Jak chronić się przed smogiem? 10 sposobów

Jesienią i zimą tradycyjnie już powraca temat smogu. Ogrzewanie w domach i coraz częściej wybierany w związku z pandemią transport samochodowy powodują jedynie pogorszenie stanu powietrza i zwiększenie ilości pyłów zawieszonych. Jak uchronić się przed smogiem?

Jak chronić się przed smogiem?

Nastała jesień, a wraz z nią sezon grzewczy. Co za tym idzie, coraz częściej jakość powietrza jest, delikatnie mówiąc, niezadowalająca. Jednak na co dzień trzeba normalnie funkcjonować, chodzić do pracy czy szkoły i radzić sobie z zawieszonym nad miastami lub miasteczkami smogiem. W jaki sposób skutecznie zmniejszyć oddziaływanie zanieczyszczenia powietrza na organizm? Oto kilka pomysłów, które pomogą ograniczyć negatywne dla zdrowia skutki smogu.

1. Zaczerpnij świeżego powietrza!

Jeśli to tylko możliwe, zaplanuj wolny czas w rejonach, w których jakość powietrza jest lepsza. Masz wolny weekend? Wyjedź za miasto lub pospaceruj po lesie. Taka zmiana otoczenia i oddychanie czystszym powietrzem pomoże choć trochę poprawić dotlenienie organizmu i oczyścić go. Warto jednak zwrócić uwagę, żeby rzeczywiście wybrać obszar, w którym stan powietrza jest lepszy. Często w pozornie „zdrowszych lokalizacjach” poza miastem smog może być podobny, a nawet większy. Może to wynikać na przykład z ukształtowania terenu i prądów powietrza. Klasyczny przykład? Zakopane, które zmaga się ze smogiem tak jak położony w niecce Kraków.

Sprawdź też, jak dbać o układ oddechowy.

2. Sprawdzaj stan powietrza

Wyrób w sobie nawyk kontrolowania jakości powietrza w danym dniu. Najlepiej sprawdzać wyniki pomiarów, któe robione są przez stację znajdującą się najbliżej miejsca zamieszkania. Wtedy wynik najbardziej będzie odpowiadał jakości powietrza w okolicach Twojego domu. Można to zrobić za pośrednictwem różnego rodzaju aplikacji czy na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Na podstawie prognoz stanu powietrza można zaplanować aktywności tak, aby w dni, kiedy zanieczyszczenie jest duże, ograniczyć przebywanie poza domem do minimum, a najwięcej spraw załatwiać poza domem, kiedy powietrze jest dobre. Pomoże to również rozplanować, kiedy warto spędzać aktywnie czas na powietrzu, a kiedy lepiej wybrać aktywności w domu.

Weź też pod uwagę, że jakość powietrza zmienia się w ciągu dnia − najgorsza zwykle przypada na godziny szczytu, kiedy ruch samochodowy jest wzmożony. Jeśli więc planujesz sport na zewnątrz, wybierz porę dnia, kiedy powietrze jest względnie najczystsze.

3. Jeżeli możesz, rezygnuj z auta!

Żeby nie przyczyniać się do pogarszania jakości powietrza w mieście, kiedy tylko to możliwe, wybierajrower lub komunikację miejską. W dobie pandemii może ten pomysł jest nieco dyskusyjny, bo teraz korzystanie z komunikacji miejskiej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zakażenia koronawirusem. Ale jeśli możesz udać się gdzieś pieszo lub rowerem − wybierz ten sposób.

Warto też tak planować różne aktywności i przejazdy, żeby zoptymalizować używanie samochodu. Co to znaczy? Kiedy jedziesz w konkretne miejsce, przemyśl, czy przypadkiem nie masz do załatwienia czegoś w pobliżu. Jedna podróż − wiele załatwionych spraw. Warto poznać też opcję carsharingu, a więc korzystania z jednego samochodu przez wiele osób. Sprawdź, czy na przykład mieszkający blisko kolega z pracy nie chciałby jeździć do niej na zmianę Twoim i jego autem. Pozwoli to zarówno ograniczyć emisje spalin, jak i zaoszczędzić Wam na paliwie.

