Swędzenie skóry po opalaniu. Co może oznaczać?

Swędząca skóra po opalaniu to dość częste zjawisko. Dla niektórych osób leczenie oparzeń słonecznych może przekształcić się w nieubłagany koszmar. Skąd bierze się swędzenie po opalaniu?

Świąd skóry po opalaniu jako reakcja na oparzenia słoneczne

Być może słyszałaś o zjawisku określanym w języku angielskim mianem „hell’s itch”, co w wolnym tłumaczeniu oznacza: piekielny świąd. Tego rodzaju swędzenie to:

„(…) głęboki, bolesny, niemal pulsujący świąd, który pojawia się od jednego do trzech dni po oparzeniu słonecznym, często w górnej części pleców i ramion”

− mówi dermatolog Melissa Piliang.

Objawy na ogół pojawiają się falami i zwykle ustępują w ciągu 48 godzin. O ile lekkie swędzenie skóry kilka dni po opalaniu dotyczy prawie każdego, tak zwane „hell’s itch”, jak twierdzi dermatolog David J. Leffell, jest „rzadką, wyjątkowo niewygodną reakcją na oparzenia słoneczne”. Według doktora Leffela trudny do zniesienia świąd pojawia się zwykle 2 dni po wystąpieniu ciężkiego oparzenia słonecznego i trwa od 2 do nawet kilku dni.

Świąd skóry po opalaniu – medyczne fakty

Literatura naukowa podaje niewiele informacji na ten temat. Jedną z nielicznych wzmianek jest relacja studenta medycyny, która została opublikowana w 2018 roku w Journal of Travel Medicine. Student, który doświadczył tego na własnej skórze, opisuje zjawisko świądu jako najgorszy ból, jaki kiedykolwiek czuł w swoim życiu. Pomimo braku konkretnych dowodów medycznych dotyczących „hell’s itch”, dr. Leffell wierzy w powagę choroby. Większość informacji na jej temat pojawia się w literaturze niemedycznej, ale nie ma powodu, aby wątpić, że porównane do ognistych mrówek pod skórą oddaje całą istotę zjawiska.

Wysnuto teorię, że ludzie, którzy doświadczają potężnego swędzenia po opalaniu, mogą mieć do niego jakieś predyspozycje genetyczne, ale nie ma żadnych badań potwierdzających tę konkretną teorię.

Dermatolog M. Piliang uważa, że każdy, kto ma oparzenia słoneczne, może odczuwać swędzenie skóry, ale wydaje się, że jest to częstsze u osób o jasnej karnacji i przebywających na większych wysokościach, gdzie słońce jest bardziej intensywne, np. w górach. Osoby o ciemniejszej karnacji mają w skórze więcej melaniny. Pomaga ona zablokować niektóre z bardziej szkodliwych aspektów słonecznego promieniowania ultrafioletowego (UV).

Skóra swędzi po opalaniu − przyczyny

Nie jest jasne, dlaczego dochodzi do tak intensywnego swędzenia. Może to być spowodowane uszkodzeniem zakończeń nerwowych w miejscu podrażnienia skóry. Oparzenia słoneczne uszkadzają wierzchnią warstwę skóry, która zawiera szereg włókien nerwowych odpowiedzialnych za uczucie swędzenia. Kiedy promienie UV ją niszczą, aktywują podrażnione nerwy, co powoduje, że odczuwasz mniejszy lub większy świąd. Zdarza się to częściej i jest bardziej intensywne w przypadku ciężkich oparzeń słonecznych. Dr. Leffel sugeruje, że niektórzy ludzie mogą doświadczać skrajnych reakcji na związane ze swędzeniem i bólem substancje chemiczne uwalniane przez organizm.

Czynniki ryzyka uszkodzenia i swędzenia skóry związanego ze słońcem:

• jasna karnacja,
• bielactwo,
• spędzanie czasu na wysokościach, np. w górach,
• brak odpowiedniej ochrony UV,
• alergia na słońce, fotodermatozy,
• przesuszona, uszkodzona, podrażniona skóra,
• używanie leków lub kosmetyków, po których trzeba unikać promieni UV (wybrane leki przeciwtrądzikowe, niektóre hormony, niesterydowe leki przeciwzapalne, perfumy),
• spożywanie produktów, które zwiększają wrażliwość na słońce (np. dziurawiec).

