Czego unikać w ciąży? Potwierdzamy fakty i obalamy mity!

Oczekujesz na narodziny dziecka? Gratulacje! To naprawdę wyjątkowy czas, dlatego warto wiedzieć, co wolno przyszłej mamie, a czego absolutnie nie powinna robić. Sprawdź, czego unikać w ciąży, a które „złote rady” można włożyć między bajki!

Zakazy w ciąży – czy faktycznie mają sens?

Od momentu, kiedy przyszła mama poinformuje bliskich o tym, że oczekuje dziecka, nie może opędzić się od „złotych rad”. Szczególnie matki i babcie jako doświadczone w rodzicielstwie kobiety lubią mówić, co ciężarna powinna robić, a czego unikać w ciąży. Warto wiedzieć, że choć wiele z tych wskazówek to zabobony, które nie mają żadnych naukowych podstaw, to pewne „zakazy” w ciąży należy wziąć sobie do serca. 

W tym wyjątkowym stanie Twoje ciało się zmienia i na wiele rzeczy może reagować inaczej niż przed ciążą. Ponadto teraz musisz dbać nie tylko o siebie, ale także o rozwijające się dziecko. Jeśli lekarze odradzają pewne czynności, to dlatego, by w tym okresie chronić Was oboje. Warto ich posłuchać, ponieważ specjaliści wiedzą najlepiej, czego unikać w ciąży, aby nie poronić lub nie dopuścić do przedwczesnego porodu.

Specjalnie dla Ciebie sprawdziłam fakty! Zobacz, czego nie robić w ciąży, a na co możesz sobie pozwolić. Pamiętaj, że ta lista zmienia się w poszczególnych trymestrach. Najwięcej „zakazów” pojawia się w pierwszych tygodniach ciąży i tuż przed porodem, przy czym w drugim przypadku wiąże się to bardziej z mocno ograniczonymi możliwościami fizycznymi przyszłej mamy.

Czego unikać w ciąży? Fakty i mity

A oto konkrety! Dzięki tej liście dużo łatwiej będzie Ci odróżnić to, czego nie można robić w ciąży ze względów medycznych od powtarzanych od pokoleń przesądów.

Odchudzanie

To akurat fakt. Odchudzanie w ciąży jest wysoce niewskazane, ponieważ w tym szczególnym okresie rośnie zapotrzebowanie kaloryczne przyszłej mamy. Organizm kobiety musi mieć odpowiednie zasoby, by stworzyć i ukształtować nowego człowieka, dlatego nie wolno pozbawiać go witamin oraz składników odżywczych.

Zupełnie czym innym jest kontrola wagi – pisała o tym Agnieszka Kawa w artykule Odchudzanie w ciąży a kontrola wagi w ciąży. Czym to się różni?. Jeśli zadbasz o zdrową dietę w ciąży i nie będziesz jeść „za dwoje” a dla dwojga, szybko wrócisz do formy po porodzie i okresie połogu.

Ziołolecznictwo

Tym, czego nie wolno robić w ciąży jest bez wątpienia zażywanie różnego rodzaju ziół i naparów na własną rękę. O ile mięta pieprzowa i imbir łagodzą mdłości, a melisa pomaga zasnąć i ukoić nerwy, to niektóre rośliny mogą być bardzo niebezpieczne dla ciężarnej i płodu. Przykładowo aloes pobudza czynność skurczową, a szałwia niekorzystnie wpływa na produkcję mleka przez gruczoły piersiowe. Listę dozwolonych i zakazanych w czasie ciąży ziół znajdziesz tutaj: Zioła w ciąży – jakie są bezpieczne, a jakich unikać?.

Jeśli chcesz dostarczyć swojemu organizmowi witamin, zamiast naparów, wybierz specjalne suplementy dla kobiet w ciąży, np. PrenaFolin I Dr. Max dedykowany przyszłym mamom do 12 tygodnia ciąży lub PrenaFolin II + DHA Dr. Max dla ciężarnych w II i III trymestrze oraz przez cały okres karmienia piersią.

Korzystanie z basenu i sauny

O ile pływanie jest świetną aktywnością fizyczną dla przyszłej mamy, to saunowanie według ginekologów stanowi czynność, której nie można wykonywać w ciąży. 

W tym szczególnym czasie nie należy narażać ciała na kontakt z wysoką temperaturą, szczególnie jeśli kobieta wcześniej nie korzystała z sauny. Choć wyniki fińskich badań wskazują, że w przypadku regularnie saunujących pań, w II i III semestrze ciąży takie seanse są dopuszczalne. To jednak warto zachować ostrożność w tym zakresie i poczekać do zakończenia połogu (w czasie karmienia piersią nie ma żadnych przeciwwskazań do saunowania).

Z basenu można korzystać, jeśli mama jest w pełni zdrowa, a ciąża przebiega bez powikłań. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Basen w ciąży − kojąca aktywność dla przyszłej mamy. Pamiętaj, by po wyjściu z chlorowanej wody wziąć prysznic i nasmarować ciało specjalnym balsamem lub olejkiem dla kobiet w ciąży, np. Nacomi Pregnant Care. Zawiera on mnóstwo cennych olejów roślinnych, m.in. ze słodkich migdałów, orzechów makadamia, czy nasion słonecznika. Dodatkowo można go bezpiecznie stosować już od pierwszych dni ciąży.

