Wypadanie włosów u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie

Włosy są wytworem naskórka i pełnią przede wszystkim rolę ochronną. Nie da się ukryć, że te na głowie są również postrzegane jako ważny element urody oraz atrakcyjności. Nic w tym dziwnego, że ich nadmierna utrata budzi niepokój zarówno wśród dzieci, jak i ich rodziców. Niezależnie od wieku, w jakim dojdzie do wypadania włosów, pacjenci zawsze martwią się, czy one jeszcze odrosną. Poznaj najczęstsze przyczyny, objawy oraz sposoby leczenia tej przypadłości u dzieci.

Wypadanie włosów u dzieci – przyczyny

Na początku musisz widzieć, że wypadanie włosów jest objawem mogącym wynikać z wielu przyczyn, a nie chorobą samą w sobie. Podobnie jak u dorosłych powodem ich utraty u dzieci może być wiele zaburzeń. Do najczęstszych przyczyn wypadania włosów u dzieci należy:

• Grzybica owłosionej skóry głowy – w zależności od głębokości wniknięcia patogenu wyróżnia się grzybicę strzygącą powierzchniową oraz głęboką. W przypadku tej pierwszej dochodzi do złamania zainfekowanych włosów, bez towarzyszących zmian na powierzchni skóry. W grzybicy głębokiej na skórze powstaje zapalny guz pokryty strupami i zapalną wydzieliną, a wypadające włosy mogą już nie odrosnąć,
• Łojotokowe zapalenie skóry głowy – to postać zapalenia grzybiczego, u którego podłoża leży nadmierne i niekontrolowane namnażania się mikroorganizmów, obecnych fizjologicznie na skórze każdego z nas, a mianowicie drożdżaków Malassezia furfur,
• Łysienie plackowate – to choroba autoimmunologiczna, w której przewlekły stan zapalny w okolicy mieszków włosowych doprowadza do utraty włosów,
• Trichotillomania – zaburzenie psychiczne polegające na niepohamowanej chęci wyrwania włosów,
• Łysienie trakcyjne – inaczej, z pociągania, wynika ze zbyt ciasnego upięcia włosów,
• Łysienie telogenowe – spowodowane niedoborem witamin i składników mineralnych, stresem oraz reakcja na ciężką chorobę przebiegającą z wysoką gorączką.

Co ważne, częstość występowania wymienionych zaburzeń jest zróżnicowana w zależności od wieku dziecka. Grzybica owłosionej skóry głowy występuje najczęściej pomiędzy 4 a 7 rokiem życia. Z kolei łysienie plackowate, podobnie jak trichotillomania zazwyczaj pojawia się w wieku nastoletnim, jednak nie jest to reguła. 

Utrata włosów wynikająca z niedoborowej diety, stresu lub/i przebycia ciężkiej choroby gorączkowej może wystąpić w każdym wieku. Jest również najczęstszą przyczyną wypadania włosów u kobiet dorosłych. U dzieci niezwykle rzadko mamy do czynienia z nieodwracalnym łysieniem bliznowaciejącym. Natomiast łysienie androgenowe – najczęstsza postać wypadania włosów u mężczyzn – może rozpocząć się już u nastoletnich chłopców, dużo rzadziej dziewcząt. Jednak nie występuje przed osiągnięciem dojrzałości płciowej.

Wypadanie włosów u dzieci – objawy

Jeśli zauważyłeś, że Twoje dziecko traci coraz więcej włosów, a na jego skórze głowy pojawiły się przerzedzenia lub fragmenty pozbawione owłosienia, koniecznie zwróć uwagę na inne objawy. Pamiętaj, żeby podzielić się swoimi obserwacjami z lekarzem podczas wizyty. Oto symptomy, które zasługują na szczególne zainteresowanie:

• Skargi dziecka na pieczenie lub ból „włosów”,
• Pojawienie się zaczerwienienia, nadmiernego łuszczenia lub innych zmian na powierzchni skóry głowy,
• Towarzyszące osłabienie, bladość skóry, osłabienie paznokci,
• Brak apetytu,
• Narażenie na nadmierny stres,
• Przechorowanie w ostatnim czasie ciężkiej choroby gorączkowej – wypadanie włosów po COVID-19 jest obecnie szczególnie częste,
• Nawykowe wyrywanie włosów przez samo dziecko.

Jakie badania na wypadanie włosów wykonać u dzieci?

