Kąpiel noworodka – jak często i w czym kąpać noworodka?

Kąpiel noworodka budzi u świeżo upieczonych rodziców mnóstwo obaw. To zupełnie naturalne, że pielęgnacja drobnego i delikatnego ciałka stanowi powód do stresu, dlatego tak ważne jest, by odpowiednio się do niej przygotować. Przekonaj się, że kąpiel nie musi być wyzwaniem. Wystarczy przestrzegać kilku prostych zasad, by czynność ta stała się przyjemna zarówno dla rodziców, jak i maluszka. Jak kąpać noworodka? Podpowiadamy!

Jak kąpać noworodka?

 Kąpiel noworodka może wydawać się czynnością skomplikowaną. Należy bowiem zadbać nie tylko o bezpieczeństwo maluszka, ale też o właściwe warunki, takie jak temperatura otoczenia, wody oraz dobór odpowiednich akcesoriów. Rodzice obawiają się, że zrobią dziecku krzywdę, przez co kąpiele noworodków, zwłaszcza te pierwsze, wiążą się ze stresem i lękiem. Czy słusznie? To zupełnie naturalne, że pielęgnacja maluszka budzi niepokój. Dajcie sobie czas. Młodzi rodzice powinni pamiętać, że pierwsze wspólne tygodnie to okres poznawania reakcji noworodka i jego zachowania. Im dłużej będziecie razem, tym opieka stanie się bardziej intuicyjna, a wszystkie czynności pielęgnacyjne, łącznie z kąpielą, łatwiejsze. Zobacz także nasze porady, jak dbać o skórę dzieci i niemowląt.

Wrażliwą skórę noworodka należy odpowiednio pielęgnować, jednak warto podkreślić, że nie oznacza to codziennej, długiej kąpieli, tym bardziej z dodatkiem wielu kosmetyków. Pamiętaj, że kąpiel to nie tylko czynność higieniczna – jest także cudowną okazją do budowania więzi. Głaskanie, masowanie i dotykanie dziecka są wspaniałym stymulantem, dlatego warto korzystać ze wspólnych chwil. Nie stresuj się, bo malec doskonale wyczuwa Twoje emocje. Jeśli zachowasz spokój, łatwiej zapanujesz nad reakcjami dziecka.

Jak kąpać niemowlę, aby czynność ta była przyjemna dla noworodka?

• Zacznij ją jeszcze przed włożeniem malca do wody. Delikatnie przetrzyj oczka gazikiem zwilżonym wodą lub solą fizjologiczną, a także zewnętrzne zachyłki małżowiny usznej i skórę za uszami. 
• Rozbierz maluszka i połóż do wanienki, pamiętając przy tym, by główka była wyżej od reszty ciała. Jeśli nie masz specjalnie wyprofilowanej wanienki, możesz wykorzystać podkładkę lub gąbkę, ale równie dobrze sprawdzi się ręcznik złożony w grubszą kostkę i podłożony z jednej strony pod wanienkę.
• Jedną rękę pozostaw pod główką, przytrzymując ją w bezpiecznej pozycji, a drugiej użyj do mycia maluszka.
• Kąpiel zacznij stopniowo, od polewania brzuszka dziecka. Gdy oswoi się z wodą, możesz umyć całe ciałko. Ponieważ skóra noworodka jest bardzo delikatna i wrażliwa, sugeruję, by podczas pierwszych kąpieli używać jak najmniej akcesoriów. Dla maluszka najlepsze będą ciepłe dłonie rodziców. 
• Podczas mycia zwróć szczególną uwagę na dokładne oczyszczenie miejsc intymnych, uwzględniając skórę znajdującą się pomiędzy fałdkami. Choć są rozkoszne, to mogą sprzyjać gromadzeniu się resztek kosmetyków do pielęgnacji, potu i innych zanieczyszczeń.
• Kąpiel zakończ myciem główki. U noworodków częstym zjawiskiem jest ciemieniucha, czyli charakterystyczne, łuszczące się płatki skóry znajdujące się na owłosionej skórze głowy, w okolicy ciemiączka, będące efektem nadmiernego wydzielania łoju. Umyj główkę delikatnymi, kolistymi ruchami i spłucz. Rób to ostrożnie, by nie zalać oczu i uszu maluszka.
• Po umyciu główki od razu wyjmij dzieciątko z kąpieli, owiń miękkim ręcznikiem i osusz skórę bez pocierania. Pamiętaj, by uwzględnić pachwiny, paszki, szyję oraz miejsca intymne. Nie zapomnij również o osuszeniu kikuta pępowiny, zwłaszcza jeśli jeszcze nie odpadł. 

