Trądzik niemowlęcy – jak go rozpoznać i jak leczyć?

U noworodków można zaobserwować charakterystyczne dla trądziku zmiany skórne. Jest to trądzik niemowlęcy, który dotyka około 20% dzieci w wieku niemowlęcym. Najczęściej ustępuje samoistnie. W tym artykule dowiesz się co stosować na trądzik niemowlęcy, czym on jest, oraz czy jest on powodem do zmartwień?

Czym jest trądzik u niemowlaka?

Trądzik kojarzy się najczęściej z nastolatkami oraz osobami dorosłymi. Niestety jego występowanie dotyczy również niemowląt – pojawia się już u 1 na 5 dzieci. Zaraz po urodzeniu gruczoły łojowe wykazują sporą aktywność, która ulega wyciszeniu dopiero po zakończeniu okresu niemowlęcego. Wtedy gruczoły maleją i wydzielają łój w dużo mniejszej ilości. 

Najczęściej początek występowania obserwujemy do 3 miesiąca życia. U chłopców niż u dziewczynek znacznie częściej występuje trądzik niemowlęcy. Do kiedy trwa? Ustępuje zazwyczaj samoistnie – maksymalnie do 2 roku życia. Jednak nie oznacza to, że nie powinno się go leczyć. Możesz stosować preparaty dostępne bez recepty w aptece lub w cięższych postaciach trądziku – leki wydawane z przepisu lekarza.

Oprócz trądziku niemowlęcego istnieje też trądzik noworodkowy, który jest znacznie łagodniejszą postacią i najczęściej nie wymaga leczenia. Istnieje ryzyko, że w ciężkich postaciach trądzik niemowlęcy pozostawi blizny na skórze dziecka. Podczas wizyty u lekarza wspomnij o pojawieniu się wyprysków. Tylko ocena specjalisty potwierdzi, czy stan skóry Twojego dziecka wymaga stosowania jakichkolwiek preparatów – szczególnie że trądzik niemowlęcy może być jednym z pierwszych objawów guza oraz wrodzonej hiperplazji nadnerczy.

Sprawdź też, jak zabezpieczyć skórę dziecka zimą.

Co jest przyczyną powstawania trądziku niemowlęcego?

Za przyczynę trądziku niemowlęcego uważa się działanie androgenów na organizm dziecka. Androgeny to męskie hormony płciowe wydzielane w korze nadnerczy. Szacuje się, że w trakcie trwania okresu niemowlęcego androgeny są wydzielane w większej ilości aż do pierwszego roku życia, niezależnie od płci. Po tym okresie ich poziom spada, co objawia się złagodzeniem dolegliwości skórnych u dziecka. Ze względu na niedojrzałość komunikacji między przysadką mózgową a narządami płciowymi u dzieci, taki wzrost hormonów jest możliwy. Androgeny są przyczyną występowania trądziku również u osób dorosłych i młodzieży. 

Kolejną przyczyną występowania trądziku niemowlęcego jest kolonizacja skóry przez bakterie Propionibacterium genus. Jest to bakteria Gramm-dodatnia, beztlenowa, bytująca najczęściej na skórze, w obszarach pokrytych wydzieliną z gruczołów łojowych. U niemowląt skład bakterii na skórze ciągle się zmienia, a wydzielanie łoju powoduje wzrost dominacji bakterii Propionibacterium. Zaobserwowano, że u dzieci z trądzikiem niemowlęcym, jej ilość znacznie przeważa nad innymi obecnymi na skórze. Przez bakterie wzrasta produkcja czynników wywołujących stan zapalny, takich jak na przykład interleukina-8. Rozwój wyprysków skórnych jest przede wszystkim uwarunkowany przez toczące się procesy zapalne. 

Dowiedz się, czym jest atopowe zapalenie skóry u niemowlaka.

Jak objawia się trądzik niemowlęcy?

Trądzik niemowlęcy zazwyczaj daje symptomy skórne w obrębie twarzy. Najwięcej zmian znajduje się na policzkach. Zarówno trądzik noworodkowy, jak i niemowlęcy mają podobną postać. Jednak trądzik noworodkowy w skrajnych przypadkach przybiera dużo ostrzejszą odmianę. Wypryski mają postać zaskórników zamkniętych (białe chrostki), otwartych (czarne wągry) i czerwonych wyprysków zapalnych. Pojawiać mogą się także wypryski zapalne, ropne, a nawet torbiele. W zależności od stopnia zaostrzenia, lekarz prowadzący wdroży odpowiednie leczenie.

Przeczytaj, co robić, kiedy pojawia się sucha skóra u dziecka – domowe sposoby doświadczonej mamy!

Jak diagnozować trądzik niemowlęcy?

Diagnostyka opiera się na obserwacji zmian skórnych u dziecka. Ocena wizualna lekarza jest konieczna do postawienia diagnozy i zlecenia odpowiedniego leczenia. Jednak w przypadku dzieci z mocno zaognionymi zmianami i innymi alarmującymi objawami, specjalista przepisuje dodatkowe badania. Objawy, jakie powinny być dla Ciebie sygnałem, to jakiekolwiek inne objawy ogólnoustrojowe. Nienaturalny wzrost piersi czy pojawienie się owłosienia we wczesnym wieku może być spowodowane zaburzeniami hormonalnymi. 

