Kolonoskopia – dlaczego warto ją robić?

Kolonoskopia to endoskopowe badanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego. W trakcie badania lekarz ogląda Twoje jelito grube, może też pobrać wycinki do badań mikroskopowych, czy przeprowadzić drobny zabieg. Dlaczego warto przebadać się w ten sposób? Jak często wykonuje się kolonoskopię i jak wygląda jej przebieg?

Co to jest kolonoskopia?

Kolonoskopia to endoskopowe badanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Polega na wprowadzeniu przez odbyt specjalnej giętkiej i długiej rurki, zakończonej kamerką, do wnętrza jelita grubego. Umożliwia to dokładne obejrzenie od środka całego jelita grubego i jeśli to możliwe − także końcowego odcinka jelita krętego. W trakcie badania można pobrać fragmenty błony śluzowej do badań histopatologicznych.

Rozróżnia się kolonoskopię diagnostyczną, której celem jest ocena wnętrza jelita i kolonoskopię terapeutyczną, podczas której wykonywane są drobne zabiegi, np. usuwanie polipów, tamowanie krwawienia czy udrożnienie zwężonego odcinka jelita. W praktyce kolonoskopia diagnostyczna nierzadko przechodzi w zabiegową, gdy podczas badania lekarz zauważy zmiany, które wymagają reakcji np. polipy.

Sprawdź też domowe sposoby na oczyszczanie jelit.

Badanie „kolonoskopia” − jak przebiega?

Jeśli dostaniesz skierowanie na kolonoskopię, na pewno otrzymasz szczegółowe informacje, jak przygotować się do tego badania. Żeby było ono wartościowe, konieczne jest odpowiednie oczyszczenie jelita. Wskazane jest prowadzenie diety płynnej przez 2 dni przed badaniem i zastosowanie leków przeczyszczających.

W trakcie kolonoskopii lekarz każe położyć Ci się na lewym boku z podkurczonymi nogami. Na bieżąco będziesz otrzymywać wskazówki, co właśnie się stanie. Nie warto ukrywać, że kolonoskopia nie należy do przyjemnych badań. Istnieje jednakże możliwość przeprowadzenia jej w znieczuleniu ogólnym, a u niektórych osób może być to nawet koniecznością.

Sprawdź też, co to jest refluks żołądka.

Kolonoskopia − w jakim wieku wykonać badanie?

Odpowiedź na to pytanie przede wszystkim zależy od tego, czy masz jakiekolwiek niepokojące objawy i czy jesteś obciążony zwiększonym ryzykiem zachorowania. W przypadku objawów (np. krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, zaburzenia rytmu wypróżnień, bólu o nieznanej przyczynie) kolonoskopię wykonuje się niezależnie od wieku pacjenta.

Podobnie, jeśli już cierpisz na zdiagnozowane schorzenie jelita grubego, możliwe, że co jakiś czas będziesz potrzebował poddać się temu badaniu. Kiedy masz obciążenie zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego − kolonoskopię warto wykonać wcześniej i częściej, niż u osoby zdrowej, bez obciążeń rodzinnych.

A co jeśli jesteś zupełnie zdrowy, bezobjawowy, a w Twojej rodzinie nie było przypadków choroby jelit? Uznaje się, że częstość występowania polipów i ryzyko ich złośliwienia rośnie wraz z wiekiem. Jeśli więc jesteś w wieku powyżej 50 lat, poważnie rozważ wykonanie kolonoskopii, żeby odpowiednio wcześnie zareagować i wykryć potencjalnie niebezpieczne zmiany w ich wyleczalnym stadium.

Sprawdź też, co to jest gastroskopia i kiedy się ją wykonuje.

Kolonoskopia i program badań przesiewowych

W ramach programu badań przesiewowych wykonywana jest bezpłatna, profilaktyczna kolonoskopia. Od 2012 roku do osób w wieku 55 − 64 lata wysyłane są imienne, jednokrotne zaproszenia na kolonoskopię. Jeśli znajdujesz się w tej grupie wiekowej, a nie otrzymałeś jeszcze zaproszenia − najprawdopodobniej dostaniesz je w ciągu najbliższych lat. Ale wcale nie musisz na to czekać! Jeśli spełniasz poniższe warunki (i nie masz istotnych przeciwwskazań do kolonoskopii, ani nie przechodziłeś tego badania w ciągu ostatnich 10 lat) możesz poddać się badaniu również bez imiennego zaproszenia.

Warunki konieczne do spełnienia, żeby wziąć udział w programie badań przesiewowych bez imiennego zaproszenia to:

• jesteś w wieku 50 − 65 lat i nie masz objawów choroby jelita grubego
• jesteś w wieku 40 − 49 lat i nie masz objawów raka jelita grubego, ale ktoś z Twojej najbliższej rodziny (rodzice, rodzeństwo, dzieci) miał raka jelita grubego
• jesteś w wieku 25 − 49 lat i pochodzisz z rodziny z zespołem Lyncha
• jesteś w wieku 20 − 49 lat i pochodzisz z rodziny z zespołem polipowatości rodzinnej gruczolakowatej

Kolonoskopia − jak często ją wykonywać?

Tutaj, podobnie jak w przypadku wieku, wiele zależy od Twojego stanu. Jeśli chorujesz lub chorowałeś na raka jelita grubego, jesteś w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania, cierpisz na inne choroby jelit, wyniki poprzednich badań wskazują na konieczność powtarzania oceny, czy istnieje jakakolwiek inna przyczyna − Twój lekarz prowadzący zadecyduje, jak często czeka Cię kolonoskopia. Co ile lat wykonać badanie jeśli jesteś zdrowy, a wynik poprzedniego badania był prawidłowy? W tym przypadku (o ile oczywiście z biegiem czasu nie pojawią się u Ciebie niepokojące objawy) uznaje się, że kolonoskopia powinna być u każdego w wieku 50 − 60 latprzeprowadzona co najmniej raz w życiu. Jeśli jednak chcesz, żeby jak najlepiej spełniała swoją diagnostyczną i ochronną rolę − zalecane jest powtarzanie badania od 50 roku życia co 10 lat.

Sprawdź też, jak w porę wykryć raka jelita grubego.

Kolonoskopia − dlaczego warto ją zrobić?

Nowotwory jelita grubego to jedne z najczęściej występujących nowotworów na świecie. Ani polipy, ani rak we wczesnym stadium nie powodują zwykle wyraźnych objawów. Przemiana polipów w raka trwa zazwyczaj kilkanaście lat, dlatego zauważenie polipa i pozbycie się go zapobiega rozwojowi nowotworu złośliwego. Wcześnie wykryty rak również ma znacznie większe szanse na skuteczne leczenie niż rozpoznany w zaawansowanym stadium.

Warto wiedzieć, że kolonoskopia jest przydatna nie tylko w rozpoznaniu, zapobieganiu i leczeniu raka jelita grubego. Pozwala ocenić zmienione odcinki jelita także w przypadku innych chorób (np. nieswoiste choroby zapalne jelit), znaleźć przyczynę krwawienia i zatamować je, usunąć ciała obce czy udrożnić zwężone lub zablokowane jelito.

Kolonoskopia nie jest przyjemnym badaniem. Ale jeśli to właśnie jej przebieg Cię zniechęca − pomyśl, jakie przynosi korzyści! Czy krótkotrwały dyskomfort podczas badania wykonanego raz na 10 lat, nie jest tego wart?