Uderzenia gorąca u starszej osoby – jakie mogą być przyczyny i jak sobie z nimi radzić?

Uderzenia gorąca u seniorów mogą wskazywać na różnego rodzaju dolegliwości. Wśród nich znajdują się prozaiczne powody, nad którymi łatwo zapanować, jak i poważne choroby, wymagające specjalistycznego leczenia. Sprawdź możliwe przyczyny uderzeń gorąca i poznaj skuteczne sposoby na pozbycie się nieprzyjemnych objawów.

Uderzenia gorąca u starszej osoby – objawy

Osoby doświadczające uderzeń gorąca opisują je jako nieprzyjemne i nagłe odczucie ciepła, rozprzestrzeniające się po twarzy, szyi i klatce piersiowej. Trwają one zazwyczaj od kilku sekund do kilkunastu minut i mogą pojawiać się zarówno w ciągu dnia jak i w nocy. Uderzeniom gorąca często towarzyszą również inne objawy, takie jak:

• przyśpieszona akcja serca (wyższe tętno),
• wzrost temperatury ciała,
• zaczerwienienie skóry na twarzy,
• wzmożona potliwość,
• sinica,
• epizody zaburzeń świadomości i omdleń.

Uderzenia gorąca u starszej osoby – przyczyny

O czym świadczą uderzenia gorąca u starszych osób? Lista potencjalnych przyczyn, które mogą stać za tym problemem, jest bardzo długa.

• Uderzenia gorąca są charakterystyczne dla kobiet przechodzących klimakterium, czyli okres poprzedzający ostatnią miesiączkę, zwaną menopauzą. Oprócz uczucia gorąca kobiety skarżą się na nocne poty, częste zmiany nastroju, bezsenność, wzrost masy ciała oraz bóle głowy. Męskim odpowiednikiem kobiecej menopauzy jest andropauza – proces zmniejszenia aktywności hormonów płciowych. W celu złagodzenia dokuczliwych objawów warto poradzić się lekarza, który na podstawie badań dobierze odpowiednie leki na menopauzę dla kobiet oraz leki i zioła na andropauzę dla mężczyzn.
• Nagłe fale gorąca u seniorów często wskazują na chorobyukładu krwionośnego i mogą być jednym z głównych objawów świadczących o nadciśnieniu tętniczym. Schorzenie diagnozowane jest, kiedy ciśnienie tętnicze skurczowe i rozkurczowe przekracza 140/90 mmHg. Wielu seniorów nie jest świadomych problemu, ponieważ choroba nie zawsze daje charakterystyczne objawy. Kluczowe w diagnostyce i wykryciu nieprawidłowości są regularne pomiary ciśnienia za pomocą ciśnieniomierza.
• Nagłe uczucie gorąca i towarzyszące temu szybkie bicie serca może zostać wywołane również przez arytmię serca. Ryzyko tego problemu wzrasta wraz z wiekiem. Rozpoznanie schorzenia możliwe jest dzięki badaniu EKG oraz badaniu Holtera.
• Uderzenia gorąca, których doświadczają osoby starsze, występują również w przebiegu chorób tarczycy. To objaw charakterystyczny dla nadczynności tarczycy. Do innych symptomów należą: wzmożona potliwość, osłabienie i męczliwość mięśni, kołatania serca, wypadanie włosów i wzmożona potliwość.
• Uderzenia gorąca mogą występować również jako jeden ze skutków ubocznych przyjmowanych leków – głównie przeciwgorączkowych i napotnych, sterydowych, przeciwdepresyjnych oraz preparatów stosowanych w terapii osteoporozy.
• Uczucie gorąca, przyśpieszony oddech to kolejne objawy duszności, która może być powiązana ze stanem emocjonalnym i sugerować m.in.: nerwicę. Uderzenia gorąca na tle nerwicowym często współwystępują z nudnościami, biegunkami, bólem głowy oraz drżeniem nóg i rąk. Jeśli istnieje takie podejrzenie, najlepszym krokiem będzie wizyta u psychiatry lub psychoterapeuty.
• Szczególną uwagę zwraca się na uderzenia gorąca, które pojawiają się w nocy. Jeśli wybudzają one pacjenta ze snu i mają duże nasilenie, istnieje prawdopodobieństwo, że jest to objaw rozwijającej się choroby nowotworowej. Dlatego pocenie się w nocy należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem.

Sporadycznie występujące uderzenia gorąca nie zawsze zwiastują toczący się w organizmie proces chorobowy. Mogą one występować:

• podczas snu w dusznym pomieszczeniu,
• w wyniku nadmiernego przemęczenia,
• z powodu stosowania przed snem ziół i suplementów diety wzmagających potliwość np.: lipy, czarnego bzu czy maliny,
• po spożyciu alkoholu lub dań zawierające ostre przyprawy.

Uderzenia gorąca u starszej osoby – co robić?

Jeśli zauważymy, że osoba starsza doświadcza uderzeń gorąca, robi się blada i jest jej duszno, warto jak najszybciej znaleźć bezpieczne miejsce i pomóc seniorowi usiąść w stabilnej pozycji.

