Grypa żołądkowa – co jeść i pić w trakcie i po jelitówce?

Grypa żołądkowa, grypa jelitowa i jelitówka to potoczne określenia dla objawiającego się biegunką oraz wymiotami zapalenia żołądka lub jelit wywołanego przez wirusy. Można się nimi zakazić przez kontakt z nosicielem lub spożycie zanieczyszczonej wody czy żywności. Jaką dietę zastosować w czasie występowania objawów infekcji, by złagodzić dolegliwości? Co jeść, a czego unikać? Wyjaśniamy!

Dieta przy jelitówce – ogólne zasady

Odpowiednie dostosowanie sposobu żywienia ma niebagatelne znaczenie przy grypie żołądkowej. Przede wszystkim pozwala skrócić czas występowania dokuczliwych objawów takich jak biegunka, a także nudności i wymioty. Ponadto sprzyja regeneracji nabłonka przewodu pokarmowego, a więc także zapobiega przedłużającym się zaburzeniom wchłaniania składników odżywczych i związanym z tym możliwym niedoborom pokarmowym.

• Do najważniejszych zasad diety przy grypie jelitowej zalicza się zadbanie o uzupełnianie traconych płynów i zapobieganie odwodnieniu.
• Co więcej, wybierana żywność powinna w jak najmniejszym stopniu obciążać układ pokarmowy. Oznacza to powstrzymanie się od spożywania pokarmów stałych w okresie występowania krótkotrwałych, ale intensywnych wymiotów i/lub biegunek (na czas kilku godzin, mniej więcej 4).
• W późniejszym czasie podstawą jest wybieranie produktów o właściwościach osłonowych i hamujących nadmierną perystaltykę jelit (a więc także zapobiegających występowaniu silnych biegunek). Posiłki powinny mieć małą objętość i być spożywane powoli.

Sprawdź leki na biegunkę oraz leki przeciwwymiotne i na nudności. Pamiętaj, by upewnić się (czytając ulotkę lub konsultując się z lekarzem albo farmaceutą), że są one polecane również w przypadku ostrej, krótkotrwałej infekcji wirusowej.

Co jeść przy jelitówce?

W okresie występowania objawów grypy żołądkowo-jelitowej szczególnie poleca się zastosowanie diety BRAT. Zgodnie ze swoją nazwą opiera się ona na 4 produktach:

• Bananach (ang. Bananas),
• Ryżu (ang. Rice),
• Jabłkach (ang. Apples) – spożywanych w postaci gotowanej lub pieczonej (np. musu, przecieru),
• Czerstwym pieczywie, sucharkach lub grzankach przygotowanych bez dodatku tłuszczu (ang. Toast).

Dietę BRAT można uzupełniać o dodatkowelekkostrawne produkty lub potrawy takie jak:

• Domowe kisiele, najlepiej z czarnych jagód,
• Lekkie zupy, np. marchwiankę lub bardzo chudy rosół,
• Fermentowane produkty mleczne (naturalne jogurty, kefiry, maślanki) zawierające bakterie probiotyczne Lactobacillus rhamnosus GG, Lactobacillus casei oraz Saccharomyces boulardii (spożywanie probiotyków może skrócić czas trwania biegunki w czasie jelitówki nawet o jeden dzień).

Sprawdź probiotyki dla dorosłych, np. suplement diety Dicoflor 6 oraz suplement diety Linex Forte.

Co pić przy grypie żołądkowej?

Nawadnianie organizmu jest podstawowym i najważniejszym zadaniem w kontekście terapii grypy żołądkowej. Płyny zalecane w okresie występowania objawów to:

• Napoje z elektrolitami i glukozą (inaczej nazywane doustnymi płynami nawadniającymi), które pozwalają uzupełnić nie tylko utraconą wodę, ale również minerały niezbędne do utrzymania prawidłowej gospodarki płynów w organizmie,
• Woda niegazowana,
• Słabe napary herbat,
• Delikatne zupy.

