Kaszel alergiczny − jak go rozpoznać? Objawy, leczenie i domowe sposoby
Czy wiesz, czym jest kaszel alergiczny? Zastanawiasz się, czy możesz go mieć? Dowiedz się więcej z naszego artykułu, by wdrożyć odpowiednie leczenie!

Spis treści
- Co to jest kaszel alergiczny?
- Kaszel alergiczny − objawy
- Jak odróżnić kaszel alergiczny od zwykłego?
- Jak leczyć kaszel alergiczny - do jakiego lekarza się udać?
- Kaszel alergiczny − leczenie
- Domowe sposoby na kaszel alergiczny
- Co na kaszel alergiczny? Profilaktyka!
- Co pomaga na kaszel alergiczny - podsumowanie
Kaszel alergiczny to wyjątkowo męczący objaw. Może doskwierać zarówno w dzień, jak i w nocy, przez co skutecznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Zobacz, jak go trafnie rozpoznać i skutecznie leczyć.
Co to jest kaszel alergiczny?
Kaszel alergiczny to objaw reakcji alergicznej, która zachodzi w układzie oddechowym. Kiedy alergik ma kontakt z uczulającą go cząsteczką (czyli alergenem), to reakcje toczące się w błonie śluzowej dróg oddechowych, mogą powodować duszący kaszel alergiczny. Jest to swoista obrona organizmu po kontakcie z alergenem, która ma jednak cechy nadwrażliwości (roślinne uczulacze to substancje obojętne dla organizmu). Niestety alergia i różnego rodzaju choroby o podłożu alergicznym, np. astma, zdarzają się coraz częściej w obecnych czasach, dlatego też alergiczny kaszel dotyczy coraz większej liczby osób. Zatem przyczyną kaszlu alergicznego jest nadwrażliwość układu odpornościowego na obojętne cząsteczki, jakimi są np. pyłki roślin.

Sprawdź popularne kategorie
Kaszel alergiczny − objawy
Suchy kaszel przy alergii to objaw sam w sobie. Jak wygląda kaszel alergiczny? Istnieje parę cech tego symptomu, których obecność może potwierdzić, że doskwierający kaszel ma właśnie podłoże alergiczne. Niestety napad pojawia się zaraz po kontakcie z alergenem, jak i z opóźnieniem (tzw. reakcja alergiczna typu późnego, która może wystąpić na alergeny wziewne). Dlatego czasem trudno połączyć objaw z przyczyną.
Ten rodzaj kaszlu ma charakter napadowy. Oznacza to, że pojawia się niespodziewanie, w formie swego rodzaju ataków i bywa wtedy dość intensywny. Podczas takiego epizodu alergik nie może powstrzymać odruchu kaszlenia. Przy takim napadzie może dochodzić nawet do łzawienia, zaczerwienienia skóry twarzy czy uczucia duszności w klatce piersiowej.
Czy kaszel alergiczny może być mokry?
Jak długo trwa kaszel alergiczny?

Jak odróżnić kaszel alergiczny od zwykłego?
Zastanawiasz się, jak rozpoznać kaszel alergiczny i czy Twój może mieć takie podłoże? Istnieje kilka warunków, które musi spełnić, aby uznać go za kaszel alergiczny.
- Przede wszystkim kaszel wynikający z alergii jest suchy, uporczywy i utrzymuje się długo (dłużej niż ten wynikający z infekcji), jednak nie jest to bezwzględna reguła.
- Napady mogą występować w podobnych sytuacjach, czyli w momentach kontaktu z alergenem, takich jak np. przebywanie w pomieszczeniu ze zwierzętami domowymi, sprzątanie czy spacery na świeżym powietrzu w konkretnym miesiącu w roku.
- Kaszel alergiczny u osób uczulonych na konkretne pyłki roślin będzie nasilał się w pewnych miesiącach w roku zgodnie z ich czasem pylenia. Najwięcej takich reakcji alergicznych będzie wiosną i latem, w okresie wzmożonego pylenia czy też koszenia traw, podczas którego w powietrzu mogą unosić się zarodniki uczulających grzybów.
- W przypadku alergii na roztocza kurzu domowego objawy będą bardziej intensywne zimą, kiedy to roztocza mają lepsze warunki do namnażania się w ogrzewanych i rzadziej wietrzonych pomieszczeniach.
- Przede wszystkim jeśli kaszel ma podłoże alergiczne, to bardzo często będą mu towarzyszyć inne objawy alergii. Kiedy równolegle z napadem kaszlu pojawiają się symptomy takie jak wodnisty katar, zaczerwienienie oczu (czasem łzawienie), łaskotanie w gardle czy skórne wysypki alergiczne, to z dużym prawdopodobieństwem kaszel jest alergiczny. Przeczytaj więcej: Jak rozpoznać katar alergiczny?
Charakterystyczne jest także to, że objaw ten nasila się zwykle nocą (wynika to z pozycji leżącej, podobnie jak w przypadku kaszlu suchego związanego z przeziębieniem) i przy zmianie temperatury otoczenia na wyższą (wejście z chłodnego pomieszczenia do ciepłego). Nocny kaszel alergiczny zwykle ma charakter napadowy, jest męczący i skutecznie utrudnia sen.