• Aby zapewnić jak największą swobodę oddychania i zmniejszyć uczucie zalewającego potu, należy zdjąć warstwę ubrań, poluzować guziki bluzki, pasek lub krawat.
• Jeśli w pomieszczeniu jest duszno, warto zapewnić dostęp świeżego powietrza, uchylając okno i podając szklankę chłodnej wody do picia.
• Uderzenia gorąca mogą skończyć się omdleniem, dlatego należy cały czas obserwować i asekurować osobę, aby w razie chwilowej utraty przytomności nie doszło do upadku i w efekcie bolesnych stłuczeń, złamań kości czy urazów głowy.
• W większości przypadków uderzenia gorąca mijają po upływie kilku minut, wówczas podopieczny odzyskuje pełną świadomość. Jednak nie należy pozwalać, aby senior od razu wstawał i wykonywał szybkie ruchy.
• Leczenie uderzeń gorąca u seniorów jest uzależnione od przyczyny, które wywołują ten objaw. Kluczową rolę w procesie terapii odgrywa diagnostyka. Na podstawie wykonanych badań specjalista jest w stanie określić przyczynę występowania uderzeń gorąca i w ten sposób zaplanować odpowiednie sposoby postępowania z występującymi dolegliwościami. Na liście badań zleconych przez lekarza mogą znaleźć się: badania laboratoryjne krwi, zdjęcie RTG klatki piersiowej, EKG, test spirometryczny, bronchoskopia i analiza gazometryczna.

Uderzenia gorąca u starszej osoby – domowe sposoby

W łagodzeniu uderzeń gorąca pozytywne rezultaty wykazują domowe sposoby.

• Jednym z nich jest stosowanie naparów ziołowych na bazie szałwii lekarskiej, kozłka lekarskiego czy mięty pieprzowej. Gotowe mieszanki można kupić w sklepie lub zaparzyć zioła według własnych preferencji. Najlepsze zioła na menopauzę charakteryzują się wysoką zawartością fitoestrogenów, które wykazują powinowactwo do receptorów estrogenowych, dlatego też bywają wykorzystywane w terapii klimakterium. Są to m.in.: dziurawiec zwyczajny, serdecznik pospolity, czy koniczyna łąkowa. Należy jednak pamiętać o regularności – tylko wtedy ich działanie przyniesie pozytywne rezultaty.
• Rekomendowanym, domowym sposobem na uderzenia gorąca jest spożywanie octu jabłkowego. Najlepiej dodawać go do potraw lub niewielką jego ilość rozpuścić w szklance wody, a następnie wypić wieczorem.
• Uderzenia gorąca pojawiają się u osób z nadmiarowymi kilogramami, dlatego należy dbać o prawidłową wagę. Utrata tkanki tłuszczowej w przypadku nadwagi i otyłości osób starszych to skuteczny sposób na pozbycie się nieprzyjemnych objawów oraz zmniejszenie ryzyka niebezpiecznych schorzeń, takich jak miażdżyca, nadciśnienie tętnicze oraz cukrzyca typu II. Pomoże w tym dieta odchudzająca dla seniora, leki na odchudzanie oraz aktywność fizyczna oparta na treningu funkcjonalnym osób starszych.
• Warto także przyjrzeć się składom ubrań noszonym na co dzień. Syntetyczne materiały np. poliester nie przepuszczają powietrza, co sprawia, że człowiek jeszcze bardziej się w nich poci. Dlatego należy wybierać elementy garderoby wykonane z naturalnych tkaninin. lnu czy bawełny.
• W zapobieganiu uderzeniom gorąca należy zwrócić także uwagę na temperaturę i wilgotność pomieszczeń, w których przebywamy. Wskazane jest częste wietrzenie i zapewnianie dostępu świeżego powietrza.
• Przydatne mogą okazać się również ziołowe tabletki na stres, które w okresie niepokoju i zdenerwowania pomogą ukoić nerwy i wspomóc układ nerwowy. Można po nie sięgnąć, gdy stres zaczyna oddziaływać na układ termoregulacji, powodując uderzenia gorąca oraz objawy ze strony układu pokarmowego.

Podsumowanie

Uderzeń gorąca u osób starszych zdecydowanie nie można bagatelizować, szczególnie jeśli pojawiają się regularnie. Najlepiej zgłosić się do lekarza, który po zebraniu wywiadu i zleceniu odpowiednich badaniach ustali przyczynę i w razie potrzeby zaplanuje leczenie.

Źródła:

1. Sobstyl, W. Bednarek, J. Tkaczuk-Włach i in., Objawy naczynioruchowe w menopauzie – diagnostyka i leczenie, Przegląd Menopauzalny, 2011
2. Kokot, Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych, PZWL, Warszawa 2007
3. Zasowska-Nowak, A. Ciałkowska-Rysz, Nadmierna potliwość u chorych w opiece paliatywnej, Medycyna Paliatywna, 2017