Izotoniki – czym są i jak działają?
Jeśli Twoją codziennością są intensywne treningi, koniecznie zwróć uwagę na napoje izotoniczne. Jak działają i czym są izotoniki? Czy są zdrowe? Dowiedz się więcej o napojach izotonicznych.
Spis treści
Wzmożony wysiłek fizyczny, wysoka temperatura i wilgotność powietrza przyczyniają się do szybszej utraty z organizmu wody i cennych składników mineralnych. Jeden ze sposobów uzupełnienia niedoborów stanowią napoje izotoniczne. Czym są izotoniki i jak działają? Czy są zdrowe? Odpowiadamy!
Co to jest napój izotoniczny?
Napój izotoniczny to płyn do picia, którego celem jest błyskawiczne nawodnienie i wzmocnienie organizmu. W składzie izotoników znajduje się głównie woda, wzbogacona dodatkowo w niezbędne składniki mineralne. Mamy tu więc sód, magnez, potas, węglowodany i witaminy, czyli kluczowe składniki, które wpływają między innymi na sprawność układu sercowo-naczyniowego, układu nerwowego, zapobiegają bolesnym skurczom mięśni i umożliwiają prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Węglowodany znajdujące się w napojach izotonicznych odpowiadają za dostarczenie odpowiedniej dawki energii, a także przyspieszają regenerację organizmu po intensywnym treningu.
Dobry izotonik wyróżnia się świetnie zbilansowanym składem, bez zawartości sztucznych barwników, substancji słodzących czy regulatorów kwasowości. Ponadto charakteryzuje się prawidłowym ciśnieniem osmotycznym, zbliżonym do tego, które naturalnie panuje w ludzkich płynach ustrojowych.
Jak działają i co dają izotoniki?
Podstawowym zadaniem izotoników jest nawodnienie organizmu i uzupełnienie poziomu elektrolitów utraconych wraz z potem w wyniku intensywnego wysiłku fizycznego, a także w trakcie upałów. Ponieważ napoje izotoniczne mają znakomite właściwości nawadniające, polecane są głównie osobom, które aktywnie uprawiają sport zarówno zawodowcom, jak i amatorom.
Należy podkreślić, że nawodnienie w trakcie i po wyczerpującym wysiłku fizycznym jest bardzo ważne, a utrata nawet 1% wody skutkuje znacznym spadkiem wydolności organizmu podczas treningu. Efektywność organizmu maleje, ćwiczenia stają się trudniejsze do wykonania, a praca niektórych układów zostaje zaburzona. Jeśli więc prowadzisz bardzo aktywny tryb życia, a Twoje treningi trwają ponad godzinę, warto wspomóc organizm i sięgnąć po napój izotoniczny, który uzupełni niedobory płynów i elektrolitów.
Czy napoje izotoniczne są zdrowe?
Napoje izotoniczne znakomicie regulują gospodarkę wodną w organizmie. Do tego zawierają niezbędne pierwiastki, wyróżniają się bardzo dobrą przyswajalnością i właściwościami nawadniającymi. Izotoniki bogate w elektrolity dla dorosłych są wręcz zalecane w przypadku długotrwałego wysiłku fizycznego lub w trakcie upałów:
- Zapobiegają przykrym konsekwencjom odwodnienia i intensywnego wysiłku,
- Zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia bolesnych skurczów mięśni i zakwasów,
- Niwelują zmęczenie i przyspieszają regenerację organizmu.
Przyjmowane zgodnie z ich przeznaczeniem nie powodują skutków ubocznych, oczywiście pod warunkiem, że znajdujesz się w grupie docelowej. Nie ma potrzeby picia napojów izotonicznych, gdy nie uprawiasz sportu o dużym zapotrzebowaniu energetycznym. Jeśli Twoja aktywność jest umiarkowana, w zupełności wystarczy zwykła woda.