Jak leczyć kaszel alergiczny - do jakiego lekarza się udać?
Leczenie kaszlu alergicznego powinno odbywać się pod kontrolą lekarza – przede wszystkim alergologa (zajmuje się diagnostyką alergii) oraz pulmonologa (przy podejrzeniu astmy alergicznej). W ramach terapii przeciwalergicznej alergicznego kaszlu stosuje się m.in. leki przeciwhistaminowe czy sterydy wziewne.
Kaszel alergiczny − leczenie
Podstawę leczenia kaszlu alergicznego często stanowią preparaty antyhistaminowe oraz glikokortykosteroidy. Pomóc może także odczulanie.
Kaszel na tle alergicznym - leczenie antyhistaminowe
Leki antyhistaminowe to duża, stale udoskonalana grupa leków. Ich działanie polega na hamowaniu działania histaminy, która odpowiada zarówno za obrzęki, swędzenie, jak i skurcze dróg oddechowych w przebiegu alergii. Leki te blokują receptory histaminowe i hamują objawy. Preparaty starszej generacji, czyli te, które zawierają w składzie m.in. klemastynę, hydroksyzynę, czy ketotifen, obecnie stosuje się już bardzo rzadko, bo działają też usypiająco i znaczniej ograniczają zdolności psychomotoryczne. Sprawia to, że w prawdzie alergik ma mniej objawów związanych z uczuleniem, ale jest ospały i niezdolny do normalnego funkcjonowania.
Obecnie stosuje się najczęściej leki z cetyryzyną, loratadyną czy desloratadyną oraz rupatadyną i bilastyną. Preparaty z pierwszymi 3 są dostępne w aptekach również bez recepty. Skutecznie hamują objawy alergii, w tym skurcz oskrzeli czy kaszel, a ich działanie usypiające jest zdecydowanie mniejsze (choć i tak dla bezpieczeństwa zaleca się zażywanie ich na noc). Najnowszym lekiem przeciwhistaminowym jest feksofenadyna hamująca objawy alergii i nie powodująca senności. Można ją przyjmować o dowolnej porze dnia i działa do 24 h po podaniu. Ze względu na brak wpływu na koncentrację i zdolności psychomotoryczne można po jej zażyciu prowadzić pojazdy, co jest zdecydowanie odradzane przy starszych lekach z tej grupy. Więcej o tej grupie leków pisała lek. med. Aleksandra Malewska w artykule: Leki przeciwhistaminowe − co warto wiedzieć o leczeniu alergii?
Jak złagodzić kaszel alergiczny? Leczenie glikokortykosteroidami
Duszący kaszel alergiczny łagodzą też skutecznie leki rozszerzające oskrzela oraz glikokortykosteroidy wziewne. Obie te grupy farmaceutyków możesz dostać w aptece wyłącznie na receptę. Preparaty rozszerzające oskrzela dają bezpośrednią ulgę w ataku duszności i zaleca się je do stosowania doraźnego. Glikokortykosteroidy przyjmuje się regularnie przez zalecony okres. Zmniejszają one reakcję alergiczną i łagodzą stan zapalny w obrębie błony śluzowej dróg oddechowych. Przy ich stosowaniu pamiętaj o prawidłowej technice inhalacji oraz przepłukiwaniu jamy ustnej po wykonywaniu wziewów, aby oczyścić ją z pozostałości leku. Więcej o tych lekach dowiesz się z tekstu: Glikokortykosteroidy w leczeniu m.in. alergii i astmy. Jak działają?

Jak zwalczyć kaszel alergiczny? Odczulanie
Inną metodą ograniczenia objawów alergicznych w kontakcie z alergenem, tym samym i kaszlu alergicznego, jest immunoterapia, czyli odczulanie. Po zdiagnozowaniu alergii warto porozmawiać o tym z alergologiem. Terapia polega na podawaniu w konkretnych odstępach czasu rosnących stężeń alergenu i przyzwyczajaniu w ten sposób układu immunologicznego do normalnych reakcji na uczulający czynnik. Na jej skuteczność wpływa wiele elementów, w tym intensywności alergii i rodzaju uczulającego alergenu. Każdy przypadek najlepiej indywidualnie omówić z lekarzem. Więcej o odczulaniu przeczytasz tu: Odczulanie – jak wygląda i czy jest w ogóle skuteczne?
Jakie inhalacje na kaszel alergiczny warto zastosować?
W przypadku kaszlu alergicznego stosuje się inhalacje.
- Wśród dostępnych bez recepty preparatów pomocne są inhalacje z solą fizjologiczną i ektoiną, która działa przeciwzapalnie, nawilżająco, a ponadto chroni śluzówkę dróg oddechowych zapobiegając różnym objawom alergicznym układu oddechowego.
- W leczeniu kaszlu alergicznego lekarz alergolog lub pulmonolog może również zalecić sterydy wziewne, np. budezonid – podawane w formie nebulizacji (szczególnie u dzieci) lub inhalacji (u młodzieży i dorosłych).
Homeopatia na kaszel alergiczny
Niektórzy pacjenci sięgają po preparaty homeopatyczne na kaszel alergiczny, jednak ich skuteczność nie została naukowo potwierdzona – ani w leczeniu kaszlu alergicznego, ani innych schorzeń. Nie są zalecaną metodą terapii. Zamiast tego, warto sięgnąć po sprawdzone metody, takie jak leki przeciwhistaminowe czy inhalacje.

