Co jeść przy wymiotach? Jaka dieta może złagodzić dolegliwości żołądkowe?

Wymioty mogą być rezultatem m.in. infekcji wirusowej lub bakteryjnej, chemioterapii, stresu, ciąży i spożywania alkoholu. Niezależnie od ich pochodzenia stanowią niezwykle uporczywą dolegliwość, która dość szybko może prowadzić do znacznego odwodnienia i osłabienia organizmu. Jaką dietę stosować? Co można jeść na pusty żołądek po wymiotach? Odpowiedzi znajdziesz w artykule. 

Dieta przy wymiotach – jaka jest jej rola? 

To, co pijesz i spożywasz przy wymiotach, ma duże znaczenie dla odżywienia organizmu i przywrócenia mu odpowiedniej sprawności. Właściwe odżywianie ma na celu uniknięcie niedoborów pokarmowych, witaminowych i mineralnych. Dobrze skomponowany jadłospis służy nie tylko ochronie podrażnionego żołądka, ale także skróceniu czasu trwania problemów gastrycznych i szybszej rekonwalescencji.  

Wypijane w tym okresie płyny przyczyniają się do zapobiegania odwodnieniu oraz groźnym dla zdrowia i życia zaburzeniom równowagi wodno-elektrolitowej. Ma to szczególnie duże znaczenie dla niemowląt, małych dzieci i osób starszych. 

Dieta przy wymiotach 

Zaleca się odczekać przed spożyciem pierwszego posiłku około 4-5 godzin od ostatniego epizodu wymiotów. Priorytetem jest nawadnianie, a uzupełnianie składników pokarmowych ma drugorzędną, choć wciąż ważną rolę. Starsze zalecenia obejmowały głodówkę, nawet dwudniową. Obecnie uważa się, że pokarm należy spożywać wcześniej, ponieważ może stymulować regenerację przewodu pokarmowego. Posiłki powinny mieć niewielką objętość i być spożywane często. Może to być 5-6 potraw dziennie w regularnych odstępach co 2-3 godziny. Dania spożywaj powoli i dokładnie przeżuwaj każdy kęs. 

Co można jeść po wymiotach? 

Co jeść na pusty żołądek przy wymiotach? Podstawą jest dieta lekkostrawna, która będzie odżywcza, a zarazem nie będzie podrażniała obciążonego przewodu pokarmowego. Warto jeść posiłki ze świeżych składników. Można spożywać m.in.: 

• Chudy rosół,  
• Delikatne i niedosładzane musy, 
• Delikatne jogurty naturalne, 
• Biały ryż gotowany na wodzie. 

Dietę należy rozszerzać tak szybko, jak tylko się da. Co jeść na drugi dzień po wymiotach? Dobre „przejściowe” posiłki to m.in. purée z marchwi i ziemniaków, gotowane przetarte jabłko, czerstwe pieczywo, sucharki, chude i niedoprawiane niczym poza solą mięso drobiowe. Warto przygotowywać posiłki na parze lub w wodzie, dusić bez smażenia lub piec bez dodatku tłuszczu. 

Czego nie jeść przy wymiotach? 

W początkowym okresie po wymiotach przeciwwskazane są dania typu instant, fast foody, potrawy tłuste, smażone i ciężkostrawne. Ich rozkład w przewodzie pokarmowym jest długi, co może podrażniać żołądek i jelita, nasilając dolegliwości. Warto również unikać spożywania pokarmów o potencjale wzdymającym, np. warzyw kapustnych i nasion roślin strączkowych. O czym jeszcze pamiętać? 

• Unikaj pokarmów bogatych w błonnik, czyli m.in. pełnoziarnistych makaronów, pieczywa, płatków zbożowych, surowych warzyw i suszonych owoców. Błonnik jest cennym składnikiem diety, ale w okresie wymiotów i towarzyszącego mu odwodnienia może podrażniać śluzówkę przewodu pokarmowego. 
• Ogranicz spożycie słodyczy i słodkich owoców, które mogą potęgować wymioty i nudności. Zrezygnuj ze spożywania przetworów mlecznych, takich jak sery i twarogi. Warto unikać pokarmów o intensywnym zapachu, które nasilają nudności i mogą prowadzić do wymiotów. 

