Samobadanie piersi − instrukcja. Kiedy i jak samemu badać piersi?

Samobadanie piersi jest niezwykle ważne! I to nie tylko w październiku, czyli miesiącu poświęconemu profilaktyce raka piersi. Mimo całej prostoty badania, niewiele Polek je wykonuje, zrzucając winę na nadmiar codziennych obowiązków i zadań. Naprawdę warto zatrzymać się na chwilę i pomyśleć, czy dbasz wystarczająco o swoje zdrowie? Kiedy zrobić samobadanie piersi? Zobacz, jak wygląda samokontrola piersi w domu.

Samobadanie piersi - profilaktyka

Na początku warto wspomnieć, że samokontrola piersi to proste, nieinwazyjne i niewymagające od kobiety wiele czasu badanie. Każda kobieta po 20. roku życia powinna regularnie, raz w miesiącu wykonywać taką kontrolę w domu.

Kiedy wykonywać samobadanie piersi? Lekarze są zgodni, że najlepszy moment w cyklu to około 2 dni po miesiączce, bo piersi nie są wtedy bolesne i obrzęknięte. Ustaw w swoim telefonie przypomnienie, które da Ci co miesiąc znać, że czas na badanie!

Sprawdź, dlaczego profilaktyka nowotworów jest tak istotna.

Samobadanie piersi - w jakim wieku kobiety powinny się badać?

Samobadanie piersi jest prostą, a zarazem niezwykle ważną metodą wczesnego wykrywania zmian, które mogą świadczyć o rozwoju nowotworu. Regularna kontrola piersi jest zalecana wszystkim kobietom, niezależnie od wieku, jednak moment, w którym badania profilaktyczne stają się szczególnie istotne, jest ściśle określony przez wytyczne medyczne.

Samobadanie piersi - niepokojące objawy

Samobadanie piersi to nie tylko rutynowa czynność, ale również sposób na wczesne wykrycie zmian, które mogą wskazywać na poważne schorzenia, w tym nowotwór piersi. Ważne jest, aby znać swoje ciało i reagować na wszelkie odstępstwa od normy. Niepokojące objawy mogą dotyczyć zarówno samej tkanki piersi, jak i skóry czy brodawki sutkowej. Choć wiele z nich może mieć łagodne przyczyny, takie jak zmiany hormonalne, warto zawsze skonsultować je z lekarzem, aby wykluczyć poważniejsze problemy zdrowotne.

• Pamiętaj, że kluczem do skutecznej profilaktyki jest regularność oraz świadomość, jakie zmiany mogą być alarmujące. 
• Jeśli podczas badania zauważysz coś niepokojącego, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. Wczesna diagnoza może mieć decydujący wpływ na dalsze leczenie i rokowania. 

Co może Cię zaniepokoić podczas samobadania piersi?

• zmiana kształtu, wielkości, symetrii piersi
• zmiany na skórze jak znamiona barwnikowe, zmiany wypryskowe, naczyniowe
• wyciek z brodawki sutkowej
• zmiana kształtu lub wciągnięcie brodawki sutkowej
• przewlekłe, niegojące się rany
• wyczuwalny palpacyjnie (pod palcami) guzek, grudka czy zgrubienie w piersi
• powiększone węzły chłonne pod pachami

Sprawdź też witaminy i minerały w tabletkach.

Jak samemu badać piersi w domu? Krok po kroku

Sprawdź też, o czym może świadczyć ból piersi przed okresem.

Jak badać pierś z implantem?

Samobadanie piersi u kobiet z implantami jest równie ważne, jak u kobiet bez nich. Wbrew obawom, obecność implantów nie wyklucza możliwości przeprowadzenia skutecznej samokontroli – kluczem jest odpowiednia technika badania. Implanty umieszczane są zwykle pod gruczołem piersiowym lub pod mięśniem piersiowym, co pozwala na dokładne zbadanie naturalnej tkanki piersi. Warto jednak mieć świadomość, że implanty mogą zmienić sposób, w jaki piersi się układają, dlatego samobadanie wymaga nieco więcej uwagi i precyzji.

Krok po kroku – jak badać piersi z implantami?

1. Rozpocznij od oglądania piersi w lustrze

Stań przed lustrem z opuszczonymi rękami i dokładnie przyjrzyj się piersiom. Sprawdź, czy nie pojawiły się widoczne zmiany w kształcie, wielkości czy symetrii piersi. Zwróć uwagę na skórę – czy nie występują zaczerwienienia, wciągnięcia, zmarszczenia lub inne niepokojące zmiany. Następnie unieś ręce nad głowę i powtórz obserwację, oceniając, czy piersi poruszają się symetrycznie.