Na zakończenie możesz posmarować skórę noworodka oliwką lub kremem dla dzieci. Sprawdź nasz ranking oliwek dla niemowląt i wybierz kosmetyk dla swojego dziecka. Preparatów pielęgnacyjnych wymaga głównie sucha skóra u noworodka, dlatego zadbaj, by właściwie ją nawilżyć i natłuścić. Pomocne będą głównie emolienty dla niemowląt, które zapobiegają nadmiernej utracie wody oraz chronią przed działaniem czynników zewnętrznych.

Kiedy kąpać noworodka?

Rodzice często stają przed dylematem, kiedy kąpać noworodka – przed czy po jedzeniu, rano czy wieczorem, a także, o której kąpać niemowlę? Zacznijmy więc od tego, kiedy jest najlepszy moment na pierwszą kąpiel noworodka, ponieważ coraz częściej zaleca się, by poczekać z nią do momentu powrotu maluszka ze szpitala do domu. Dlaczego? 

Po porodzie ciało dziecka pokryte jest charakterystyczną mazią płodową, stanowiącą swoistą barierę ochronną przed czynnikami zewnętrznymi. Ponieważ naturalne procesy ochronne i termoregulacyjne skóry noworodka nie są jeszcze w pełni ukształtowane, maź płodowa pomaga utrzymać właściwą temperaturę oraz poziom nawilżenia, a dzięki obecności przeciwciał chroni maluszka przed zarazkami. Biorąc pod uwagę powyższe informacje, zaleca się, by pierwszą kąpiel zaplanować między 2. a 7. dniem po porodzie.

A kiedy kąpać noworodka w odniesieniu do pory dnia? W tym przypadku warto uwzględnić inne czynności. Rodzice najchętniej wybierają godziny wieczorne, tuż przed pójściem spać, dzięki czemu pomagają maluszkowi wykształcić określony rytm dobowy. Tak naprawdę nie ma jednej pory dnia odpowiedniej dla każdego dziecka i każdej sytuacji. Niewskazane jest jednak kąpanie noworodka przed planowanym spacerem na świeżym powietrzu, a także bezpośrednio po posiłku, zwłaszcza jeśli malec ma problem z ulewaniem pokarmu. Ponieważ głodny noworodek może być marudny, płaczliwy i niespokojny, najlepiej zaplanować kąpiel po ok. godzinie po karmieniu, gdy zmniejszy się ryzyko ulewania lub wymiotów. 

W czym kąpać noworodka?

Wielu rodziców zastanawia się, w czym kąpać noworodka. Czy wystarczy sama woda, czy lepiej zdecydować się na specjalistyczne preparaty do pielęgnacji wrażliwej skóry maluszka? Tak naprawdę nie ma to większego znaczenia. Do mycia skóry noworodka możesz wykorzystać zarówno wodę (szczególnie podczas pierwszych kąpieli), jak i kosmetyki pielęgnacyjne. Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się na emolienty (emolienty do kąpieli to także dobry wybór dla dorosłych) czy płyny i mydła do kąpieli dla dzieci i niemowląt, pamiętaj, by sięgać po preparaty odpowiednie dla delikatnej i wrażliwej skóry maluchów, najlepiej z pozytywną opinią i rekomendacją Centrum Zdrowia Dziecka. 

Przykładem bezpiecznego produktu jest emulsja olejowa do kąpieli dla niemowląt i dzieci Skarb Matki Emulinka, która skutecznie nawilża, natłuszcza i łagodzi podrażnienia, a także łagodny żel myjący dla dzieci i niemowląt do włosów i ciała Bioderma, ABCDerm z wygodną pompką ułatwiającą aplikację. 