Nadmierna utrata włosów u dziecka może wynikać z wielu przyczyn. Z tego powodu, zanim lekarz zleci wykonanie konkretnych badań laboratoryjnych, zawsze musi zebrać dokładny wywiad dotyczący czasu trwania wypadania włosów, diety, narażenia na nadmierny stres, a także współistniejących oraz ostatnio przebytych chorób i przyjmowanych leków. Do podstawowych badań pomocnych w poznaniu przyczyny należy:

• Morfologia,
• Stężenie ferrytyny i żelaza,
• Ocena wskaźników stanu zapalnego – OB i CRP,
• Ocena wskaźników oceniających pracę tarczycy – TSH oraz fT4,
• Ocena włosów i skóry głowy pod trichoskopem – urządzeniem, które pozwala na ich oglądanie w dużym powiększeniu.

W przypadku podejrzenia grzybiczego zapalenia owłosionej skóry głowy lekarz może zalecić wykonanie posiewu mykologicznego z jej powierzchni. Należy pamiętać, że jest to choroba zakaźna, dlatego należy wystrzegać się przed używaniem wspólnych przedmiotów higienicznych z chorym, takich jak grzebienie do włosów, ręczniki czy pościel.

Jak leczyć wypadanie włosów u dzieci?

Niezależnie od wieku, leczenie wypadania włosów zawsze musi być ukierunkowane na jego przyczynę. W przeciwnym razie nie przyniesie żadnej korzyści, a będzie jedynie stratą czasu i pieniędzy. Z tego powodu zanim przejdziemy do leczenia, zawsze wymagane jest wykonanie szczegółowej diagnostyki. Oto zalecane metody terapii w zależności od przyczyny utraty włosów.

• Łysienie telogenowe wywołane niedoborami pokarmowymi, stresem i/lub ciężką chorobą gorączkową – w tym przypadku wskazane jest uzupełnienie brakujących witamin oraz minerałów. Najczęściej mamy do czynienia z niedoborem witaminy D3, żelaza, cynku oraz biotyny. Dietę na wypadanie włosów warto wówczas wesprzeć dodatkową suplementacją odpowiednio dobranych witamin dla dzieci oraz żelazem dla dzieci.
• Łysienie plackowate – zastosowanie znajdują tutaj miejscowo stosowane wcierki do skóry głowy zawierające minoksydyl, które poprawiają jej ukrwienie oraz wykazujące działanie przeciwzapalne sterydy. Terapię warto wesprzeć odpowiednio dobranym preparatem multiwitaminowym dla dzieci. Ze względu na przewlekłość choroby oraz niepewne rokowanie, nierzadko konieczna jest również pomoc psychologa.
• Grzybica owłosionej skóry głowy – jedyną skuteczną terapią jest leczenie przeciwgrzybicze lekiem doustnym w połączeniu z preparatami miejscowymi o tym samym działaniu.
• Trichotillomania – w tym przypadku konieczna jest konsultacja psychiatryczna i psychologiczna.

Domowe sposoby na wypadanie włosów u dziecka

Sprawdzonym i skutecznym domowym sposobem w niektórych postaciach wypadania włosów u dzieci jest zdrowa i zbilansowana dieta. Oczywiście warto ją stosować zawsze, jednak jeśli utrata włosów wynika z zakażenia grzybiczego lub ich nawykowego wyrywania, bez odpowiedniego leczenia specjalistycznego nie zauważymy efektów. W przypadku łysienia telogenowego oraz plackowatego dieta na wypadanie włosów ma udowodnione działanie wspomagające. Należy zadbać, by znalazło się w niej jak najwięcej obfitych w witaminy warzyw oraz owoców. W jadłospisie należy uwzględnić również tłuste ryby bogate w kwasy omega-3 o działaniu przeciwzapalnym oraz oleje roślinne – lniany i rzepakowy.

Podsumowanie

Wypadanie włosów u dzieci może wynikać z wielu przyczyn. Pamiętaj, że stanowi ono nie tylko problem natury estetycznej, ale również jest potencjalnym objawem wielu schorzeń np.: anemii czy zaburzeń autoimmunologicznych. Z tego powodu nie możesz tego bagatelizować. Jeśli zauważyłeś, że Twoje dziecko traci nadmierną ilość włosów, koniecznie zgłoś się z nim do lekarza dermatologa.

Źródła:

1. Brzezińska-Wcisło, A. Lis-Święty, D. Wcisło-Dziadecka, M. Wyględowska-Kania: Najczęstsze choroby skóry owłosionej głowy wieku dziecięcego. Post. Dermatol. Alergol., 2009; 26: 257–269
2. Mendiratta, M.  Jabeen, Wypadanie włosów u dzieci – postępowanie, https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/artykuly-przegladowe/82132,wypadanie-wlosow-u-dzieci-postepowanie, [dostęp 28.06.2022 r.]
3. K. Al-Refu, Clinical Significance of Trichoscopy in Common Causes of Hair Loss in Children: Analysis of 134 Cases, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6192235/, [dostęp 28.06.2022 r.]