2. Badanie dotykowe na stojąco

Badanie palpacyjne wykonuj najlepiej podczas kąpieli, kiedy skóra jest śliska, co ułatwia przesuwanie dłoni po piersi. Unieś jedną rękę nad głowę, a drugą dłonią zacznij badać pierś po przeciwnej stronie. Używaj trzech środkowych palców, wykonując delikatne, koliste ruchy – najpierw powierzchowne, a następnie głębsze. Staraj się badać tkankę wokół implantów, przesuwając palce od zewnętrznej części piersi ku brodawce sutkowej. Implant wyczujesz jako gładką, elastyczną strukturę – wszelkie guzki, grudki lub zgrubienia wyczuwalne nad implantem lub w okolicznych tkankach wymagają konsultacji z lekarzem.

3. Badanie na leżąco

Pozycja leżąca pozwala na bardziej precyzyjne zbadanie piersi, ponieważ tkanka naturalnie rozkłada się na klatce piersiowej. Połóż się na plecach, podkładając małą poduszkę lub ręcznik pod badane ramię. Unieś je nad głowę, aby pierś lekko się spłaszczyła. Drugą ręką wykonuj badanie palpacyjne, używając tej samej techniki kolistych ruchów. Pamiętaj, by sprawdzić całą pierś – od górnej krawędzi po pachę i dolną część. Nie pomijaj brodawki sutkowej – delikatnie ją uciśnij i sprawdź, czy nie wydobywa się z niej żadna wydzielina.

4. Badanie okolic węzłów chłonnych

Pamiętaj również o badaniu okolic pach oraz obojczyków, gdzie znajdują się węzły chłonne. Węzły powiększone, bolesne lub wyczuwalne jako twarde zgrubienia mogą świadczyć o niepokojących procesach w organizmie i wymagają dalszej diagnostyki.

Konsultacja z lekarzem i regularne badania

Jeśli masz implanty piersi, niezwykle ważne jest również regularne badanie piersi u lekarza oraz wykonywanie badań obrazowych. Implanty mogą nieco utrudniać interpretację wyników mammografii, dlatego często zalecanym badaniem jest USG piersi, które precyzyjnie pokazuje strukturę tkanki gruczołowej oraz stan implantów. Lekarz może także wykonać badanie palpacyjne, które pomoże w wykryciu ewentualnych zmian, szczególnie tych trudniejszych do samodzielnego wyczucia.

Na co zwrócić uwagę podczas badania?

Podczas samobadania piersi z implantami szczególną uwagę zwróć na:

• Zmiany w kształcie i symetrii piersi,
• Przesunięcie implantu lub jego nietypowe wyczucie,
• Guzki, zgrubienia czy bolesne obszary nad implantem,
• Zmiany na skórze piersi, takie jak zaczerwienienia, obrzęki czy wciągnięcia,
• Wydzielinę z brodawki sutkowej.

Samobadanie piersi z implantami wymaga regularności oraz cierpliwości, ale jest skuteczną metodą kontrolowania zdrowia piersi. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub zauważenia zmian, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. Wczesne wykrycie ewentualnych problemów zdrowotnych daje szansę na szybkie i skuteczne leczenie, niezależnie od obecności implantów.

Jakie badania piersi należy wykonywać?

Regularne badania piersi to podstawa profilaktyki raka piersi i innych schorzeń. Dzięki różnym metodom diagnostycznym możliwe jest wykrycie zmian we wczesnym stadium, co znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Wybór odpowiednich badań zależy od wieku kobiety, stanu zdrowia, a także indywidualnych czynników ryzyka, takich jak obciążenie genetyczne czy przebyte choroby. Poniżej przedstawiamy najważniejsze badania piersi, które każda kobieta powinna znać i wykonywać zgodnie z zaleceniami lekarza.

1. Samobadanie piersi

Samobadanie piersi to podstawowa i najprostsza metoda kontroli zdrowia piersi. Powinno być wykonywane raz w miesiącu, najlepiej kilka dni po zakończeniu miesiączki, kiedy piersi nie są obrzmiałe ani bolesne. Polega na dokładnej obserwacji piersi przed lustrem oraz badaniu ich dotykowym na stojąco i leżąco. Regularne samobadanie pozwala zauważyć wszelkie zmiany w strukturze piersi, takie jak guzki, zgrubienia, zmiana kształtu czy wydzielina z brodawki. Jeśli cokolwiek wzbudzi niepokój, konieczna jest konsultacja z lekarzem.

2. Badanie palpacyjne piersi przez lekarza

Badanie palpacyjne wykonywane przez specjalistę (ginekologa, onkologa lub lekarza rodzinnego) powinno odbywać się przynajmniej raz na 2-3 lata u kobiet przed 40. rokiem życia, a po 40. roku życia – raz w roku. Lekarz dokładnie bada piersi i okoliczne węzły chłonne, sprawdzając, czy nie występują żadne niepokojące zmiany. To proste badanie jest bezbolesne i stanowi istotny element profilaktyki raka piersi.

