Alzheimer – objawy, przyczyny, potencjalne leczenie

Choroba, która coraz częściej dotyka starsze osoby to Alzheimer. Objawy, jakie temu towarzyszą to m.in. zapominanie wydarzeń z ostatniego czasu, gubienie rzeczy oraz pogorszenie orientacji w terenie. Dolegliwość ta pojawia się w podstępny sposób. Sprawdź, jak rozpoznać pierwszą fazę choroby. 

Choroba Alzheimera to nieuleczalna, postępująca choroba neurodegeneracyjna, która prowadzi do śmierci chorego. Dotyczy najczęściej osób starszych, nie wiadomo jednak ile lat trwa w fazie bezobjawowej. Jest to najczęstsza odmiana otępienia, czyli nieodwracalnego uszkodzenia mózgu. W chorobie Alzheimera obserwuje się znaczne pogorszenie funkcji poznawczych człowieka, czyli tych, dzięki którym możesz dobrze funkcjonować w otaczającym Cię świecie.

Wśród funkcji poznawczych wymieniamy:

• zdolność odbioru wrażeń,
• zdolności spostrzegawcze,
• umiejętność myślenia,
• zdolność zapamiętywania.

Wszystkie stopniowo zanikają w przebiegu choroby i prowadzą do kalectwa i śmierci. Im wcześniej wykryje się objawy początkowe Alzheimera, tym szybciej można wdrożyć leczenie i rehabilitację. Te mogą jedynie opóźnić postęp choroby – nigdy go jednak nie zatrzymają.

Dowiedz się więcej na temat tego, czym są choroby otępienne u seniorów.

Alzheimer – przyczyny schorzenia

Kinga Zawiłowicz pisze:

„Alzheimer to rodzaj demencji, która występuje bardzo często społeczeństwie – w samej Polsce cierpi na nią około 300 tysięcy osób. Komórki nerwowe w mózgu komunikują się ze sobą, aby przekazać informację w celu wykonywania odpowiednich funkcji życiowych takich jak zapamiętywanie, myślenie, planowanie, uczenie się. Przyczyny Alzheimera związane są z uszkodzeniem neuronów mózgowych. Choroba ta prowadzi do powstania w mózgu białka amyloidowego oraz tau, łączą się one i tworzą tak zwane blaszki lub sploty, które utrudniają komunikację między neuronami i nerwami mózgu, w wyniku czego informacje nie są dalej przekazywane do odpowiednich narządów.

Proces niszczenia komórek mózgowych zaczyna się wiele lat przed pierwszymi symptomami choroby. Objawy Alzheimera ujawniają się, gdy dojdzie do zniszczenia około 70% neuronów objętych procesem chorobowym. Z biegiem czasu coraz więcej komórek nerwowych nie działa prawidłowo, co prowadzi do coraz większego uszkodzenia mózgu. 

Sprawdź też, czym objawia się demencja starcza.

Czynniki ryzyka wpływające na rozwój Alzheimera to:

• wiek – wraz z wiekiem zwiększa się możliwość zachorowania. Statystyki mówią, iż choroba ta dotyka przede wszystkim osoby powyżej 65 roku życia lub starsze,
• ciężkie uszkodzenie mózgu,
• podłoże genetyczne – mutacje genów,
• historia rodzinna – ryzyko zachorowalności wzrasta, gdy w bliskiej rodzinie pojawiła się to schorzenie,
• palenie papierosów oraz nadmierne spożywanie alkoholu – alkohol w dużych ilościach działa neurodegeneracyjnie, co sprzyja otępieniu oraz demencji,
• zespół Downa – obecność dodatkowego chromosomu zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania,
• inne choroby sercowo-naczyniowe, udar mózgu, nadciśnienie tętnicze, choroby serca, cukrzyca lub otyłość.

Choroba Alzheimera – objawy

Jakie są pierwsze objawy Alzheimera ? Wczesny okres choroby to czas, kiedy pacjent z reguły nie zdradza żadnych poważniejszych symptomów. Osoba taka funkcjonuje całkowicie normalnie, ale niestety, wtedy zaczyna się proces degeneracji mózgu. Na tym etapie zaczynają się problemy z pamięcią – na początku chory nie pamięta niedawno poznanych rzeczy bądź ma kłopot z uczeniem się.

Kinga Zawiłowicz kontynuuje:

„Alzheimer to postępujące zaburzenie neurologiczne, przy którym obumiera mózg i zanikają komórki mózgowe. Prowadzi to do utraty funkcji poznawczych tzn. myślenia, zapamiętywania oraz postrzegania. Z czasem pojawiają się problemy z codziennym funkcjonowaniem. Symptomy tej choroby objawiają się stopniowo. Pierwsze oznaki Alzheimera to także zapominanie rozmów, wydarzeń z ostatniego czasu oraz spotkań, gubienie i ciągłe szukanie rzeczy. U chorych możesz zauważyć też problemy z orientacją przestrzennąoraz brak poczucia czasu”.

Przeczytaj również: Urojenia u osób starszych – skąd się biorą? Jak można je leczyć, by pomóc seniorowi?