Czy szampony dla dzieci i niemowląt to konieczność? W przypadku tej grupy kosmetyków zazwyczaj mamy do czynienia z preparatami 2w1, przeznaczonymi zarówno do mycia włosków, jak i całego ciała, by maksymalnie skrócić kąpiel i ograniczyć niezbędne czynności. Kosmetyki, na które warto zwrócić uwagę, to między innymi hypoalergiczny, łagodny żel do mycia ciała 2w1 MOMME o przyjemnej, aksamitnej konsystencji oraz kremowy szampon i płyn do kąpieli Sylveco dla dzieci zawierający składniki o właściwościach nawilżających i natłuszczających. Polecam Ci także jeden z artykułów, z którego dowiesz się, w jakich sytuacjach pomoże maluszkowi kąpiel w krochmalu.

W jakiej temperaturze kąpać niemowlę?

W przypadku kąpieli noworodka trzeba zadbać nie tylko o właściwą temperaturę wody, ale i pomieszczenia. Optymalna temperatura powietrza to 22-25ºC, natomiast temperatura wody powinna wynosić 35-37ºC. Do pomiaru najlepiej sprawdzi się termometr. Co ciekawe, niektóre wanienki mają wbudowaną funkcję mierzenia temperatury wody, dzięki czemu nie musisz martwić się, że woda będzie za chłodna. Jeśli jednak nie masz termometru, zawsze możesz wykorzystać starą, niezawodną metodę naszych babć i zanurzyć w wodzie łokieć. Woda powinna być przyjemnie ciepła. Co ważne, wody w wanience nie musi być dużo. Aby dokładnie i komfortowo wykąpać niemowlę, wystarczy nalać około 10 cm. 

 Co do kąpieli noworodka?

 Aby ułatwić Ci przygotowanie się do kąpieli noworodka i usprawnić cały proces, poniżej podrzucam listę pomocnych akcesoriów. Pamiętaj, by zadbać o nie odpowiednio wcześniej i mieć je w zasięgu ręki. Co przyda się do kąpieli noworodka?

• Wanienka o ergonomicznym kształcie,
• Przewijak lub inne stabilne miejsce, w którym przygotujesz maluszka do kąpieli, a po kąpieli osuszysz, przeprowadzisz pielęgnację i ubierzesz,
• Pieluszki tetrowe, np. do wyłożenia dna wanienki oraz w formie myjki,
• Duży, miękki ręcznik,
• Artykuły higieniczne – waciki do przemywania oczu, uszu czy okolic krocza, sól fizjologiczna, 
• Kosmetyki do kąpieli i pielęgnacji skóry po kąpieli,
• Akcesoria do pielęgnacji kikuta pępowiny (jałowe gaziki i specjalny preparat),
• Czysta pieluszka,
• Ubranka.

Jak często kąpać noworodka?

Czy noworodka trzeba kąpać codziennie? Niekoniecznie. Dużo zależy od osobniczych predyspozycji maluszka, a także innych okoliczności. Jeśli dziecko nadmiernie się poci, zaleca się częstsze kąpiele. Warto też umyć maluszka, gdy bardzo zabrudzi się podczas wypróżniania. W innych okolicznościach lekarze sugerują, żeby dzieci do 6. miesiąca życia kąpać co 2-3 dni. Oczywiście pamiętaj przy tym, że o higienę okolic intymnych, główki oraz pępka (szczególnie zanim odpadnie kikut pępowiny) należy dbać codziennie.

Podsumowanie

 Jestem pewna, że w miarę upływu czasu nabierzesz doświadczenia, a kąpiel noworodka przestanie budzić Twój niepokój. Aby ułatwić sobie rytuał kąpieli, zadbaj, by wszystkie niezbędne akcesoria znajdowały się w zasięgu ręki. A jeśli mimo wszystko nie czujesz się pewnie, możesz poprosić bliską osobę o asystę i wsparcie.

 Źródła:

1. K. Pieszczek, Wiedza położnych na temat pielęgnacji skóry noworodka, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/216324 [dostęp 09.12.2022]
2. K. Kisiel, K. Dzilińska, Pielęgnacja skóry noworodka i małego dziecka, Stand Med Pediatr 2015; 12(2) str. 207–212
3. M. Łosik, Pieluszkowe zapalenie skóry i inne odparzenia u niemowląt, http://mavipuro.pl/jourarch/PN2018017.pdf [dostęp 09.12.2022]