Barwnikowe zwyrodnienie siatkówki - leczenie to rehabilitacja wzrokowa?

Barwnikowe zwyrodnienie siatkówki to dziedziczna choroba, która powoduje zaburzenia widzenia i może prowadzić nawet do całkowitej ślepoty. Niestety, wciąż jest niewiele możliwości leczenia tej choroby. Dlatego chorzy skupiają się głównie na rehabilitacji wzrokowej i nauce życia z pogarszającym się widzeniem.

Barwnikowe zwyrodnienie siatkówki − co to takiego?

Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, nazywane jest również retinopatią barwnikową. Jest to choroba, która wynika z nieprawidłowego funkcjonowania komórek siatkówki oka, a dokładniej stopniowegozanikania komórek fotoreceptorowych (czopków i pręcików).

Jak to się dzieje, że w ogóle widzisz?

W komórkach tych, sygnały, które trafiają do oka w formie wiązek światła, są przekształcane na sygnał chemiczny. Fotoreceptory reagują na światło przez pochłanianie światła i przemianę go w różnicę potencjałów elektrycznych. Ta reakcja chemiczna umożliwia przenoszenie sygnału o widzianym obrazie dalej do nerwu wzrokowego i mózgu. W siatkówce oka jest około 130 milionów fotoreceptorów, z czego zdecydowana większość to pręciki.

Sprawdź też dietę wspomagającą wzrok.

Barwnikowe zwyrodnienie siatkówki ­oka − przyczyny

Dokładny mechanizm uszkadzania fotoreceptorów jest związany z odkładaniem barwnika w siatkówce oka. Czopki i pręciki namnażają się i częściowo narastają. Ich zużyte części są odrzucane i pochłaniane przez odpowiednie komórki na dnie siatkówki. Gdy występuje zwyrodnienie, odrzucane części nie są pochłaniane, a gromadzą się w siatkówce i tworzą skupiska, które utrudniają odpowiednie odżywienie i ukrwienie działających fotoreceptorów, co w efekcie powoduje ich degradację.

Zwyrodnienie siatkówki jest chorobą dziedziczną, która może być dziedziczona w różny sposób. W zależności od rodzaju dziedziczenia, choroba przyjmuje różne postacie i może mieć różne tempo rozwoju. W niektórych postaciach chory może zachować widzenie nawet do 60. roku życia, a w innych traci go już w okolicach 30. roku życia.

Z tego względu chorym na zwyrodnienie barwnikowe zaleca się korzystanie z poradnictwa genetycznego, żeby ustalić postać choroby i dowiedzieć się więcej o możliwościach jej przekazania na kolejne pokolenia.

Sprawdź też krople do oczu.

Barwnikowe zwyrodnienie siatkówki − objawy

Pierwsze objawy choroby występują najczęściej już w wieku młodzieńczym. Stopniowo dochodzi do osłabienia widzenia obwodowego i problemów z widzeniem w warunkach gorszego oświetlenia. Oczy chorego dużo gorzej adaptują się do widzenia w ciemności niż osoby zdrowej.

Na początku choroby, jakość widzenia centralnego pozostaje zwykle bez zmian. Ponad to w początkowej fazie choroby może być ona ciężka do rozpoznania. Zmiany zachodzą zwykle analogicznie w obu oczach.

Zwyrodnienie siatkówki obwodowe powoduje powolną utratę wzroku na obwodzie i ograniczenie pola widzenia do tzw. „widzenia tunelowego”. Najczęstszą formą zwyrodnienia obwodowego siatkówki jest zwyrodnienie karciaste.

W późniejszych etapach choroby dochodzi do zaniku nerwu wzrokowego, co objawia się blednięciem tarczy nerwu wzrokowego. Zmiany te powodują ostatecznie ślepotę.

Sprawdź też, o czym może świadczyć szybkie pogarszanie wzroku.

Zwyrodnienie siatkówki − leczenie

Jeśli zaobserwujesz u siebie lub swoich bliskich niepokojące objawy, które mogą wskazywać na zwyrodnienie siatkówki, skonsultuj się z lekarzem. Okulista zwykle jest w stanie rozpoznać chorobę po przeprowadzeniu badania dna oka i pola widzenia. Dodatkowo może wykonać elektroretinogram. Jest to test, który pozwala na zmierzenie funkcjonowania fotoreceptorów i ich odpowiedzi na bodźce wzrokowe.

Ze względu na to, że możliwości leczenia tej przypadłości jest niewiele, pacjenci skupiają się na rehabilitacji wzrokowej i szkoleniach dla słabowidzących. Jednak w związku z nieustającymi pracami i badaniami nad mechanizmami dziedziczenia choroby, coraz więcej mówi się o terapii genowej. Miałaby ona hamować zanikanie fotoreceptorów.

Innym badanym rozwiązaniem jest zastosowanie terapii komórkami macierzystymi (z wykorzystaniem własnych, wyselekcjonowanych ze szpiku komórek), które miałyby zastąpić uszkodzone w oku komórki. Ponadto, wspomagająco w terapii wykorzystuje się substancje takie jak witamina A, witamina E, leki rozszerzające naczynia, czynnik wzrostu fibroblastów (bFGF) i preparaty na bazie acetazolamidu.

W leczeniu zwyrodnienia siatkówki stosowane są również metody chirurgiczne. Przy współistniejących chorobach oczu, takich jak np. zaćma, leczenie chirurgiczne może polepszyć stan chorego. Ciągle w fazie eksperymentalnej pozostaje leczenie samych zwyrodnień barwnikowych, ale testuje się wpływ przeszczepu nabłonka barwnikowego lub też protezy siatkówki na polepszenie rokowań u chorych. Inną ciekawą innowacją, która może częściowo polepszyć widzenie jest implant przetwarzający obrazy na sygnały nerwowe. Taki implant umieszczany jest wewnątrz oka i dostaje dane o widzianym obrazie bezprzewodowo z nadajnika w oprawce okularów.