Jak jeszcze daje o sobie znać Alzheimer? Objawy początkowe to także trudność w spostrzeganiu różnych rzeczy i problemy ze skupieniem uwagi. Pacjent z wczesnym zespołem Alzheimera zdaje się być nieobecny, zapomina o rzeczach, o które proszą go najbliżsi, nie zjawia się na umówionych spotkaniach. Traci poczucie humoru, zdolność do kojarzenia różnych faktów i abstrakcyjnych myśli, staje się też apatyczny i osowiały. Chory ma trudności z rozpoznawaniem znanych mu rzeczy (agnozja), pojawia się też problem z wykonywaniem precyzyjnych ruchów, np. pisanie czy szydełkowanie (apraksja). Z czasem spada też zdolność wysławiania się i ubożeje słownictwo.

Kinga Zawiłowicz dodaje:

„W ciężkim stadium mogą pojawić się problemy z codziennymi czynnościami np. ubieraniem się, myciem, jedzeniem, poruszaniem się, jak również z czytaniem, pisaniem. Możesz także zaobserwować dziwne i nieprzewidziane zmiany zachowania oraz osobowości – pojawia się nieufność, agresywność, drażliwość, depresja. Chory ma problemy z zaśnięciem, nie chce przebywać z innymi ludźmi, nie rozpoznaje miejsca zamieszkania oraz twarzy osób bliskich, nie pamięta ich imion. Choroba ta niszczy relacje społeczne i rodzinne.

Sprawdź, co mogą oznaczać zmiany osobowości w starszym wieku - jak rozpoznać, kiedy złośliwy senior potrzebuje pomocy?

Rozpoznanie dolegliwości polega na wywiadzie lekarza z pacjentem, a także z rodziną. Lekarz dodatkowo może przepisać badanie krwi, moczu, testy pamięciowe, neurologiczne, a także tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, który ujawnia zmiany w strukturze mózgu oraz sprawdza odpowiednią jego wielkość. Badania te nie potwierdzają tej choroby, ale wykluczą obecność innych”. 

Jak wygląda leczenie Alzheimera?

Diagnoza choroby Alzheimera to bardzo duży stres i zaskoczenie, szczególnie dla najbliższych chorego. Gdy jednak pierwsze emocje opadną, nazwanie problemu i pomoc specjalistów, umożliwi rodzinie uczenia się z chorym na Alzheimera życia na nowo. Dzięki diagnozie rodzina jest w stanie zrozumieć wiele zachowań chorego i sytuacji, które wcześniej stanowiły problem.

Kinga Zawiłowicz kontynuuje:

„Choroba ta jest nieuleczalna. Leczenie polega na ustabilizowaniu objawów choroby, aby polepszyć jakość życia pacjenta. W łagodnej i umiarkowanej postaci choroby stosuje się inhibitory cholinesterazy (donepezyl, rywastygminę), które usprawniają przejście informacji między neuronami poprzez regulację neuroprzekaźników, w wyniku czego poprawia się pamięć, proces myślowy, zmniejsza się dezorientacja oraz zwiększa aktywność chorego. W przypadku umiarkowanego lub ciężkiego przebiegu Alzheimera zalecane jest stosowanie antagonistów receptora NMDA( memantynę), które obniżają ilość kwasu glutaminowego i polepszają funkcje poznawcze, a przez to codzienne funkcjonowanie chorego.

U pacjentów z depresją stosuje się odpowiednie leki w celu poprawy nastroju, zmniejszenia lęku oraz niepokoju. Leki na uspokojenie polecane są osobom nadmiernie pobudzonym i agresywnym”. Przeczytaj także, jak podać leki starszej osobie, która nie chce ich brać.

Profilaktyka – czy można ustrzec się przez Alzheimerem?

Kinga Zawiłowicz pisze:

„W celu zmniejszenia ryzyka pojawienia się objawów choroby prowadź zdrowy tryb życia, wdróż dietę nisko tłuszczową, uprawiaj dużo sportu. Ćwicz również pamięć, np. przez rozwiązywanie krzyżówek lub granie w planszówki.Preparaty na wzmocnienie układu nerwowego zawierające witaminy z grupy B, wspierające jego prawidłowe funkcjonowanie. W celu poprawy krążenia mózgowego zaopatrz się w tabletki na pamięć, które polepszą Twoją koncentrację. Niekiedy pojawia się problem z jedzeniem – w tym celu zastosuj preparaty odżywcze, zawierające białka i witaminy – wzmocni to organizm chorego. Zobacz także, jakie badania wykonać po 60 roku życia.

Jak atakuje Alzheimer? Objawy mogą być niepozorne!

Kinga Zawiłowicz podsumowuje:

Pierwsze objawy Alzheimera to niewielkie problemy z pamięcią. Choroba ta jest nieuleczalna i nasila się z biegiem lat. Przebieg jej może być łagodny, umiarkowany lub ciężki. Stosowanie leków zmniejsza nieco objawy Alzheimera lub opóźnia jej postępowanie, co wydłuża czas, gdy chory jest samodzielny w codziennym funkcjonowaniu. 

Źródła:

1. Leszek J., Choroba Alzheimera wybrane zagadnienia biologiczne i kliniczne, Continuo, 2016,
2. Farmakologia i toksykologia. Wyd. III polskie. red. Buczko W., MedPharm, Wrocław 2013.
3. Castellani R., Perry G., Molecular Pathology of Alzheimer’s Disease, Colloquium Series on Neurobiology of Alzheimer’s Disease, 2013,
4. Gaweł M., Potulska-Chromik A., Choroby neurodegeneracyjne: choroba Alzheimera i Parkinsona, Postępy Nauk Medycznych, 2015.