Jak wygląda liszaj? Objawy w 50% przypadków pojawiają się w buzi!

Rodzaje liszaja płaskiego

W zależności od morfologii oraz lokalizacji wykwitów chorobowych wyróżnia się wiele postaci liszaja płaskiego − m.in. liszaj płaski przerosły, liszaj płaski mieszkowy, liszaj płaski zanikowy, liszaj płaski pęcherzowy, liszaj płaski nadżerkowy. Najczęstsze z nich zostały omówione poniżej.

Liszaj płaski na skórze

Zmiany chorobowe mają postać wielobocznych, sinofioletowych, lśniących oraz płaskich grudek o wielkości 1 do 3 mm, które mogą się ze sobą zlewać. Na ich powierzchni widoczne są charakterystyczne białe linie − tzw. siateczka Wickhama. Wykwity skórne najczęściej lokalizują się symetrycznie na wewnętrznej powierzchni nadgarstków, przedramionach, grzbietach stóp, przedniej powierzchni podudzi oraz tułowiu. Niezwykle rzadko dochodzi do zajęcia skóry twarzy.

Liszaj płaski w jamie ustnej

Jama ustna należy do najczęstszych lokalizacji liszaj płaskiego błon śluzowych. Zmiany chorobowe mogą umiejscawiać się na błonie śluzowej policzków, języku, podniebieniu oraz dnie jamy ustnej. Przeważnie przyjmuje postać symetrycznie rozmieszczonej, mlecznobiałej siatki (postać siateczkowa) lub nadżerki, czyli ubytku błony śluzowej (postać nadżerkowa), rzadziej tarczki lub grudki. Pacjenci z liszajem płaskim bardzo często skarżą się na ból, świąd oraz pieczenie, które może się szczególnie nasilać podczas spożywania kwaśnych, ostrych lub gorących posiłków. Wykwity chorobowe o podobnych wyglądzie mogą również występować w okolicach intymnych. U kobiet zmiany na sromie należy różnicować z liszajem twardzinowym.

Liszaj płaski na paznokciach

Liszaj płaski na paznokciach może przybierać różnorodne formy. Najczęstszą z nich jest ścieńczenie płytki paznokciowej i wystąpienie regularnego bruzdowania na jej powierzchni. Poza tym paznokcie objęte liszajem płaskim mogą stać się szorstkie i utracić swoją przejrzystość. Często zmiany chorobowe przybierają formę skrzydlika − połączenia obrąbka naskórkowego płytki i macierzy, co prowadzi do rozszczepu płytki, a następnie jej spełznięcia (onycholizy).

Liszaj płaski mieszkowy

To kolejna forma liszaja płaskiego, która jest przeważnie zlokalizowana na owłosionej skórze głowy, pod pachami oraz w pachwinach. Przybiera formę zgrupowanych lub rozsianych, płaskich lub uniesionych grudek umiejscowionych w okolicy mieszków włosowych. Szczególnie niebezpieczne są wykwity chorobowe na owłosionej skórze głowy, ponieważ mogą prowadzić do trwałej utraty włosów w następstwie łysienia bliznowaciejącego. Postać ta najczęściej występuje u kobiet po menopauzie i charakteryzuje się stopniową utratą włosów w okolicy czołowo-skroniowej. 

Leczenie liszaja płaskiego

Jeśli na Twojej skórze, paznokciach lub błonach śluzowych pojawiła się zmiana mogąca sugerować liszaja płaskiego, koniecznie udaj się do dermatologa. Zazwyczaj zmiany o tym charakterze są łatwe do rozpoznania na podstawie samego obrazu klinicznego. W razie wątpliwości lekarz zleci wykonanie badania histopatologicznego.

Liszaj płaski najczęściej ustępuje samoistnie. Jednak proces ten jest długi i może trwać nawet 2 lata lub dłużej. Pomimo tego towarzyszący wykwitom chorobowym świąd zmusza do podjęcia działania leczniczego. Maści na rany zawierające silne sterydy niwelują ten objaw i przyspieszają ustąpienie zmian. Niekiedy konieczne okazuje się zastosowanie sterydów doustnych, fototerapii, a nawet leczenia retinoidami lub cyklosporyną.

Poza postępowaniem farmakologicznym niezwykle ważną rolę odgrywa odpowiednia higiena, a także ochrona przed urazami. Warto pamiętać, że każde uszkodzenie skóry lub błon śluzowych w okolicy liszaj płaskiego może spowodować wysiew nowych zmian. Z tego powodu nie wolno drapać wykwitów skórnych. W łagodzeniu umiarkowanego świądu pomoce są leki i suplementy na choroby skóry o właściwościach łagodzących stosowane miejscowo. Jeśli zmiany zlokalizowane są w jamie ustnej, warto stosować żele stomatologiczne uśmierzające świąd i działające antybakteryjnie.

Domowe sposoby na liszaja płaskiego

Domowe sposoby leczenia liszaj płaskiego skupiają się na redukcji świądu, a także zmniejszeniu ryzyka wysiewu nowych zmian. Jeśli wykwity chorobowe są zlokalizowane w jamie ustnej, warto zrezygnować z jedzenia cytrusów, pomidorów, słonych przekąsek, ostrych potraw, a także kofeiny. Mogą nasilać ból oraz świąd. Wskazane jest również rzucenie palenia oraz zaprzestanie picia alkoholu. Ulgę może przynieść płukanie jamy ustnej płukanką z siemienia lnianego lub malwy. Pacjent z liszajem płaskim jamy ustnej powinien zgłaszać się co pół roku na kontrole stomatologiczne. W przypadku wykwitów zlokalizowanych na skórze ukojenie dają zimne okłady.

Czy liszaj płaski jest zakaźny?

Liszaj płaski nie jest chorobą zakaźną. Dlatego nie musisz się martwić, że zarazisz się nim przez kontakt z osobą chorą.

Podsumowanie

Liszaj płaski może pojawić się na skórze, błonach śluzowych lub płytce paznokciowej. W ponad 50% przypadków wykwity chorobowe lokalizują się w jamie ustnej. Towarzyszący im świąd, a nierzadko także ból podczas jedzenia sprawiają, że konieczne jest podjęcie działania łagodzącego te dolegliwości.

Źródła:

1. Majewski, Dermatozy i zakażenia okolic zewnętrznych narządów płciowych, Warszawa 2018, wyd.1
2. Grzanka, Liszaj płaski, https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74045,liszaj-plaski, [dostęp 14.06.22 r.]
3. G. Wagner, C. Rose, M. M. Sachse, Odmiany kliniczne liszaja płaskiego, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/015/439/original/4-16.pdf?1481285212, [dostęp 14.06.22 r.]