Testy alergiczne z krwi czy testy skórne? Diagnostyka

Testy alergiczne z krwi i testy skórne są podstawą diagnostyki przy różnego rodzaju uczuleniach. Testy na alergię z krwi pozwalają określić przeciwciała skierowane przeciwko alergenom, z kolei testy skórne pomogą oznaczyć sam alergen. Zobacz, na czym polegają te 2 metody badań alergologicznych.

Co warto wiedzieć o alergii?

Łzawiące oczy, wodnisty katar, salwy kichnięć w obecności kota czy przewlekle zatkany nos wiosną czy latem? Jeżeli znasz te objawy, pewnie masz też problem z alergią. W środowisku, w którym żyjemy, istnieje nawet kilkadziesiąt tysięcy potencjalnie uczulających czynników − nic więc dziwnego, że problem alergii przyjmuje dość pokaźne rozmiary.

W przeciągu ostatnich 10 lat częstość występowania alergii znacząco wzrosła. Zwiększyła się też świadomość pacjentów co do objawów, które mogą zwiastować ten problem.

Osoby z podejrzeniem alergii najczęściej zgłaszają się do lekarzy rodzinnych, alergologów czy dermatologów. W poradniach specjalistycznych wykonywana jest szczegółowa diagnostyka alergologiczna, która pozwala na identyfikację tego, co Cię uczula. Dlaczego jest to tak ważne?

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania rozwojowi objawów alergii jest unikanie konkretnych alergenów. Zidentyfikować je pomogą Ci testy alergiczne. 

Sprawdź też leki i preparaty na alergię.

Testy alergiczne z krwi − na czym polegają?

Badanie alergologiczne z krwi to jeden sposobów diagnozowania uczuleń. Test ten wskazany jest w przypadku diagnostyki chorób alergicznych zależnych od przeciwciał klasy IgE. Immunoglobuliny te odpowiedzialne są za tak zwaną natychmiastową reakcję nadwrażliwości typu I, którą obserwuje się między innymi u osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry (AZS).

Wyniki testów alergicznych z krwi − co wskazują?

Zwiększone stężenie całkowitych immunoglobulin E świadczy o podwyższonym ryzyku alergii u pacjenta. W takim przypadku w zależności od podejrzewanego czynnika uczulającego lekarz następnie może zlecić wykonanie określonego panelu alergenów. Przykładem jest panel pokarmowy, który identyfikuje przeciwciała klasy IgE skierowane przeciwko alergenom pokarmowym jak jajo kurze, mąka pszenna, seler, orzech ziemny. Innym popularnym panelem jest panel wziewny − swoisty dla alergenów powietrznopochodnych jak pyłki roślin, sierść zwierząt lub grzyby.

Sprawdź też, na czym polegają alergiczne testy skórne.

Jeżeli jesteś uczulony, w Twojej surowicy krwi znajdują się przeciwciała skierowane przeciwko danemu alergenowi. U osoby zdrowej przeciwciał tych się nie stwierdza.

Jak należy odczytywać wyniki testów alergicznych z krwi? Interpretacja wyników badań zawsze powinna być dokonywana przez lekarza, który koreluje je z obrazem klinicznym i stawia ostateczna diagnozę. Prawidłowy wynik całkowitych immunoglobulin E nie pozwala na pewne wykluczenie atopii, natomiast zwiększone stężenie tych przeciwciał nie jest też jednoznaczne z diagnozą atopii.

Podwyższone wartości stężenia IgE obserwowane są między innymi w takich chorobach jak:

• hipergammaglobulinemia E,
• choroba Hodgkina,
• szpiczak mnog,
• zespół nerczycowy,
• choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi,
• choroby wywołane przez pasożyty.

Sprawdź też, co to jest wyprysk kontaktowy.

Testy z krwi na alergie − korzyści diagnostyczne

Istnieje też duża zależność pomiędzy stężeniem swoistych IgE a nasileniem reakcji alergicznej. Testy na alergię z krwi dają możliwość określenia potencjalnego alergenu, który związany jest z rozwojem u pacjenta uporczywych objawów uczuleniowych.

Testy na alergie z krwi wykonuje się również w przypadkach, gdy nie ma możliwości przeprowadzenia testów skórnych, na przykład u pacjentów z wysokim ryzykiem rozwoju reakcji anafilaktycznej, u osób, które nie mogą odstawić leków przeciwalergicznych lub tych, którzy chorują dodatkowo na inne choroby skóry.

Sprawdź też, na czym polegają testy prowakacyjne.

Testy alergiczne z krwi ­− przygotowanie

Pacjenci często pytają: jak przygotować się na testy alergiczne z krwi, ile czeka się na wyniki i czy procedura jest bezpieczna?

Badanie to nie wymaga od chorego specjalnego przygotowania. Żeby je wykonać, nie trzeba też odstawiać leków przeciwalergicznych, jak ma to miejsce w przypadku przeprowadzania testów skórnych.

Na wyniki badań, w zależności od laboratorium, w którym są one wykonywane, czeka się około 2 tygodni.

W przeciwieństwie do testów skórnych na wynik testów z krwi nie wypływają takie czynniki jak miejsce wykonania testu, czas, przyjmowane przez pacjenta leki czy współistniejące choroby skóry. Testy z krwi są jednak dużo droższe niż testy skórne, co ogranicza częstość ich wykonywania.

Sprawdź też, jak poznać kaszel alergiczny.

