Alergia na trawy – objawy, leczenie i domowe sposoby

Szacuje się, że problem alergii może dotyczyć nawet 40% Polaków. Jednym z głównych i lepiej poznanych alergenów są pyłki traw. W Europie Środkowej główny okres pylenia traw przypada na koniec maja, czerwiec i początek lipca. Pyłki traw stanowią najczęstszą przyczynę alergicznego nieżytu nosa, potocznie nazywanego katarem siennym oraz atopowej astmy pyłkowej.

Alergia na trawy – objawy

Alergia stanowi nadmierną oraz nieadekwatną odpowiedź układu immunologicznego na czynnik uczulający (alergen), który jest białkiem. Przy pierwszym kontakcie dochodzi do aktywacji komórek odpornościowych oraz produkcji swoistych immunoglobulin IgE. Kolejne spotkanie z alergenem skutkuje uwolnieniem mediatorów reakcji zapalnej, głównie histaminy, co daje objawy reakcji alergicznej. Osoby z prawidłowo funkcjonującym układem immunologicznym eksponowane na alergen nie zgłaszają podobnych dolegliwości. 

Obecnie znamy tysiące alergenów. Pyłki traw stanowią jeden z najczęstszych i najlepiej poznanych czynników wywołujących alergię wziewną. Do głównych objawów zgłaszanych przez pacjentów z alergią na trawy należą:

• Świąd nosa,
• Wodnista wydzielina z przewodów nosowych,
• Upośledzona drożność nosa
• Kichanie,
• Łzawienie, pieczenie i zaczerwienienie spojówek,
• Uczucie ogólnego rozbicia,
• Ból głowy.

Wymienione symptomy składają się na obraz okresowego nieżytu nosa i spojówek. Jednak u osób szczególnie predysponowanych w okresie nasilonego pylenia mogą pojawić się objawy astmy pyłkowej.Uczucie duszności oraz ucisku w klatce piersiowej, napadowy kaszel, a także świszczący oddech to główne objawy, które powinny wzbudzić naszą czujność. Czynnikiem ryzyka są nie tylko okresy zwiększonego pylenia, ale również kontakt ze świeżo skoszoną trawą lub sianem. Dużo rzadziej alergii na pyłki traw towarzyszą zmiany skórne w postaci wysypki, zaczerwienienia oraz świądu.

Objawy alergii na pyłki traw mają charakter przemijający. Po przerwaniu kontaktu z uczulającą trawą np.: po deszczu lub dłuższym przebywaniu w zamkniętym pomieszczeniu, szybko ustępują. U osób cierpiących na katar sienny dużo częściej występuje astma, atopowe zapalenie skóry oraz alergiczne zapalenie spojówek.

U pacjentów uczulonych na pyłki traw objawy nadwrażliwości mogą wystąpić po kontakcie z innym czynnikiem wywołującym reakcję alergiczną, najczęściej pokarmem. Jest to alergia krzyżowa. Przykładem stanowi często współistniejąca nadwrażliwość na pyłki traw oraz ziarna soczewicy. Zespół alergii jamy ustnej charakteryzujący się pieczeniem i swędzeniem warg, języka oraz podniebienia to najczęstsza postać tego rodzaju alergii.

Alergia na trawy – leczenie

Ze względu na niecharakterystyczne objawy alergii na trawy, podobne do tych, które występują w przypadku nadwrażliwości na inne alergeny wziewne, aby poznać ich przyczynę, niezbędne jest wykonanie badań. Diagnostyka opiera się na wykonaniu testów alergicznych. W ich skład wchodzi:

• Badanie krwi oceniające poziom eozynofili, całkowitego oraz alergenowo swoistego IgE,
• Punktowe testy skórne.

Wiedza na temat czynnika wywołującego alergię pozwala nam go unikać, a w razie konieczności podjąć leczenie ukierunkowane – immunoterapię swoistą.