Domowe sposoby na kaszel alergiczny
Czy istnieje domowy sposób na suchy kaszel alergiczny? Wiele osób sięga np. po zioła na kaszel alergiczny, np. pachnotkę czy kwercetynę. Jednak siła ich działania terapeutycznego jest ograniczona. Podobnie jak stosowanie wapna na alergię, które jest wątpliwym środkiem na duszący i suchy kaszel alergiczny. Warto podkreślić, że naturalne sposoby na kaszel alergiczny są to zwykle półśrodki. Obejmują m.in.:
Przepłukiwanie oczu roztworem soli fizjologicznej | kiedy czujesz, że zaczynają łzawić i swędzieć. |
Używanie izotonicznych aerozoli z solą morską do przepłukania nosa | W ten prosty sposób można wypłukać alergeny osiadłe na błonie śluzowej i tym samym zmniejszyć reakcję alergiczną. Zwróć uwagę, aby nie pocierać rękoma oczu, ponieważ w ten sposób można przenieść dodatkowe alergeny. |
Pomocne są również maski antysmogowe | dzięki filtrom wyłapują cząstki stałe z powietrza – kurz, pyłki etc. Podobnie działają nawilżacze z funkcją oczyszczania. |
Metodą złagodzenia kaszlu alergicznego jest ograniczenie ilości cząsteczek alergenu, która dostanie się na śluzówkę dróg oddechowych. Możesz sobie pomóc stosując w mieszkaniu odpowiednich filtrów powietrza HEPA w nawilżaczach powietrza, które niwelują część alergenów i innych zanieczyszczeń z powietrza.

Co na kaszel alergiczny? Profilaktyka!
Najbardziej oczywistą, choć czasem trudną do wdrożenia metodą walki z kaszlem alergicznym jest unikanie alergenu. Warto więc przeprowadzić szczegółowe testy skórne i dowiedzieć się, jakie czynniki wywołują u Ciebie alergię. Dalsze postępowanie zależy od wyniku.
- W przypadku alergii na pyłki roślin sprawdzaj kalendarz pylenia i w czasie, kiedy pyli Twój „nieprzyjaciel”, nie przebywaj w miejscach, gdzie mogą unosić się pyłki. W okresie największego pylenia ogranicz także spacerowanie po parkach czy wietrzenie mieszkania, żeby zmniejszyć szanse na kontakt z uczulającym czynnikiem.
- Jeśli okaże się, że masz alergię na kurz, rozejrzyj się po swoim mieszkaniu i usuń przedmioty, na których nadmiernie się gromadzi. Na rynku dostępne są też odpowiednie preparaty do sprzątania, które pomogą maksymalnie zneutralizować alergeny z kurzu. Sprawdź także artykuł: Roztocza. Jak się pozbyć z domu niewidocznych szkodników?
- Jeżeli chcesz mieć psa lub kota, ale masz alergię na sierść zwierząt, wybierz rasy, które nie mają w ślinie alergizujących białek. Zwykle uczula białko zawarte w ślinie zwierzęcia. W momencie kiedy zwierzę się czyści, rozprowadza je po całej sierści. Nie uczula więc sama sierść.
Co pomaga na kaszel alergiczny - podsumowanie
Co ważne, kaszlu alergicznego nie należy ignorować. Nawet jeśli objawy wskazują na to, że wynika z uczulenia, pojawia się tylko czasem w ciągu roku i nie przeszkadza aż tak bardzo, warto potraktować go poważnie. Alergia i kaszel leżą u podłoża astmy, nieleczone i słabo kontrolowane mogą z czasem przybierać na sile i predysponować do pojawienia się tej dolegliwości. Dlatego też lepiej zbadać przyczynę kaszlu i łagodzić alergię tak, aby uchronić się przed poważniejszymi chorobami.
Źródła:
- Leynaert B., Neukirch C., Liard R. i wsp.: Quality of life in allergic rhinitis and asthma: a population-based study of young adults. J. Resp. Crit. Care Med., 2000
- Bousquet J., Khaltaev N.: Global surveillance, prevention and control of chronic respiratory diseases: a comprehensive approach. Global alliance against chronic respiratory diseases. World Health Organization 2007
- English R.G., Fairall L.R., Bateman E.D.: Keeping allergy on the agenda: integrated guidelines for respiratory disease in developing countries. Allergy, 2007