W przypadku fotodermatoz, w tym alergii na słońce, która dotyka ok. 10% dorosłych, najlepszym sposobem zapobiegania świądowi jest unikanie bezpośredniego kontaktu z promieniami słonecznymi, odpowiedni strój i stosowanie kremów z wysokim SPF.

Dodatkowo, gdy podejrzewasz u siebie alergię na słońce, warto zgłosić się do dermatologa i dokonać rozpoznania przyczyny nadmiernej wrażliwości na słońce. Uczulenie może przybrać formę pokrzywki słonecznej, bo przykładowo będzie to Twój pierwszy kontakt ze słońcem po zimie. Może to oznaczać, że Twój organizm nie wyprodukował jeszcze wystarczającego poziomu melaniny. Ale uczulenie może mieć też inną przyczynę, np. wystawiasz skórę na działanie substancji fototoksycznej i promieniowania UV. W rezultacie Twój układ odpornościowy reaguje na każdy późniejszy kontakt z tą substancją i ze słońcem, stąd powracający świąd i uczulenie. Sprawdź też artykuł: Wysypka po opalaniu od kremu z filtrem? Jak się jej pozbyć?.

Swędzenie skóry po słońcu można leczyć w domu, ale jeśli masz pęcherze na dużej powierzchni ciała, gorączkę, dreszcze, zawroty głowy lub odczuwasz dezorientację, powinieneś udać się do lekarza. Świąd na ogół ustępuje samoistnie, więc kluczem jest przetrwanie kilku dni potencjalnie silnego dyskomfortu.

Swędzenie po opalaniu − domowe sposoby łagodzenia objawów

Jeżeli odczuwasz świąd po opalaniu, możesz złagodzić ból, stosując poniższe domowe metody.

1. Użyj uniwersalnego leku na ból i stan zapalny, który w Twoim przypadku działa najlepiej, np. ibuprofen lub aspiryna. Sprawdź też artykuł: Paracetamol czy ibuprofen? Co uśmierzy ból lepiej?.
2. Sięgnij po lek przeciwhistaminowy, aby zmniejszyć swędzenie.
3. Zmocz ręcznik lub myjkę w chłodnej wodzie i umieść je na oparzeniu, aby złagodzić ból i swędzenie. Powtórz w razie potrzeby.
4. Zastosuj krem na swędzącą skórę, ale unikaj maści, ponieważ „uszczelniają się” one pod wpływem ciepła i skóra nie może oddychać.
5. Zanurz się w letniej kąpieli owsianej, aby złagodzić świąd skóry po opalaniu.
6. Zadbaj o uzupełnienie płynów w organizmie, ponieważ po oparzeniach słonecznych poziom nawodnienia ciała spada. Najlepsza jest woda, ale pomocny może być również napój sportowy uzupełniający elektrolity.
7. Uważaj, aby nie drapać oparzonych, swędzących miejsc, bo rozdrapywanie często pogarsza ich stan. Poza tym możesz otworzyć w ten sposób wrota dla bakterii, które mogą dodatkowo wywołać infekcję.
8. Unikaj gorących kąpieli i kremów z nieznanymi składnikami ziołowymi.

Skóra swędzi po opalaniu? Sprawdź, co jeszcze przyniesie ulgę

Sporą ulgę może Ci przynieść zastosowanie gotowych środków łagodzącychna oparzenia. W przypadku zaczerwienienia i obrzęku ulgę przyniesie delikatna, orzeźwiająca mgiełka na oparzenia posłoneczne, na przykład emulsja SOS Bioderma Photoderm Apres Soleil. Zwracaj uwagę na etykiety − nie każdy środek można nałożyć na mocno przesuszoną i podrażnioną skórę. Na uszkodzoną po opalaniu skórę możesz wypróbować kojącą piankę z D-pantenolem Iwostin Solecrin lub chłodzący balsam po opalaniu Dermedic Sunbrella. Oba produkty dobrze nawilżają skórę i łagodzą uszkodzenia.

Właściwości kojące ma popularny w większości kurortów nadmorskich aloes. Jednak nie należy go nakładać na uszkodzoną skórę. Żel aloesowy Holika Holika Aloe 99% nadaje się do stosowania na całe, ale na nieuszkodzone ciało. Ma działanie kojące, chłodzi i nawilża skórę. Zaś kosmetyki z dodatkiem masła shea pomogą odżywić, ukoić i szybciej zregenerować uszkodzone komórki, zwłaszcza w przypadku suchej skóry. Masło karite jest głównym składnikiem odżywczym w kojącym żelu po opalaniu La Roche-Posay Posthelios. Jeśli masz wrażliwą skórę, która potrzebuje specjalnej hipoalergicznej formuły, wypróbuj regenerujący krem po opalaniu SVR Sunsecure.