Występowanie chrost u niemowlęcia może być objawem nie tylko trądziku niemowlęcego, ale także innych schorzeń, takich jak przejściowa melanoza krostkowa noworodków, rumień toksyczny, przerost gruczołów łojowych. Najczęściej są mylone z potówkami oraz prosakami, które są bardzo często występującymi zmianami u najmłodszych. Nigdy nie bagatelizuj i nie lecz na własną rękę trądziku niemowlęcego – wypryski mogą zwiastować występowanie reakcji alergicznej, na przykład na podawane leki. Reakcje alergiczne są bardzo groźne i mogą doprowadzić do wystąpienia reakcji anafilaktycznej, która w najgorszym przypadku skutkuje śmiercią.

Sprawdź, jak wygląda pierwsza pomoc w przypadku wstrząsu anafilaktycznego.

Trądzik niemowlęcy – jak leczyć?

Trądzik niemowlęcy jest trudny do leczenia, zwłaszcza w ostrym stadium z torbielami i zmianami ropnymi. W terapii trądziku niemowlęcego lekarze sięgają po leki bezpieczne i powodujące najmniej skutków ubocznych. Co jeszcze możesz zrobić, jeśli Twoje dziecko dotknie trądzik niemowlęcy? Czym smarować jego buzię? Domowe sposoby na trądzik niemowlęcy obejmują stosowanie niekomedogennych preparatów. Oznacza to, że nie zatykają porów – co przyczynia się do powstawania nowych zaskórników.

Niewłaściwie leczony trądzik niemowlęcy może pozostawić blizny na całe życie. Wybierając emolienty dla dzieci, unikaj olejów mineralnych, parafiny, wazeliny, lanoliny, oleju palmowego i masła kakaowego. Niestety są to substancje często obecne w balsamach nawilżających dla dzieci. W leczeniu trądziku niemowlęcego sprawdzają się preparaty wysuszające, takie jak cynk. Jest bezpieczny nawet dla najmłodszych, w aptece bez recepty dostaniesz maść cynkową. Nakładaj ją miejscowo na zmiany skórne. 

Inne substancje to nadtlenek benzoilu i kwas azelainowy. Nadtlenek benzoilu działa głównie na bakterie Propionibacterium genus, które przeważają nad innymi drobnoustrojami u dzieci z trądzikiem niemowlęcym. Kwas azelainowy jest silnie przeciwbakteryjny i przeciwzapalny. Przyspiesza złuszczanie naskórka, co sprzyja gojeniu wyprysków. Z przepisu lekarza często stosuje się erytromycynę w maści lub doustnie. 

Oto zasady, jakich musisz przestrzegać, aby załagodzić trądzik niemowlęcy u dziecka.

• Dobieraj ubranka z naturalnych materiałów. Tworzywa sztuczne nie przepuszczają powietrza i mogą powodować przepocenie dziecka i powstawanie nowych zmian skórnych.
• Wybierając balsamy i płyny do kąpieli dla dzieci, powinieneś kierować się doborem niekomedogennych substancji. 
• Dobieraj ubrania pasujące do panujących warunków pogodowych. Przegrzewanie dziecka prowadzi do nadmiernego wydzielania potu.
• Stosuj emolienty. Skóra dziecka nie może być przesuszona, sprzyja to nadmiernej produkcji sebum przez gruczoły łojowe.

Przeczytaj również, jak dbać o skórę dzieci i niemowląt.

Trądzik niemowlęcy – jak pielęgnować cerę maluszka?

Trądzik niemowlęcy dotyka dzieci w wieku już około 4-6 tygodni. Najczęściej ustępuje samoistnie, jednak nigdy nie lekceważ jego pojawienia się u Twojego dziecka. Zmiany skórne powinien obejrzeć lekarz, aby wyeliminować inne choroby objawiające się w ten sposób. Doradzi on także, jak pielęgnować skórę dziecka i jakie produkty wybrać. Na półkach aptecznych znajdziesz preparaty dostosowane dla dzieci cierpiących na trądzik niemowlęcy. Zwróć uwagę, czy nie zawierają substancji komedogennych, które mogą znacznie pogorszyć stan skóry dziecka. 

Źródła:

1. Kaszuba A., Kuchciak-Brancewicz M., Ilustrowana dermatologia dziecięca. Podstawowe problemy kliniczne w pytaniach i odpowiedziach, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2013,
2. Chodorowska G., Michalak-Stoma A., Bartosińska J., Trądzik dziecięcy – obraz kliniczny, diagnostyka różnicowa, Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Dermatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, 2013,
3. Filo-Rogulska M., Wcisło-Dziadecka D., Brzezińska-Wcisło L., Trądzik noworodkowy i niemowlęcy – etiopatogeneza, obraz kliniczny oraz możliwości terapeutyczne, Post N Med, 2018,
4. Li-Chuen Wong, Neonatal and infantile acne, Australasian College of Dermatologists, 2019.