa dieta, bogata w witaminy A i E, nienasycone kwasy tłuszczowe, selen i antyoksydanty. W jadłospisie seniora nie powinno zabraknąć warzyw, owoców, orzechów i nasion, tłustych ryb morskich oraz tłuszczy roślinnych. Składniki te mają bardzo korzystny wpływ na zdrowie i wygląd skóry, a także pomagają zniwelować świąd, łuszczenie i suchość naskórka. 

Jeśli przesuszenie jest uporczywe, mimo wszystko zalecam wizytę u dermatologa lub lekarza pierwszego kontaktu. Skóra osoby starszej powinna być otoczona szczególną troską, a plan leczenia zawsze dostosowany do indywidualnych potrzeb. Działanie na własną rękę może nie przynieść oczekiwanych efektów, a co więcej – narazić seniora na niepotrzebne, a czasem też bolesne konsekwencje.

Podsumowanie

Sucha skóra u osób starszych to powszechny i często spotykany problem. Wywołuje go zazwyczaj naturalny proces starzenia się skóry, którego efektem jest utrata bariery ochronnej w postaci warstwy hydrolipidowej. Może się jednak zdarzyć, że suchość skóry u seniorów spowodowana jest chorobami, przyjmowanymi lekami czy zaburzeniami hormonalnymi. W takiej sytuacji, oprócz zastosowania odpowiednich preparatów o działaniu nawilżającym i natłuszczającym, zalecana jest konsultacja ze specjalistą.

Źródła:

1.  A. M. Borowicz, Fizjologia starzenia się skóry i konsekwencje tego procesu u osób starszych, http://wydawnictwo.wseit.edu.pl/wp-content/uploads/2020/06/Fizjologia-starzenia-się-skóry-i-konsekwencje-tego-procesu-u-osób-starszych.pdf, [dostęp 12.07.2022] 
2. K. Welz-Kubiak, A. Reich, Znaczenie emolientów w codziennej pielęgnacji skóry, Forum Dermatologicum 2016;2(1):20-23. 
3. E. Gabrowska, M. Spodaryk, Zasady żywienia osób w starszym wieku,http://gerontologia.org.pl/wp-content/uploads/2016/05/2006-02-7.pdf, [dostęp 12.07.2022] 
4. L. Resich-Kozieł, K. Niemyska, Rodzaje oraz przyczyny starzenia się skóry, http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2020/02/ke2020.1-1.pdf, [dostęp 12.07.2022]