Chód kaczkowaty − czy to oznaka choroby?

Chód kaczkowaty, czyli poruszanie się do przodu połączone z kołysaniem na boki, swoją nazwę zawdzięcza podobieństwu do chodu kaczki. Jest to schorzenie, które może występować już u najmłodszych dzieci, jak i pojawić się z wiekiem. Z czego dokładnie wynika ta patologia chodu i o czym może świadczyć?

Chód kaczkowaty − co to takiego?

Zdolność człowieka do chodzenia wymaga współdziałania różnych układów w organizmie. Bez odpowiedniej kooperacji układu nerwowego, układu kostno-stawowego i mięśni i narządu wzroku, chodzenie byłoby niemożliwe. Odpowiednia obserwacja podłoża jest następnie przekazywana przez sygnały nerwowe do narządów wykonawczych − mięśni i stawów. Jeśli każdy z tych elementów dobrze działa, chodzisz prawidłowo. Jeśli któryś z nich działa nieprawidłowo, pojawiają się zależne od tego wadliwego elementu dysfunkcje.

Chód kaczkowaty to rodzaj patologicznego poruszania się. Jest on związany z niedowładem i nieprawidłowym funkcjonowaniem mięśni obręczy barkowej i ud. Temu rodzajowi poruszania się towarzyszy charakterystyczne kołysanie się na boki podczas chodzenia i utrudnione poruszanie się po schodach.

Mała siła mięśniowa, która stabilizuje miednicę, przekłada się na problemy z postawą w momencie odrywania jednej z kończyn od podłoża. W momencie, kiedy chory stoi na obu kończynach ciało ustawione jest równo i prosto. Jednak w efekcie dysfunkcji mięśni pośladkowych miednica nie ma odpowiedniej stabilizacji. Dlatego też, kiedy ciężar ciała jest przerzucany tylko na jedną nogę (podniesienie jednej z kończyn, pierwsza faza chodu) miednica automatycznie nachyla się kierunku kończyny, która jest w tym momencie podporą. Dzieje się tak, bo siła mięśniowa stabilizująca miednicę jest zbyt słaba.  Towarzyszy temu częste odchylenie obręczy barkowej w przeciwległym kierunku. To charakterystyczne pochylenie tułowia jest najlepiej widoczne, kiedy patrzysz na osobę dotkniętą z przodu lub z tyłu w sytuacji, kiedy idzie lub po prostu przekłada ciężar ciała na jedną z nóg.

Sprawdź też, jak uniknąć zwyrodnienia stawu biodrowego.

Ciało z 2 punktami podporu jest ustawione względnie równo. Przy przenoszeniu ciężaru z jednej nogi na drugą (jeden punkt podporu) wykrzywia się. Podczas chodzenia można zaobserwować charakterystyczne kołysanie się na boki. Jeśli ruch ten zostaje odpowiednio utrwalony z czasem, powstaje chód kaczkowaty.

Chód kaczkowaty − przyczyny

U podstaw chodu kaczkowatego leży specyficzne boczne ułożenie tułowia. Może ono powstać w wyniku odczuwania bólu podczas obciążania którejkolwiek z nóg i w ten sposób kompensacyjnego przerzucania większego ciężaru na zdrową kończynę, zaburzenia funkcji i osłabienia mięśni odwodzicieli. W wyniku osłabienia mięśni odwodzicieli stawu biodrowego, zaburzeniu ulega prawidłowa stabilizacja miednicy w momencie jednostronnego podparcia, co skutkuje jej pochyleniem w stronę kończyny podpory w czasie ruchu.  

Dlatego też do najczęstszych przyczyn powstania chodu kaczkowatego zalicza się miopatie i dystrofie mięśniowe i zwichnięcie stawów biodrowych czy dysplazje. Zobacz też: Miopatia nabyta – skąd bierze się dziwne osłabienie mięśni?

To zaburzenie chodu może też być wynikiem odczuwania bólu w stawie biodrowym (np. w wyniku reumatoidalnego zapalenia stawów) i w wyniku wrodzonych wad bioder. Ze względu na to, że przyczyny te mogą występować od urodzenia, ale i możemy je nabyć w ciągu życia, chód kaczkowaty może dotyczyć zarówno dzieci, jak i dorosłych.

Do wad wrodzonych, które mogą spowodować chód kaczkowaty u dzieci zalicza się m.in. wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego czy też biodro szpotawe. W celu diagnostyki zaburzeń w budowie bioder u dzieci w wieku niemowlęcym przeprowadza się badanie USG. U starszych dzieci, żeby wykluczyć wady bioder wykonuje się również badania RTG.

Chód kaczkowaty − porażenie nerwu pośladkowego

Inną przyczyną powstania chodu kaczkowatego może być porażenie nerwu pośladkowego górnego. W wyniku takiego uszkodzenia funkcji nerwu mięśnie odpowiadające za prawidłową stabilizację miednicy nie spełniają swojej funkcji. Do porażenia nerwu może dojść w wyniku różnego rodzaju urazów i kontuzji.