Co znajduje się na liście pokarmów, których nie należy spożywać przy wymiotach? Oto kilka przykładów: 

• Pokarmy marynowane w occie i konserwowe, 
• Kiszonki, 
• Owoce cytrusowe, 
• Owoce z drobnymi pestkami, np. maliny, porzeczki, 
• Pieczywo cukiernicze, 
• Słodkie płatki śniadaniowe, 
• Zasmażki, 
• Chipsy i inne słone przekąski, 
• Jogurty i serki owocowe z dodatkiem cukru, 
• Konserwy mięsne i rybne. 

Dieta przy wymiotach – pokarmy stałe czy rozdrobione? 

Wokół tego tematu narasta wiele kontrowersji. Można znaleźć głosy mówiące, że przy wymiotach nie należy spożywać żadnych posiłków stałych przez kilka dni, a dieta powinna składać się z jedynie posiłków zmiksowanych i przecierów. Obecnie odchodzi się od tego założenia. Owszem, w początkowym okresie po epizodzie wymiotów warto przyjmować posiłki w formie półpłynnej, ponieważ wówczas zostaną szybciej strawione. Jeśli jednak samopoczucie się poprawia, a apetyt wraca, można zamieniać takie posiłki na gęstsze purée, a następnie na dania w tradycyjnej formie. Przewód pokarmowy poradzi sobie z ich trawieniem i przyswojeniem. 

Co pić przy wymiotach? Sposoby na nawodnienie organizmu

Nawodnienie jest najważniejszym elementem postępowania przy wymiotach – niezależnie od tego, czy ich przyczyną jest grypa żołądkowa, zatrucie pokarmowe czy ciąża. Każdy epizod wymiotów wymaga uzupełnienia niedoborów wodno-elektrolitowych. 

Co można pić przy wymiotach? 

Doustna podaż płynów jest fizjologicznym i najlepszym sposobem uzupełnienia niedoborów. Co stosować do picia przy wymiotach? 

• Wodę niegazowaną lub przegotowaną wodę kranową, 
• Bardzo słabą herbatę, 
• Sabą herbatę z niewielkim dodatkiem soli, 
• Słaby bulion, 
• Lekka zupa. 

Samodzielnie w domu możesz przygotować płyn nawadniający. Na stronie internetowej Narodowego Centrum Edukacji żywieniowej znajduje się następujący przepis: 

• 200 ml przegotowanej wody, 
• 0,9 g soli, 
• 4 g cukru. 

Do uzupełnienia płynów możesz użyć również gotowych doustnych płynów nawadniających (DPN) z apteki. Zwykle mają one postać saszetek lub tabletek do rozpuszczenia w wodzie. Zapytaj farmaceutę o preparaty, których elektrolity  i osmolarność są zgodne z zaleceniami WHO/UNICEF.Do przyjmowanych płynów warto dodawać imbir, który może pomóc w zmniejszaniu nudności. 

Czego nie pić przy wymiotach? 

Osoby zmagające się z nudnościami i wymiotami nie powinny pić gazowanych napojów, soków owocowych i warzywnych. Zawarty w nich cukier może dodatkowo nasilać dolegliwości, co prowadzi do pogłębiającego się odwodnienia. Z tego samego powodu nie zaleca się również przyjmowania napojów mlecznych, takich jak mleko, kakao, kefiry i maślanki. Unikaj również kawy, mocnej herbaty i alkoholi. 

Podsumowanie 

Większość ludzi w swoim życiu chociaż raz doświadczy epizodu wymiotów. Warto wiedzieć, jak wówczas postępować i znać podstawowe zasady nawadniania oraz odżywiania organizmu w tym okresie. Jeśli pomimo domowych prób przyjmowania pokarmów i płynów osłabienie i odwodnienie potęgują się, zgłoś się pilnie na wizytę do lekarza. Zły stan ogólny może być wskazaniem do przyjmowania leków przeciwwymiotnych lub dożylnego nawadniania. 

Źródła:

1. Wolańska-Buzalska D., Dieta w przebiegu grypy żołądkowo-jelitowej, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-w-przebiegu-grypy-zoladkowo-jelitowej/, [dostęp: 16.11.2024 r.]
2. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, Dieta lekkostrawna – zalecenia i jadłospis, https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/dieta-lekkostrawna-zalecenia-i-jadlospis/, [dostęp: 16.11.2024 r.]
3. Grodowska A., Dieta w ostrej biegunce – nawodnienie to priorytet, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-w-ostrej-biegunce-nawodnienie-to-priorytet/, [dostęp: 16.11.2024 r.]
4. Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa, 2014