Łuszczyca paznokci – jak ją rozpoznać? Objawy i leczenie

Łuszczyca paznokci to jedna z najczęściej występujących przewlekłych zapalnych chorób skóry. Mimo tego że choroba ta jest stosunkowo często spotykana, jej świadomość społeczna nadal pozostaje dość niska. Jakie są objawy łuszczycy paznokci i jak ją leczyć? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Czym jest łuszczyca paznokci?

Szacuje się, że częstość występowania łuszczycy (łac. psoriasis) wynosi 1 do 3% populacji na całym świecie. Większość osób kojarzy ją jedynie z zajęciem skóry, w rzeczywistości jednak poza samą skórą łuszczyca zajmuje także stawy oraz paznokcie. Zmienione łuszczycowo płytki są powodem dużego dyskomfortu dla pacjentów, co w znaczący sposób obniża ich jakość życia.

Zaawansowane zmiany łuszczycowe paznokci uniemożliwiają osobom z łuszczycą wykonywanie codziennych czynności, utrudniają kontakty międzyludzkie, jak również pracę w wielu zawodach, w których wygląd dłoni jest ważny. Łuszczyca to choroba, której nie można wyleczyć. Na szczęście istnieją skuteczne metody, by zminimalizować jej objawy, nawet jeśli dochodzi do rozwoju łuszczycy paznokci.

Łuszczyca paznokci nie jest odrębną jednostką chorobową, a jedną z manifestacji, którą może dawać sama łuszczyca. Ta podstawowa choroba traktowana jest obecnie jako dolegliwość ogólnoustrojowa, mogąca powodować rozwój objawów skórnych, stawowych, zmian w zakresie płytek paznokciowych, jak również predysponować do wielu poważnych powikłań, w tym chorób sercowo-naczyniowych.

Sprawdź też artykuł: Łuszczyca skóry głowy − leczenie ogólne, miejscowe i domowe sposoby.

Wiesz już, czym jest łuszczyca paznokci. Czy jest zaraźliwa? Nie należy do chorób zakaźnych, więc nie możesz zarazić się nią przez kontakt z osobą ze zmianami chorobowymi na paznokciach. Możesz śmiało podawać jej rękę i przebywać w jej towarzystwie.

Łuszczyca paznokci – przyczyny

Etiopatogeneza tej choroby jest bardzo złożona i nadal, mimo wielu badań, nie została do końca poznana. Dużą rolę w rozwoju łuszczycy odgrywa podłoże genetyczne. Niezależnie od rasy, wieku i płci każdy może na nią zachorować.

Kto jest nią bardziej zagrożony? Osoby predysponowane to te, których bliscy mają zdiagnozowaną łuszczycę. Gdy jeden z rodziców na nią choruje, ryzyko, że rozwinie się u jego dziecka, sięga 20%. Natomiast w przypadku, gdy oboje rodziców mają łuszczycę, prawdopodobieństwo dla ich dziecka wzrasta aż do 50%!

Łuszczyca paznokci dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet, natomiast bywa, że zmiany paznokciowe są silniejsze w tak zwanej grupie młodych dorosłych. Choroba rozwija się w ciągu całego życia u nawet 90% pacjentów z łuszczycą, natomiast częściej dotyczy onaosób dorosłych niż dzieci.

Izolowane zmiany łuszczycowe płytek paznokciowych dotyczą około 5-10% chorych. Należy pamiętać, że łuszczyca paznokci stanowi czynnik ryzyka rozwoju łuszczycowego zapalenia stawów oraz wiąże się z cięższym przebiegiem zmian skórnych.

Zobacz również: Leczenie łuszczycy krostkowej – porada dermatologa.

Objawy łuszczycy paznokci

W przebiegu łuszczycy paznokci może dojść zarówno do zajęcia macierzy paznokcia (element budowy, z którego powstaje paznokieć), jak i łożyska paznokciowego (element budowy, do którego przylega płytka paznokciowa). U części chorych zajęte są jednocześnie obie te struktury.

Objawy zajęcia macierzy paznokcia:

• objaw naparstkowania ( pitting) – naparstkowanie to jeden z najczęstszych i najwcześniejszych objawów łuszczycy, pojawiający się, nawet zanim rozwiną się zmiany skórne; naparstkowanie ma postać drobnych, punktowych wgłębień w płytce paznokcia, przez co przypomina ona powierzchnię naparstka,
• leukonychia – mlecznobiałe plamy na płytkach paznokciowych,
• kruchość płytek paznokciowych ( crumbling plate) – nadmierna skłonność do kruszenia się płytek paznokciowych,
• czerwone plamki w obłączku (ang. red spots in the lunula).

Objawy zajęcia łożyska paznokcia:

• onycholiza – częściowe oddzielenie się płytki paznokcia od jego łożyska,
• linijne krwawienia ( splinter hemorrhages) – na skutek uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych łożyska paznokciowego pod płytką pojawiają się widoczne nawet gołym okiem drobne wynaczynienia krwi,
• rogowacenie podpaznokciowe ( subungual hyperkeratosis) – wzmożona akumulacja zrogowaciałych mas pod płytką paznokcia,
• plamy olejowe (ang. oil drops) – po naparstkowaniu plamy olejowe są najczęstszym objawem łuszczycy paznokci; plamy te mają żółtawą barwę, mogą być pojedyncze, może być ich kilka w obrębie jednego paznokcia, są one charakterystyczne dla aktywnej fazy łuszczycy.