W sprzedaży dostępne są izotoniki w postaci płynnej oraz w saszetkach lub tabletkach do rozpuszczenia w wodzie. Wśród całej gamy izotoników dostępnych w sklepach i aptekach na uwagę zasługują między innymi:
- Elektrolity Litoxen – tabletki musujące dla młodzieży i dorosłych, które nawadniają i mineralizują organizm,
- Suplement diety Activlab Pharma ElectroVit – polecany podczas obfitego pocenia, wymiotów i zwiększonego wysiłku fizycznego. Zawiera takie składniki jak magnez, potas, wapń i sód, które regulują równowagę elektrolitową w organizmie,
- Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego Litorsal – dla młodzieży i osób dorosłych. Gasi pragnienie, uzupełnia niedobory płynów oraz składników mineralnych, a także pomaga zachować równowagę wodno-elektrolitową organizmu,
- Suplement diety Olimp Hydratonic Fast – tabletki musujące do rozpuszczenia w wodzie. Zawiera między innymi magnez, wapń, sód i potas, a także glukozę i witaminę C, dzięki czemu świetnie redukuje uczucie zmęczenia i znużenia, a ponadto umożliwia prawidłowe funkcjonowanie mięśni.
Czy dzieci mogą pić napoje izotoniczne?
Izotoniki nie są zalecane dzieciom, kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią. Ze względu na możliwą obecność w składzie substancji słodzących, węglowodanów i kalorii osoby cierpiące na nadwagę powinny uwzględnić spożycie napoju izotonicznego w swoim dziennym bilansie kalorycznym.
Przepis na domowy napój izotoniczny
Czy elektrolity można uzupełniać wyłącznie gotowymi preparatami, dostępnymi w sklepach i aptekach? Bynajmniej! Możesz przygotować pełnowartościowy napój izotoniczny samodzielnie, a zajmie Ci to nie więcej niż 5 minut.
Do przygotowania napoju izotonicznego według przepisu Ewy Antoniak potrzebujesz:
- 1 l wody mineralnej niegazowanej,
- 120 g pomarańczy (połówka),
- 40 g cytryny (połówka),
- 75 g miodu,
- 1 g soli himalajskiej różowej.
Do dzbanka wypełnionego wodą wyciśnij sok z cytryny i pomarańczy, dodaj sól i miód, wymieszaj i już – pyszny i zdrowy napój izotoniczny gotowy. Możesz pić w domu, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by przelać go do butelki i zabrać ze sobą na salę treningową.
Podsumowanie
Napój izotoniczny to skuteczne remedium na niedobory elektrolitów, będące wynikiem długotrwałego, intensywnego wysiłku lub wysokich temperatur powodujących zwiększone wydzielanie potu. Doskonale reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową, uzupełnia braki niezbędnych organizmowi składników mineralnych, chroni przed skutkami wyczerpujących treningów. Dobrej jakości napój izotoniczny jest bezpieczny dla zdrowia, aczkolwiek nie powinien być przyjmowany przez ciężarne, kobiety karmiące piersią i dzieci.
Źródła:
- F.F. Colakoglu, The effect of the intake of an isitonic spors drink before orienteering competitions on skeletal muscle damage, J. Phys. Ther. Sci., 2016, 28, 11: 3200–3204, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27942149/, [dostęp 22.07.2022]
- O. Czarnecka, Spożywanie napojów izotonicznych i energetyzujących przez młodzież szkolną, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/183492, [dostęp 22.07.2022]
- K. Szwedziak, E. Polańczyk, M. Szwancarz, A. Żurawska, Napoje izotoniczne w diecie sportowców, Postępy techniki przetwórstwa spożywczego, 1/2015
Najnowsze artykuły
Niedobory magnezu – przyczyny, objawy i skutki. Czym jest hipomagnezemia?
Kurkuma – zastosowanie, działanie, właściwości
Miód na odporność – czy pomaga wzmocnić organizm?
Medyczna marihuana – czym jest i na co pomaga?
Jakie witaminy na przebarwienia?
Kozłek lekarski – właściwości, działanie i zastosowanie waleriany
Jakie witaminy wpływają na stan skóry?
Dziewanna - właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania. Na co pomaga kwiat dziewanny?
Przeczytaj także
Izotoniki – czym są i jak działają?
Adaptogeny – czym są i kiedy warto je stosować?
Chrom na odchudzanie - czy popularny suplement diety naprawdę działa?
Niedobór witaminy D – objawy i skutki zdrowotne
Źródła węglowodanów – jakie produkty zawierają ich najwięcej?
Co hamuje apetyt? 3 substancje hamujące apetyt
Suplementacja dla wegan - jak uzupełnić niedobór B12 i aminokwasów?
Kwas foliowy − suplementacja ważna nie tylko w ciąży!
Więcej artykułów na ten temat
Zdrowe słodycze po treningu – kulki mocy z kaszy jaglanej
Odżywczy koktajl potreningowy – dietetyk radzi co jeść po treningu
Power-naleśniki dla sportowców