Testy skórne na alergię − co warto o nich wiedzieć?

Drugą ważną grupą badań w diagnostyce alergologicznej są też testy skórne, które wykonywane są zarówno w przypadku podejrzenia alergii powietrznopochodnych, nadwrażliwości na leki, lateks, jad owadów błonkoskrzydłych czy u pacjentów diagnozowanych w kierunku występowania alergii kontaktowych.

Wśród testów skórnych najczęściej zleca się skórne testy punktowe (STP) i naskórkowe testy płatkowe (NTP).

Skórne testy punktowe na alergię

Skórne testy punktowe uznawane są obecnie za „złoty standard” w diagnostyce reakcji alergicznych zależnych od przeciwciał IgE. Głównym założeniem tych testów jest kontrolowana ekspozycja skóry pacjenta na czynnik uczulający i obserwacja zachodzącej reakcji. Jeśli w skórze osoby badanej na komórkach tucznych (mastocytach) obecne są przeciwciała IgE skierowane przeciwko danemu alergenowi, to kontakt z nim spowoduje w krótkim czasie rozwój skórnej reakcji alergicznej.

Sprawdź też, czy odczulanie jest skuteczne.

Testy skórne punktowe na alergię − jak wyglądają?

Z technicznego punktu widzenia test ten polega na aplikacji na skórę wewnętrznej powierzchni przedramienia niewielkich ilości standaryzowanych wyciągów rożnych alergenów, a następnie wykonania niewielkiego nakłucia skóry jednorazowym ostrym lancetem. Co bardzo istotne, każdy wyciąg alergenów wymaga użycia osobnego lancetu, co zapobiega mieszaniu się roztworów i zafałszowaniu wyników.

Do wykonania skórnych testów punktowych konieczne jest też przeprowadzenie próby kontrolnej z histaminą (próba dodatnia) i z roztworem soli fizjologicznej (próba ujemna).

Testy skórne punktowe na alergię − wyniki

Jak oceniane są wyniki testów skórnych? Wyniki testów ocenia się po 15 minutach od nakłucia skóry. Mierzy się średnice powstałych bąbli na rumieniowym podłożu.

W przeciwieństwie do testów na alergie z krwi, skórne testy zależne są od wielu czynników. Na ich wyniki wpływ mają między innymi technika i miejsce wykonania, wcześniejsze odczulanie, wiek i płeć pacjenta, choroby współistniejące czy nasilenie alergii.

Sprawdź też maści na uczulenia.

Bardzo ważnym elementem przeprowadzania skórnych testów punktowych jest też wcześniejsze odstawienie leków przeciwalergicznych − czyli leków przeciwhistaminowych czy glikokortykosteroidów. Powszechnie stosowanie preparaty antyhistaminowe powinny być odstawione na około 3 do 10 dni przed testami, a ogólne glikokortykosteroidy nawet do 3 tygodni przed planowaną wizytą.

Naskórkowe testy płatkowe na alergię

Naskórkowe testy płatkowe (NTP) wykonywane są u pacjentów, u których podejrzewa się wyprysk kontaktowy.

Problem ten szczególnie często spotykany jest u osób narażonych na regularny kontakt z substancjami uczulającymi jak fryzjerzy, kosmetyczki, pracownicy ochrony zdrowia, rolnicy czy kucharze.

Naskórkowe testy płatkowe − jak wyglądają?

Naskórkowe testy płatkowe polegają na nałożeniu na skórę pacjenta określonego zestawu alergenów − w przypadku badania w kierunku najczęściej uczulających substancji używa się tak zwanej Europejskiej Serii Podstawowej.

Naskórkowe testy płatkowe − wyniki

Żeby badanie to było jak najbardziej dokładne, do jego wykonania używa się gotowych zestawów alergenów umieszczonych w specjalnych pojemnikach zatopionych w plastrach. W przeciwieństwie do skórnych testów punktowych odczyt testów naskórkowych odbywa się kilkukrotnie − po zdjęciu plastra, po 48 godzinach i po 72 godzinach. Niekiedy dokonuje się też odczytu po 96 godzinach i po tygodniu, gdy brane jest pod uwagę występowanie reakcji opóźnionych. Późne reakcje obserwuje się między innymi po neomycynie i po miejscowych glikokortykosteroidach.  

Po zdjęciu plastra na skórze pojawić się może rumień, pęcherzyki, ognisko nacieku lub obrzęku. W zależności od rodzaju i natężenia objawów skórnych powstałych w miejscu kontaktu z alergenem oceniane jest nasilenie odczynu alergicznego. Brak jakiejkolwiek reakcji ocenia się na „0”, natomiast bardzo silny odczyn alergiczny z obecnością pęcherzy daje wynik na „+++”.

W naszym środowisku obecne jest nawet kilkaset takich substancji, dlatego stworzono specjalne zestawy testów przeznaczone dla określonych grup zawodowych.

Testy na alergię − z krwi czy skórne?

Jeśli podejrzewasz u siebie alergię powietrznopochodną, pokarmową, alergię na leki czy kontaktowe zapalenie skóry, jak najszybciej zgłoś się do dermatologa lub alergologa. Lekarz na wizycie zbierze z Tobą dokładny wywiad, zbada Cię i oceni, jaki rodzaj testów jest w takim przypadku wskazany. Skuteczna diagnostyka alergologiczna pozwala wykryć przyczynę uporczywych dolegliwości, co pozwala pacjentowi na późniejsze unikanie substancji uczulającej.