3. USG piersi

Badanie ultrasonograficzne (USG) piersi to nieinwazyjna metoda obrazowa, która pozwala ocenić strukturę tkanki gruczołowej. Jest szczególnie polecane kobietom młodszym, u których przeważa gęsta tkanka gruczołowa, przez co mammografia może być mniej skuteczna. USG piersi pozwala wykryć zmiany o charakterze torbieli, guzków czy zgrubień. Powinno być wykonywane raz na 1-2 lata, a w przypadku obciążeń genetycznych nawet częściej. USG jest bezpieczne także dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.

4. Mammografia

Mammografia to rentgenowskie badanie piersi, które pozwala wykryć nawet najmniejsze zmiany nowotworowe, niewyczuwalne podczas samobadania czy badania palpacyjnego. Jest zalecana głównie kobietom po 40. roku życia, ponieważ wraz z wiekiem zmniejsza się ilość tkanki gruczołowej, a mammografia staje się bardziej skuteczna. Kobiety między 50. a 69. rokiem życia powinny wykonywać mammografię co 2 lata w ramach programów profilaktycznych. U kobiet z grupy podwyższonego ryzyka, np. z mutacjami genów BRCA1 lub BRCA2, badanie to należy powtarzać co roku.

5. Rezonans magnetyczny piersi (MRI)

Rezonans magnetyczny piersi to nowoczesne badanie obrazowe, które charakteryzuje się bardzo wysoką czułością. Jest szczególnie polecane kobietom z wysokim ryzykiem zachorowania na raka piersi, np. z obciążeniami genetycznymi lub w przypadku wcześniejszych nowotworów. MRI pozwala na dokładną ocenę struktur piersi i wykrycie zmian niewidocznych w mammografii czy USG. Wykonywane jest na zlecenie lekarza i może być uzupełnieniem innych badań diagnostycznych.

6. Biopsja piersi

Biopsja jest inwazyjnym badaniem diagnostycznym, które wykonuje się w sytuacji wykrycia niepokojących zmian w piersi podczas innych badań. Polega na pobraniu fragmentu tkanki z podejrzanego obszaru w celu przeprowadzenia badania histopatologicznego. Istnieje kilka rodzajów biopsji, w tym biopsja cienkoigłowa, gruboigłowa i mammotomiczna. Biopsja pozwala określić charakter zmiany – czy jest łagodna, czy złośliwa.

7. Termografia piersi

Termografia to mniej popularne badanie, które polega na analizie temperatury piersi za pomocą specjalnej kamery termowizyjnej. Zmiany nowotworowe mogą prowadzić do wzrostu temperatury w tkankach, co jest widoczne na obrazie termograficznym. Choć termografia nie zastępuje mammografii czy USG, może być stosowana jako dodatkowe narzędzie diagnostyczne.

8. Elastografia

Elastografia to nowoczesne badanie uzupełniające USG piersi, które pozwala ocenić elastyczność tkanek. Pomaga odróżnić zmiany łagodne (zwykle miękkie) od zmian złośliwych (twardszych). Jest szybkie, bezbolesne i może stanowić cenny element diagnostyki.

Kiedy i jakie badania wykonywać?

Regularne badania piersi są kluczowym elementem profilaktyki nowotworowej. Ich częstotliwość i rodzaj powinny być dostosowane do wieku, stanu zdrowia i indywidualnych czynników ryzyka. Warto pozostawać pod opieką lekarza, który pomoże ustalić odpowiedni harmonogram badań, zapewniając skuteczną kontrolę zdrowia piersi.

Samobadanie piersi - podsumowanie

Na początku może się wydawać, że samobadanie piersi jest skomplikowane i czasochłonne. Jeśli jednak robisz to regularnie, szybko nauczysz się, jak samemu badać pierś w domu.

Pamiętaj, to proste badanie może wykryć guza w piersi we wczesnym, wyleczalnym stadium i uratować Twoje życie.

Samobadanie piersi wraz z regularnymi badaniami obrazowymi jak mammografia czy ultrasonografia (USG) piersi to podstawa profilaktyki nowotworów sutka. Kobiety w Polsce są coraz bardziej świadome konieczności dbania o swoje zdrowie, a miesiące świadomości o najczęstszych problemach zdrowotnych powodują, że coraz więcej kobiet regularnie bada się u lekarza i w domu. Jeśli nadal masz wątpliwości jak badać piersi, na najbliższej wizycie u ginekologa poproś, by lekarz dokładnie wytłumaczył Ci całą procedurę, jak prawidłowo samemu badać piersi.

Źródła:

1. https://diag.pl/pacjent/artykuly/samobadanie-piersi-krok-po-kroku-dlaczego-warto-je-wykonywac/ 
2. https://www.medicover.pl/nowotwory/rak-piersi/samobadanie/ 
3. https://www.zwrotnikraka.pl/jak-wykonac-badanie-piersi/ 
4. https://www.luxmed.pl/dla-pacjenta/artykuly-i-poradniki/samobadanie-piersi-w-jaki-sposob-i-jak-czesto-je-przeprowadzac 
5. https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/wywiady/218701,poznaj-swoje-piersi