„Niegojące się” rany u osób starszych. Skąd się biorą?

Jedną z najczęstszych dolegliwości dermatologicznych w grupie seniorów są przewlekłe, trudno gojące się rany. Mogą one powstawać przez cukrzycę, owrzodzenie żylne lub też jako odleżyny. Leczenie trudno gojących się ran jest skomplikowane i nie zawsze daje pożądany skutek. Dlatego ważne jest zapobieganie. Ale czy można im zapobiec?

Niegojące się rany u osób starszych − skąd się biorą

Polacy zaliczają się do jednych z najszybciej starzejących się społeczeństw w Unii Europejskiej, a co za tym idzie, osoby starsze stanowią coraz większy procent ludzi. Współczesna ochrona zdrowia stoi przed ogromnym wyzwaniem, jakim jest kompleksowa opieka nad seniorem. Osoby w podeszłym wieku zwykle cierpią na kilka chorób jednocześnie, spośród których wiele manifestuje się na skórze. Bardzo często u seniorów pojawiają się trudno gojące się rany. Co najczęściej jest ich przyczyną?

1. Cukrzyca i jej konsekwencje

Cukrzyca to choroba cywilizacyjna, na którą chorują nawet 3 miliony Polaków!  W grupie osób starszych większość stanowią chorzy z cukrzycą typu 2., u których stwierdza się oporność na insulinę. Ten rodzaj cukrzycy jest niebezpieczny dlatego, że przez długie lata nie daje objawów i sieje w tym czasie spustoszenie w całym organizmie pacjenta.

Jednym z powikłań zaburzeń gospodarki węglowodanowej jest zespół stopy cukrzycowej, czyli owrzodzenie i niszczenie tkanek w stopach cukrzyków. Jak dochodzi do rozwoju niegojących się ran na nogach? Przewlekła hiperglikemia, czyli podwyższony poziom glukozy we krwi, skutkuje rozwojem miażdżycy tętnic, zaburzeniem ukrwienia tkanek i ich niedotlenieniem. Poza uszkodzeniem naczyń krwionośnych, u pacjentów z cukrzycą rozwija się też neuropatia, która zaburza między innymi zdolność odczuwania bólu przez pacjenta. W konsekwencji, jeśli dojdzie do nawet niewielkiego skaleczenia stopy, np. w wyniku noszenia zbyt ciasnego obuwia, to w źle ukrwionych, niedotlenionych tkankach z łatwością dochodzi do rozwoju przewlekłej rany. Z czasem powstaje owrzodzenie i martwica tkanek stopy, które bardzo trudno poddają się leczeniu.

Sprawdź też, z czego wynika i jak leczyć cukrzycę u osób starszych.

2. Owrzodzenia żylne podudzi

Owrzodzenia żylne kończyn dolnych to kolejny, bardzo często spotykany problem u pacjentów-seniorów. Jego przyczyną jest przewlekła niewydolność żylna, która wynika z uszkodzenia żył, na skutek zbyt dużego ciśnienia krwi w ich świetle. Rozwojowi tej choroby sprzyjają takie czynniki jak płeć (częściej cierpią na nią kobiety), wiek, otyłość czy wysoki wzrost.

Niewydolność naczyń żylnych jest przyczyną zaburzeń w prawidłowym odpływie krwi z tkanek. To powoduje ich przewlekłe niedotlenienie i nieprawidłowe odżywienie. Skóra podudzi staje się cienka, przebarwiona, podatna na urazy i skaleczenia. Każdy taki uraz, np. w wyniku upadku, co często zdarza się osobom starszym, skutkuje początkiem rozwoju owrzodzenia żylnego. Taka rana jak najszybciej powinna być opatrzona i leczona. Bez tego problem tylko się nasila.

Sprawdź też, skąd biorą się wrzody na ciele.

3. Odleżyny

Wiele chorych w podeszłym wieku to osoby unieruchomione, np. na łóżku lub wózku inwalidzkim. A to stanowi czynnik ryzyka rozwoju odleżyn. Odleżyny powstają przez to, że skóra jest przewlekle uciskana i to prowadzi do zaburzeń krążenia krwi w tkankach i powoduje ich niedotlenienie. W konsekwencji pojawia się martwica.

Odleżyny powstają najczęściej w takich miejscach jak skóra potylicy, wzdłuż kręgosłupa, nad kością krzyżową i ogonową i na piętach czy kostkach. W zależności od zaawansowania procesu, odleżyna może mieć formę lekkiego zaczerwienienia skóry lub głębokiej rany drążącej do mięśni i kości. Odleżyn to jedne z najtrudniej leczących się ran, dlatego przede wszystkim należy robić wszystko, żeby do nich nie dopuścić.

Sprawdź też maści, plastry i kremy na odleżyny.

Trudno gojące się rany − jak je leczyć?

Leczenie ran u pacjentów w wieku podeszłym jest bardzo trudne, czasochłonne i wymagające. Rany te wymagają skrupulatnej higieny i delikatnej pielęgnacji, dlatego osoba chora najczęściej potrzebuje asysty kogoś bliskiego.

Istnieje wiele metod leczenia ran w zależności od ich stanu i zaawansowania. Wśród nich wymienić można np. opatrunki ze srebrem na trudno gojące się rany, opatrunki okluzyjne, wchłaniające wysięk, preparaty z antybiotykami w przypadku nadkażenia rany czy maści przeciwzapalne, które ograniczają stan zapalny tkanek wokół rany. Podstawą terapii wszystkich opisanych ran jest profilaktyka chorób leżących u ich podłoża. W przypadku stopy cukrzycowej jest to dbanie o prawidłowy poziom cukru we krwi, kompresoterapia − w przewlekłej niewydolności żylnej czy fizykoterapia jako metoda zapobiegania odleżynom.

Warto podkreślić, że osoba w podeszłym wieku wymaga wielokierunkowej i wielospecjalistycznej opieki lekarzy, pielęgniarek i fizjoterapeutów, żeby jak najdłużej mogła cieszyć się dobrym zdrowiem.