4. Ogranicz przebywanie na zewnątrz w trakcie smogu

Jeśli jakość powietrza jest zła, ogranicz przebywanie na zewnątrz do absolutnego minimum. Im dłuższy kontakt z zanieczyszczonym powietrzem, tym gorzej dla Twojego zdrowia. Dlatego w dni, kiedy powietrze da się niemal dotknąć, bo jest tak gęste od smogu, postaraj się unikać spacerów i przebywania na zewnątrz.

Sprawdź też, czy można biegać w maseczce antysmogowej.

5. Suplementy w walce ze smogiem?

Nie ma czegoś takiego, jak suplementy czy leki, które pozwalałyby uchronić się przed negatywnymi skutkami działania smogu. Warto pamiętać jednak, że zanieczyszczone powietrze przekłada się na poziom wolnych rodników w organizmie. Dlatego warto wpleść w codzienną dietę jak najwięcej warzyw i owoców lub zażywać dodatkowo składniki o działaniu przeciwutleniającym, takie jak np. witamina C czy E lub kwasy omega.

6. Używaj odpowiedniej maseczki

W związku z panującą pandemią o maseczkach wiemy coraz więcej. Powszechnie używamy różnego rodzaju osłon na nos i usta. Warto jednak zwrócić uwagę, że w przypadku ochrony przeciwsmogowej, kiedy w grę wchodzą rozproszone i zawieszone w powietrzu mikrozanieczyszczenia, zabezpieczenia typu przyłbice czy półprzyłbice, materiałowe kominy i maseczki nie będą wydajne. Żeby skutecznie chronić się przed smogiem, warto sięgnąć po maski przeciwpyłowe. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów zarówno jednorazowych maseczek, jak i takich z wymiennymi filtrami do użytku wielorazowego. Można też dobrać je w ten sposób, żeby były odpowiednio dopasowane do kształtu twarzy i jak najwygodniejsze.

Sprawdź artykuł na temat masek ochronnych: Środki ochrony osobistej: maski i przyłbice - rodzaje i przeznaczenie.

7. Oddychaj przez nos

Czy wiesz, co to znaczy „prawidłowe oddychanie”? W nosie znajdują się specjalne struktury – rzęski, które mają za zadanie oczyścić, nawilżyć i ogrzać przyswajany gaz. To naturalny filtr powietrza, w który zaopatrzony jest każdy człowiek. Komórki nabłonka wyścielającego Twoje drogi oddechowe wyposażone są w specjalne rzęski, które mają za zadanie oczyszczać wdychane powietrze. Dzięki swoim ruchom wyłapują i przesuwają osadzone zanieczyszczenia takie jak wirusy i bakterie czy pyły zawieszone w powietrzu. Wdychając powietrze przez nos, wydłużasz jego drogę do płuc i skuteczniej je oczyszczasz.

Sprawdź też maski antysmogowe.

8. Wróżenie z pogody

Jeśli nie masz możliwości sprawdzenia jakości powietrza w danym dniu, zawsze możesz ją oszacować i przewidzieć ją na podstawie panujących warunków atmosferycznych. To pomoże Ci zdecydować, czy bezpiecznie jest wyjść na zewnątrz. Najczęściej w wietrzne i deszczowe dni lub tuż po nich smog nie występuje. Jakiś czas po wietrznych ulewach powietrze jest zwykle rześkie i klarowne. Dobra cyrkulacja powietrza zapobiega zaleganiu spalin i zanieczyszczeń, a deszcz częściowo zbiera zawieszone w powietrzu pyły i poprawia stan powietrza.

Największy smog zwykle towarzyszy okresom chłodu, braku opadów i wiatru. W zimne suche i bezwietrzne dni powietrze zalega, nie jest oczyszczane, a dodatkowo zawiera zanieczyszczenia wynikające z używania ogrzewania i masowego przemieszczania się samochodami.