Zmniejszenie ekspozycji na pyłki traw to główna metoda walki z alergią. Niestety nie da się jej zminimalizować całkowicie. Osoby cierpiące z powodu objawów alergii na trawy powinny zaznajomić się z kalendarzem pyleń. Znajdą w nim informacje o terminie pylenia poszczególnych gatunków roślin, w tym również traw. Dzięki temu będą mogły powstrzymać się od wizyt na świeżym powietrzu w okresie największego stężenia pyłków. Warto wówczas zrezygnować z otwierania okien, a po powrocie do domu wziąć prysznic, który zmyje pyłek osadzony na skórze i włosach. Ciepłe i wietrzne dni są najbardziej niebezpieczne. Najniższe stężenie pyłków notuje się w czasie deszczu oraz zaraz po nim.

Leczenie farmakologiczne

Leki na alergie pozwalają na zmniejszenie, a nawet całkowitą redukcję objawów związanych z nadwrażliwością na pyłki traw. Jedną z głównych grup preparatów, znaną każdemu alergikowi stanowią leki przeciwhistaminowe. Ich mechanizm działania polega na hamowaniu działania histaminy – głównego mediatora reakcji alergicznej. Preparaty te występują w formie:

• tabletek na alergie,
• kropli na alergie,
• maści na uczulenie.

Leki na katar alergiczny poza substancją przeciwhistaminową, zawierają również składnik obkurczający naczynia błony śluzowej nosa, dzięki czemu niwelują objawy wodnistego kataru.

Immunoterapia swoista

Immunoterapia swoista, potocznie nazywana „odczulaniem” to jedyna metoda przyczynowego, a nie objawowego leczenia alergii na pyłki traw. Polega na podjęzykowym lub podskórnym stosowaniu szczepionki zawierającej uczulający alergen w zwiększającej się dawce. Celem leczenia jest zmniejszenie wrażliwości na uczulającą substancję i tym samym niwelacja objawów występujących po kontakcie z nim oraz zmniejszenie zapotrzebowania na leki przeciwhistaminowe.

Alergia na trawy – domowe sposoby

Domowe sposoby walki z alergią na trawy mogą zminimalizować przykre dolegliwości, jednak nie w taki sposób jak odpowiednio dobrana farmakoterapia. Mogą okazać się wystarczające u osób z mało nasilonymi objawami. Jedną ze sprawdzonych metod, zalecanych przez Amerykańską Akademię Alergii, Astmy i Immunologii jest regularne płukanie błony śluzowej nosa oraz spojówek solą fizjologiczną. Ten „zabieg” zaleca się zwłaszcza po powrocie ze świeżego powietrza. Zioła, takie jak rumianek, zielona herbata czy skrzyp polny również mogą łagodzić objawy alergii. Jednak ich stosowanie, zwłaszcza u osób cierpiących na inne schorzenia i przyjmujących z tego powodu leki, należy skonsultować z lekarzem.

Podsumowanie

Nadwrażliwość na pyłki traw stanowi jedną z najczęściej występujących alergii wziewnych. Liczba osób mierzących się z jej objawami systematycznie wzrasta. Możliwe, że przyczynia się do tego zanieczyszczenie środowiska. Na szczęście dzięki odpowiedniemu leczeniu, a także unikaniu kontaktu z alergenem możliwe jest zniwelowanie do minimum przykrych i męczących objawów.

Źródła:

1. P. Rapiejko, Alergia na pyłek traw, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/61715,alergia-na-pylek-traw, [dostęp 18.05.2022r.]
2. J. Kruszewski, Donosowe próby prowokacji alergenowej i alergiczny nieżyt nosa – postępy 2018, https://www.mp.pl/alergologia/wytyczne/212508,donosowe-proby-prowokacji-alergenowej-i-alergiczny-niezyt-nosa [dostęp 18.05.2022r.]
3. E. Cichocka-Jarosz, Zasady stosowania immunoterapii alergenowej u dzieci, https://podyplomie.pl/pediatria/32396,zasady-stosowania-immunoterapii-alergenowej-u-dzieci [dostęp 18.05.2022 r.]