Bieganie

Aktywność fizyczna w zdrowo przebiegającej ciąży jest nawet wskazana! Ale czy można uprawiać jogging? Wszystko zależy od kondycji Twojego organizmu, przyzwyczajeń treningowych oraz lekarza prowadzącego ciążę. Temat szczegółowo zgłębiła Magdalena w tekście Bieganie w ciąży – tak czy nie? Z cyklu „ciąża to nie choroba".

Kawa i herbata

Słysząc ze wszystkich stron, czego unikać w ciąży, na pewno będziesz zaskoczona tym, że możesz pić kawę w stanie błogosławionym. Dopuszczalne spożycie kofeiny na dobę to 200-300 mg. Nie powinnaś natomiast popijać czarnej herbaty. Dlaczego? Na to pytanie odpowiada Agnieszka Kawa w artykule: Co można pić w ciąży? Kawka − tak, ale herbata − już nie!?.

Wizyta w SPA

Marzy Ci się relaks w jacuzzi i rozluźniający masaż? Wybierz się do SPA, najlepiej takiego, które oferuje pakiety dla przyszłych mam. Mój mąż zrobił mi taki prezent, kiedy oczekiwałam na narodziny córki i pamiętam, że byłam zachwycona!

Niestety wizyta ciężarnej w SPA wiąże się również z ograniczeniami. Gorące kąpiele w jacuzzi nie są zalecane. Rozwiązanie stanowi korzystanie z hydromasażu o temperaturze ok. 37°C, jednak nadal niesie ono ryzyko infekcji intymnych. O tym, czego nie robić w ciąży podczas wizyty w SPA przeczytasz tutaj: Jacuzzi w ciąży? Czyli co wolno robić przyszłej mamie w SPA.

Możesz także zorganizować swoje własne, domowe SPA – kąpiel w wannie z dodatkiem pachnących olejków to prawdziwy seans pielęgnacyjno-aromaterapeutyczny! Nie zapomnij o tym, by po relaksie nałożyć kosmetyk, który nawilży i zadba o Twoje ciało, np. balsam wygładzająco-antycellulitowy Tołpa Mum. Nie tylko chroni skórę przed przesuszeniem, ale także poprawia jej jędrność, wygładza i intensywnie odżywia.

Zabiegi kosmetyczne

Ten temat powraca jak bumerang, ponieważ wokół niego narosło wiele mitów. Jeśli czytałaś artykuł Jak dbać o urodę w ciąży, żeby nie zaszkodzić dziecku?, wiesz jakie zabiegi możesz stosować, a czego nie robić. W pierwszych tygodniach ciąży należy szczególnie uważać na niektóre składniki produktów kosmetycznych, ponieważ mogą uczulać (nawet jeśli wcześniej nie powodowały u Ciebie alergii). Najlepiej stosować kosmetyki dla kobiet w ciąży, jak np. Bebelo Mama Anti Stretch Mark Cream Dr. Max. Balsam nie tylko pielęgnuje wrażliwe ciało przyszłej mamy, ale także zapobiega powstawaniu rozstępów.

Solarium i opalanie

Badania nie dowiodły szkodliwego wpływu opalania i korzystania z solarium na rozwój płodu. Promienie UV mogą być niekorzystne wyłącznie dla skóry przyszłej mamy – często pojawiają się przebarwienia, zwiększa się ryzyko wystąpienia rozstępów, podrażnień i alergii skórnych.

Jazda na nartach

Temu tematowi Agnieszka poświęciła cały artykuł: Narty w ciąży. Czy to bezpieczne?. Niestety istnieje wysokie ryzyko upadku, który może być bardzo groźny dla Ciebie i dziecka, dlatego na ten jeden sezon warto odpuścić sobie tę zimową aktywność.

Latanie samolotem

O lotach samolotem w czasie ciąży także pisała Aga: Latanie samolotem w ciąży − bezpieczne czy niewskazane?. W tym przypadku również nie ma przeciwwskazań dla przyszłych mam, ale ostatnie słowo należy do lekarza prowadzącego ciążę.

Tatuaże i makijaż permanentny

Zarówno tatuaże, jak i makijaż permanentny wpisane są na listę pt. „czego nie robić podczas ciąży”. Dlaczego? Z wprowadzaniem igły pod skórę zawsze wiąże się ryzyko zakażenia wirusem HCV, HBV, a nawet HIV. Są one bardzo niebezpieczne zarówno dla przyszłej mamy, jak i rozwijającego się płodu. 

Dodatkowo składniki tuszu mogą wywołać reakcję alergiczną, ponieważ ciało ciężarnej reaguje na różne substancje inaczej niż przed ciążą. Kolejna sprawa to ból, który w tym szczególnym okresie kobieta odczuwa dotkliwiej. Pigment również może ułożyć się inaczej, niż byś sobie tego życzyła, dlatego zabiegi tego typu najlepiej przełożyć na czas po narodzinach dziecka.