Objawów łuszczycy nie myl z przebarwieniami od lakieru. Przeczytaj: Przebarwione paznokcie od lakieru? Sprawdź, jak je wybielić!.

Leczenie łuszczycy paznokci

W związku z tym, że łuszczyca jest chorobą o przewlekłym charakterze z epizodami remisji i zaostrzeń, pacjenci z tym rozpoznaniem zwykle przez całe swoje życie pozostają pod opieką specjalisty. Na każdej wizycie dermatolog dokładnie bada całą powierzchnię skóry pacjenta, ogląda paznokcie oraz pyta o ewentualne dolegliwości stawowe. W przypadku podejrzenia zmian łuszczycowych na paznokciach przydatnym narzędziem są skale oceny nasilenia zmian w tym obszarze oraz badanie przy pomocy dermatoskopu.

Najbardziej popularną skalą oceny zmian łuszczycowych na paznokciach jest skala NAPSI (ang. Nail Area Psoriasis Severity Index) pozwalająca na stosunkowo obiektywną ocenę zajęcia płytek paznokciowych. Jednym ze sposobów na dokumentowanie postępu terapii jest wykonywanie na każdej wizycie dokumentacji fotograficznej, co pozwala zaobserwować postępy w leczeniu.

Leczenie łuszczycy paznokci, podobnie jak leczenie łuszczycy w zakresie skóry czy łuszczycy stawowej, ściśle zależy od zaawansowania zmian, wieku pacjenta i chorób współistniejących. Istnieje wiele schematów terapeutycznych, które można wykorzystywać w tej jednostce chorobowej. W przypadku zmian o niewielkim nasileniu skuteczne okazać się mogą miejscowe leki zewnętrzne (np. maść na łuszczycę) jak preparaty zawierające glikokortykosteroidy o różnej sile działania, inhibitory kalcyneuryny, tazaroten czy pochodne witaminy D.

Jednym z najczęściej stosowanych połączeń substancji leczniczych są preparaty zawierające kalcypotriol z dipropionianem betametazonu. Terapia miejscowa ma jednak wiele ograniczeń – w porównaniu ze skórą leki miejscowe dużo gorzej przenikają do macierzy i łożyska paznokciowego, ponadto leczenie miejscowe wymaga codziennego, regularnego stosowania preparatów, a efekty terapeutyczne widoczne są po długim czasie (nawet 6-24 miesiące).

W przypadk, gdy leczenie miejscowe okaże się nieskuteczne lub zmiany łuszczycowe paznokci są bardzo nasilone, wówczas pod uwagę bierze się leczenie ogólne.

Do leków ogólnych stosowanych w łuszczycy zalicza się metotreksat, cyklosporynę A, acytretynę, nowe substancje drobnocząsteczkowe o działaniu przeciwłuszczycowym oraz leki biologiczne. Najskuteczniejszą formą leczenia łuszczycy paznokci są leki biologiczne, które prowadzą zwykle do całkowitego ustąpienia zmian na płytkach paznokciowych.

Łuszczyca paznokci – domowe sposoby

Leczenie farmakologiczne stanowi tylko część skutecznej terapii łuszczycy. Specjalista dermatolog, który stwierdza u pacjenta łuszczycę paznokci, zawsze w odpowiedni sposób edukuje chorego, jak powinien pielęgnować płytki paznokciowe, by wspomagać skuteczne leczenie.

Podstawą takiej pielęgnacji jest bezwzględne unikanie urazów w obrębie paznokci. Pacjenci nie mogą m.in. wycinać skórek, ani korzystać z inwazyjnych zabiegów jak np. manicure czy pedicure. Każdy drobny nawet uraz paznokcia może stymulować powstawanie nowych zmian łuszczycowych, dlatego osoby z tym problemem muszą szczególnie chronić dłonie i stopy przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Paznokcie osób z łuszczycą muszą też być zawsze dość krótko obcinane, ponieważ im dłuższy paznokieć, tym większe prawdopodobieństwo odklejenia się płytki od łożyska paznokciowego.

Kiedy pacjent spodziewać się może pierwszych efektów terapeutycznych? Już na pierwszej wizycie jest informowany przez lekarza, że leczenie zmian łuszczycowych na paznokciach trwa stosunkowo długo. Paznokcie rosną wolno, u osób w średnim wieku pełen odrost płytki paznokciowej u rąk trwa około pół roku. Z tego powodu pierwszą rzetelną ocenę skuteczności leczenia można zrobić dopiero po 6 miesiącach od jego rozpoczęcia.

Teraz już wiesz, jak leczyć łuszczycę paznokci

Łuszczyca paznokci jest najczęstszą chorobą zapalną skóry. Gdy zauważysz u siebie jej objawy, udaj się do lekarza w celu postawienia diagnozy i dobrania odpowiedniej formy leczenia. Musisz uzbroić się w cierpliwość – na efekty terapii trzeba będzie poczekać ponad pół roku. Pamiętaj, że łuszczyca nie jest chorobą zakaźną, nie ma więc powodu, by unikać kontaktu z osobami dotkniętymi zmianami chorobowymi.

Zobacz także: Jak dbać o paznokcie od A do Z? Ultraprzewodnik.

Źródła:

1. Reich A., Adamski Z., Chodorowska G., Psoriasis. Diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society, part 1. Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny 2020, 107(2): 92-108. doi:10.5114/dr.2020.95258.
2. Reich A., Adamski Z., Chodorowska G., Psoriasis. Diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society, part 2. Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny 2020, 107(2): 110-137. doi:10.5114/dr.2020.95259.