Przy biegunce i wymiotach pomocne mogą być elektrolity dla dorosłych, takie jak proszek Orsalit dla Dorosłych oraz proszek Jonolit. Przygotowuje się je przez wymieszanie zawartości saszetki w ciepłej wodzie, a następnie schłodzenie napoju przed podaniem.

Czego nie jeść przy jelitówce?

Niektóre pokarmy mogą znacznie nasilić występowanie objawów grypy żołądkowo-jelitowej. Przeciwwskazane jest spożywanie m.in.:

• Żywności o wysokiej zawartości tłuszczu (np. potraw smażonych, orzechów, przekąsek typu chipsy i krakersy, produktów typu fast food),
• Produktów bogatych w cukry,
• Pokarmów wysokobłonnikowych (m.in. orzechów, razowego pieczywa, gruboziarnistych kasz) lub zawierających błonnik pokarmowy w postaci nieprzetworzonej (m.in. surowych, nierozdrobnionych owoców i warzyw),
• Produktów z dodatkiem ostrych, intensywnych przypraw,
• Płynów o wysokiej zawartości kofeiny (przede wszystkim kawy, napojów energetyzujących, a także kakao),
• Alkoholu.

Zmagasz się z objawami grypy żołądkowej w czasie wakacji za granicą? Dowiedz się więcej o przyczynach i sposobach leczenia biegunki podróżnych.

Co jeść po jelitówce?

W okresie gdy objawy ustępują, możemy powoli zacząć rozszerzać dietę o kolejne lekkostrawne produkty. Warto rozpocząć od wprowadzenia artykułów o niskiej zawartości błonnika pokarmowego i tłuszczu. Posiłki najlepiej gotować w wodzie lub na parze, piec w pergaminie lub dusić bez obsmażania. Należy również unikać potraw smażonych.

W diecie w okresie kilku pierwszych dni rekonwalescencji mogą znaleźć się produkty, takie jak:

• Jasne pieczywo, drobnoziarniste kasze, ryż, drobne jasne makarony,
• Gotowane warzywa (np. marchew, ziemniaki, cukinia, dynia, korzeń selera czy pietruszki), najlepiej w postaci puree lub zupy krem,
• Białka jaj,
• Chude mięso, np. pierś z kurczaka i indyka bez skóry,
• Chude ryby, np. dorsz, mintaj,
• Musy z owoców, takich jak jabłka, brzoskwinie, mango, banany.

Od dłuższego czasu towarzyszy Ci złe samopoczucie? Dowiedz się, jakie mogą być przyczyny tego stanu.

Co warto pamiętać o diecie przy grypie żołądkowej? Podsumowanie

Występowanie objawów grypy żołądkowej wymaga zastosowania odpowiedniego postępowania dietetycznego, które pozwala skrócić czas ich trwania oraz stopień nasilenia. Podstawową zasadą jest uzupełnianie intensywnie traconych płynów, najlepiej za pomocą wody z dodatkiem elektrolitów i glukozy. W okresie największego nasilenia dolegliwości należy powstrzymać się od spożywania jakichkolwiek pokarmów stałych na okres kilku godzin. Następnie można włączyć do diety produkty, które nie pobudzają nadmiernie perystaltyki jelit. Zalecane są m.in. ryż, gotowane jabłka, banany czy sucharki. Jeśli te pokarmy są dobrze tolerowane, stopniowo rozszerza się jadłospis o kolejne lekkostrawne artykuły.

Źródła:

1. Mayo Clinic (2022) Viral gastroenteritis (stomach flu), https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/viral-gastroenteritis/symptoms-causes/syc-20378847 [dostęp 16.05.2023 r.]
2. NHS Inform (2023) Gastroenteritis, https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/stomach-liver-and-gastrointestinal-tract/gastroenteritis [dostęp 16.05.2023 r.]
3. Wolańska-Buzalska D. Dieta w przebiegu grypy żołądkowo-jelitowej, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-w-przebiegu-grypy-zoladkowo-jelitowej/ [dostęp 16.05.2023 r.]