Dźwiganie ciężarów

To nie jest mit, a fakt. Kobiety w ciąży nie powinny dźwigać! I tak noszą już pokaźny ładunek w postaci brzuszka, wód płodowych, łożyska i dzidziusia. Dodatkowe obciążenie może być niebezpieczne dla kręgosłupa, a nawet przyczynić się do poronienia lub przedwczesnego porodu. Dlatego jeśli ktoś mówi Ci, że „ciąża to nie choroba”, a „nasze babcie nosiły ciężkie worki ze zbożem i nic im się nie stało”, absolutnie się tym nie sugeruj! 

Alkohol i papierosy

Alkohol i papierosy powinnaś odstawić na cały okres ciąży – co do tego lekarze nie ma żadnych wątpliwości. Mitem jest także to, że „jedna lampka czerwonego wina chroni przyszłe mamy przed anemią”. Zarówno picie alkoholu, jak i palenie papierosów mogą powodować poważne wady rozwojowe i zaburzenia u płodu. Nawet najmniejsza ilość alkoholu bywa bardzo niebezpieczna dla dziecka, dlatego najlepiej całkowicie zrezygnuj z tego typu napojów.

Dieta – czego nie wolno jeść?

O ile mogłaś słyszeć, że dieta matki karmiącej nie istnieje – po prostu ważne jest, by w zbilansowanym jadłospisie znalazły się zdrowe, nieprzetworzone składniki, to w ciąży występuje jednak kilka ograniczeń spożywczych. Na te wyjątkowe dziewięć miesięcy powinnaś wykreślić z menu sushi z dodatkiem surowych ryb, sery pleśniowe, tatara, czy surowe jaja. Dlaczego? Szczegółowo pisze o tym Magda: Czego nie jeść w ciąży? Lista zakazanych produktów.

Kontakt z kotami

W tym przypadku mamy do czynienia z mitem i to bardzo szkodliwym dla wielu zwierząt, które pod jego wpływem tracą dotychczasowe domy i lądują w schroniskach. Chodzi oczywiście o pogląd, że kontakt z kotem lub jego odchodami może być źródłem zakażenia toksoplazmozą – bardzo niebezpieczną chorobą, która powoduje wady rozwojowe u dziecka, a nawet może doprowadzić do jego śmierci w łonie matki.

Według badań naukowych nie stwierdzono wyraźnego związku między zakażeniami u ciężarnych a karmieniem kotów czy czyszczeniem kuwety. Jeśli jednak obawiasz się infekcji, poproś bliskich, by przejęli te czynności na czas Twojej ciąży. Jednak Ty bez przeszkód możesz opiekować się i bawić ze swoim pupilem.

Noszenie ozdób na szyi

Jeżeli ktoś już zdążył nastraszyć Cię korelacją między noszeniem łańcuszków na szyi przez mamę a owinięciem pępowiny wokół szyi dziecka, mogę Cię uspokoić – to tylko niezbyt mądry zabobon, który możesz śmiało włożyć między bajki. Noś swoje ulubione ozdoby bez obaw. Oczywiście owinięcia pępowiny się zdarzają, jednak nie mają żadnego związku z tym, co nosi przyszła mama.

Kiedy lekarz może rozszerzyć listę zakazów dla ciężarnej?

Teraz już wiesz, co możesz robić, a czego unikać w ciąży. Musisz jednak pamiętać, że czynności, które są dozwolone przyszłym mamom w zdrowej, niepowikłanej ciąży, często nie są wskazane dla kobiet w ciąży zagrożonej lub po wcześniejszych poronieniach. 

W takich przypadkach ginekolog prowadzący pacjentkę może rozszerzyć listę zakazów, a ciężarna powinna bezwzględnie zastosować się do zaleceń lekarza. Tyczy się to także przyszłych mam z cukrzycą ciążową, cholestazą, częstymi krwawieniami z dróg rodnych czy innymi schorzeniami, które mogą przyczynić się do przedwczesnego porodu lub poronienia.

Pamiętaj, że nie rezygnujesz z ulubionych zajęć na zawsze. Wiele czynności z listy ciążowych zakazów jest dozwolonych mamom karmiącym, dlatego nawet długie karmienie piersią nie będzie ograniczeniem. Okres ciąży oraz połogu to bardzo szczególny czas zarówno dla ciała, jak i psychiki kobiety. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości na temat tego, co możesz, a czego nie powinnaś robić w tym wyjątkowym stanie, skonsultuj się ze swoim ginekologiem.

Źródła:

1. Buffolano W., Cook A.J., Gilbert R.E., i  in., Sources of toxoplasma infection in pregnant women: European multicentre case-control study, European Research Network on Congenital Toxoplasmosi, BMJ, R. 2000, nr 321, s. 142-147.
2. Erkkola R., Vähä-Eskeli K., The effect of short-term heat stress on uterine contractility, fetal heart rate and fetal movements at late pregnancy, European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, R.1990, nr 38, s. 9-14.