9. Unikaj centrum w godzinach szczytu

Jeśli możesz unikaj przebywania w okolicach zatłoczonych ulic, zakorkowanych miejsc. Jeśli po pracy lubisz pobiegać, zwróć uwagę, czy Twoja trasa nie wiedzie przy 2-pasmowej, ruchliwej ulicy i czy nie masz w okolicach przyjemniejszych ścieżek. W takich sytuacjach sport nie koniecznie jest „czystym zdrowiem”. Warto też wybrać na tego typu aktywność spokojniejszą porę dnia, kiedy ruch samochodowy jest mniejszy.

10. Pomyśl o zakupieniu oczyszczacza powietrza

Jeśli mieszkasz w rejonie, w którym smog pojawia się często, to nie ma co się łudzić, że zanieczyszczone powietrze będzie tylko poza Twoim domem i jeśli nie będziesz wietrzył przez te parę dni, to w środku powietrze będzie super. Prawda jest taka, że drobne zanieczyszczenia przedostaną się do środka nawet przy zamkniętym oknie.

Jeśli chodzi o większe zanieczyszczenia, to przy otwartym oknie swobodnie wypełnią pomieszczenie. Dlatego najlepiej maksymalnie ograniczyć wietrzenie, szczególnie w porach, kiedy smog jest największy. Dodatkowo, jeśli nie chcesz samemu filtrować powietrza w domu, pomyśl o zakupie oczyszczacza. Urządzenie to pobiera powietrze z pomieszczenia i następnie przepuszcza je przez odpowiednie filtry, na których pozostają pyły i spaliny. Oczyszczone powietrze, po przejściu przez filtr, trafia następnie do pomieszczenia i pozwala odetchnąć swobodnie.

Przy zakupie oczyszczacza powietrza warto zwrócić uwagę na dobór odpowiedniego sprzętu do wielości pomieszczenia, w którym ma działać. Dobrze jest też sprawdzić głośność pracy sprzętu, żeby nie irytował domowników. Większość takich urządzeń można uruchamiać zdalnie za pomocą specjalnej aplikacji w telefonie, co pomoże oczyścić powietrze przed powrotem do domu. Oczyszczacze można też ustawić tak, żeby sprzęt zaczynał działać automatycznie, kiedy jakość powietrza w pomieszczeniu spadnie poniżej określonego poziomu.

Sprawdź też: Rośliny oczyszczające powietrze i inne sposoby jak chronić się przed smogiem.

Smog − jak się chronić?

Wiadomo, że nie zawsze jesteś w stanie wykorzystać wszystkie sposoby ochrony przed smogiem i że nie często masz możliwość pozostania w domu. Warto jednak zastanowić się, czy można choć trochę zmienić niektóre swoje nawyki, żeby w mniejszym stopniu narażać się na niekorzystne działanie smogu.

Ochrona przed smogiem jest ważna ze względu na jego szkodliwy wpływ na Twoje zdrowie. Pisałam o tym w artykule: Smog: choroby, jakie wywołuje zanieczyszczone powietrze. W zanieczyszczonym powietrzu zawieszone są pyły i związki nazwane w skrócie WWA, czyli wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, takie jak miedzy innymi rakotwórczy benzo(a)piren. Związki te mogą prowadzić zarówno do niewydolności układu oddechowego, jak i spadku odporności. Błona śluzowa układu oddechowego, która jest naturalną, pierwszą linią obrony w kontakcie z infekcjami oddechowymi, żeby spełniać swoje funkcje, musi być w dobrej kondycji. Regularny kontakt z toksynami i pyłami znacznie ją osłabia.

Źródła:

Smuszkiewicz P.; Tyrakowski T.; Drobnik L.: Płynna wyściółka dróg oddechowych i transport śluzowo-rzęskowy. Czy znieczulenie ogólne może wpływać na ich funkcję?. W: „Anestezjologia Intensywna Terapia”. 3/2005.