Gdy jednak ból jest wyjątkowo silny i żaden z domowych sposobów nie pomaga, skontaktuj się z lekarzem, aby sprawdzić, co pomoże złagodzić dyskomfort. Specjalista może przepisać silniejsze leki, takie jak krem ​​steroidowy na receptę lub inne środki przeciwbólowe. Przy okazji upewnisz się, że nic innego się nie dzieje.

Swędząca skóra po opalaniu − jak temu zapobiegać?

Jedyny sposób na swędzenie skóry po opalaniu to unikanie poparzeń słonecznych.

Oto wskazówki dermatologiczne dotyczące ochrony przeciwsłonecznej:

• Zawsze gdy przebywasz na świeżym powietrzu przez dłuższy czas, używaj kremu przeciwsłonecznego o szerokim spektrum działania z czynnikiem ochrony na poziomie co najmniej 30 SPF. Szerokie spektrum oznacza, że ​​krem czy spray chroni przed promieniami UVA i UVB.
  
  
• Szukaj wodoodpornych filtrów przeciwsłonecznych. Odporność na wodę nie oznacza, że balsam nie będzie stopniowo wypłukiwany ze skóry. Po dłuższej lub kilkukrotnej kąpieli należy ponowić aplikację, zwłaszcza na najbardziej eksponowanych miejscach ciała (barki, ramiona, twarz). To, czy używasz kremu, żelu, sprayu, sztyftu czy balsamu, zależy od Ciebie.
  
  
• Pamiętaj o odzieży chroniącej przed słońcem. Dobre okrycie chroni lepiej niż krem ​​przeciwsłoneczny i nie trzeba go ponownie nakładać. Nadal będziesz potrzebować kremu przeciwsłonecznego na odsłonięte obszary skóry.
  
  
• Nawyk codziennego nakładania kremu z filtrem przeciwsłonecznym to bardzo dobra metoda dbania o skórę. Warto go wdrożyć również zimą, ponieważ światło ultrafioletowe nie przestaje oddziaływać na Twoją skórę o tej porze roku. Według jednego z badań codzienne stosowanie kremu nawilżającego SPF o szerokim spektrum działania nie tylko chroni Cię przed uszkodzeniami słonecznymi, ale może również przynieść dodatkowe korzyści. Jedną z nich jest odwracanie istniejących na skórze uszkodzeń spowodowanych działaniem słońca.
  
  
• Nie daj się zwieść pochmurnym dniom. Chmury nie są dobrymi filtrami światła ultrafioletowego. Oparzeń słonecznych możesz nabawić się nawet w pochmurny dzień.

Swędząca skóra po opalaniu − czy to normalne?

Świąd skóry po opalaniu to zazwyczaj normalna reakcja na oparzenia słoneczne. Czasem może być to reakcja alergiczna lub fotodermatoza. W niektórych przypadkach może przybrać na sile. Żeby złagodzić podrażnienia skóry, stosuj nawilżające preparaty z aloesem lub masłem shea. Jeżeli odczuwasz duży ból, sięgnij po środki przeciwbólowe lub udaj się do lekarza.

Źródła:

1. Skin Care & Beauty: What the Heck Is Hell’s Itch? A dermatologist explains this agonizing type of sunburn. W: Cleveland Clinic [online]. 11.07.2018. [dostęp: 16.05.2021] Dostępny w Internecie: https://health.clevelandclinic.org/what-the-heck-is-hells-itch/#:~:text=Apply%20one%20percent%20hydrocortisone%20cream,the%20rest%20of%20your%20body.
2. Pointer K.: Everything You Need to Know About Sunburn Itch (Hell’s Itch). W: Healthline [online] 07.03.2019. [dostęp: 16.05.2021] Dostępny w Internecie: https://www.healthline.com/health/outdoor-health/sunburn-itch-relief-hells-itch
3. Laderer A.: Hell's itch is a rare sunburn reaction that feels like 'fire ants under the skin'. W: Insider. Health. [online] Medically Reviewed. 28.05.2020. [dostęp: 16.05.2021] Dostępny w Internecie: https://www.insider.com/what-is-hells-itch