Mleko kozie dla niemowląt: dlaczego się je podaje?
Szukasz alternatywy dla krowiego mleka, które bez obaw możesz podać swojemu dziecku? Wypróbuj mleko kozie - również to modyfikowane. Sprawdź, czym się charakteryzuje!
Spis treści
Mleko kozie staje się coraz bardziej popularne jako alternatywa mleka krowiego dla niemowląt. Coraz więcej młodych mam decyduje się też na mleko modyfikowane właśnie na bazie mleka koziego. Dowiedz się, w czym mleko kozie jest lepsze od krowiego.
Mleko kozie dla dzieci – charakterystyka
Kozy, udomowione ponad 10 tys. lat temu, były pierwszymi w historii zwierzętami gospodarskimi. Mleko kozie od lat jest spożywane na całym świecie. W Polsce obecnie plasuje się na 2 miejscu pod względem rodzaju spożywanego mleka. Czym się ono różni od mleka krowiego? Przede wszystkim ma inny skład chemiczny, o czym piszę poniżej. Dodatkowo jest wydzielane przez gruczoły apokrynowe, podobnie jak u ludzi (a nie merokrynowe jak u krów), przez co ma w swoim składzie więcej dobrych mikroskładników niż mleko krowie.
Mleko od kozy dla niemowląt wcale nie jest najnowszym pomysłem. Pamiętam, że jak byłam dzieckiem, mama dawała mi mleko kozie, które dostawała od sąsiadki. Bardzo nie lubiłam go pić, bo po prostu śmierdziało. Teraz za to regularnie spożywam przetwory z mleka koziego. Nowoczesne techniki hodowli sprawiają, że nie ma już takiego odstręczającego zapachu, a jego słodkawy smak pasuje do wielu dań.
Mleko kozie jest popularne w wielu kulturach. Dania na bazie przetworów z niego znajdziemy w kuchni tureckiej, żydowskiej, meksykańskiej, greckiej czy włoskiej.
Sprawdź też mleko modyfikowane dla dzieci.
Mleko kozie dla niemowląt a mleko krowie – porównanie
Jak wspomniałam, mleko kozie znacznie różni się składem od mleka krowiego. Wartość kaloryczna mleka krowiego i koziego jest podobna (ok. 65 – 88 kcal w 100 ml).
Najważniejsze różnice to:
- Mleko kozie zawiera w dużym stężeniu aminokwas taurynę, który uczestniczy w ważnym procesach życiowych: widzenia, powstawaniu kwasów żółciowych czy utrzymania odpowiedniego stężenia wody w organizmie. Zawartość tauryny w mleku kozim jest aż 6-krotnie większa niż w pokarmie kobiecym czy mleku krowim.
- Mleko kozie zawiera nieco mniej laktozy niż mleko krowie. Dlatego niekiedy zalecane jest osobom nietolerującym laktozy.
- Mleko kóz w porównaniu z mlekiem krowim jest bogatsze w składniki mineralne, takie jak: wapń, cynk, potas, fosfor czy miedź), co sprzyja lepszej gęstości kości.
- Białka mleka koziego mają zdecydowanie mniejsze właściwości uczulające niż białka mleka krowiego. Mleko kozie z reguły zawiera mniej jednego z głównych alergenów mleka – kazeiny.
- Białka mleka koziego są łatwiej i szybciej trawione – mniej niż 20 minut, niż mleka krowiego (od 2 =do 4 h).
- Kozie mleko zawiera większą różnorodność tzw. oligosacharydów. Są to węglowodany podobne do błonnika. Korzystnie wpływają na rozwój prawidłowej mikroflory jelitowej u niemowląt.
- Mleko kozie różni się także od mleka krowiego pod względem udziału i koncentracji wielu kwasów tłuszczowych. Nie wgłębiając się w szczegóły, mleko kozie może wpływać na obniżenie cholesterolu we krwi.
- Witaminy (takie jak A, B1, B2, C i D) z mleka koziego są lepiej przyswajane. Stąd regularne spożywanie mleka koziego, ma pozytywny wpływ na działanie układu nerwowego, odpornościowego, sercowego, a także na wzrok czy mineralizację zębów.
- Mleko kozie zawiera mniej witaminy B6 i B12, a także żelaza i kwasu foliowego. Z drugiej strony, żelazo z mleka koziego jest lepiej przyswajalne niż z mleka krowiego.
- W mleku kozim zawarte są kwasy omega-6: linolowy i arachidowy, które pozytywnie wpływają na rozwój wzroku i układu nerwowego.
- W mleku kozim nie ma jest β-karotenu, który przekształca się witaminę A – stąd charakterystyczna, biała barwa mleka koziego.
Sprawdź też, co warto wiedzieć o karmieniu mlekiem modyfikowanym.
Kozie mleko dla niemowlaka – od kiedy można je podawać?
Mleko kozie, tak jak mleko krowie, nie powinno być podawane niemowlętom do ukończenia 1. roku życia. Wynika to z tego, że ma zbyt dużą zawartością soli mineralnych (przez co może za bardzo obciążać nerki maluszka). Z drugiej strony, obydwa mleka nie posiadają wystarczająco kwasu foliowego i witaminy B12.
Obowiązujące obecnie zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci brzmią następująco:
„Mleko takie cechuje bardzo wysokie, niekiedy niebezpieczne, stężenie soli mineralnych oraz mała zawartość kwasu foliowego i witamin (zwłaszcza witaminy B12). Zdecydowanie nie należy stosować takiego mleka u niemowląt poniżej 12. m.ż. Wprawdzie nie jest to postępowanie zalecane, ale zdarza się, że mleko kozie lub owcze jest podawane starszym dzieciom. Spożywanie takiego mleka zwiększa ryzyko wystąpienia niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego i/lub witaminy B12”.
Czy możesz podawać mleko kozie dla rocznego dziecka zamiast modyfikowanego?Tak. Eksperci mówią, że nie ma potrzeby, żeby podawać mleko modyfikowane powyżej 1. roku życia. Wtedy możesz już spokojnie podawać mleko krowie pełne albo właśnie mleko kozie! Będzie ono nawet lepszym wyborem z tych powodów, o których wspomniałam wcześniej, czyli bogactwa minerałów i mniejszego ryzyka wystąpienia alergii. Musisz jednak pamiętać o tym, że mleko kozie zawiera mniej żelaza i kwasu foliowego niż mleko krowie. Dlatego, warto zwrócić uwagę na to, czy dziecko ma ich wystarczającą podaż z innych produktów spożywczych.
Sprawdź też objawy uczulenia na mleko modyfikowane.
Czy mleko kozie stanowi dobrą alternatywą w przypadku wystąpienia u dziecka alergii na białko mleka krowiego? Nie. Niestety zarówno mleko krowie, jak i kozie bogate jest w beta-laktoglobulinę, które powoduje alergię. Dodatkowo dzieci uczulone na mleko krowie mogą być uczulone też na kozie. Jest to tzw. alergia krzyżowa. Więcej na jej temat dowiesz się z artykułu: Krzyżowa alergia na owoce − czy da się ją wyleczyć?. Trzeba jednak zaznaczyć, że jest to raczej wyjątek niż reguła. Jeżeli podejrzewasz alergię u swojego dziecka, najlepiej skonsultuj się z pediatrą.
Modyfikowane mleko dla niemowląt – kozie czy krowie?
Niezaprzeczalnie, najlepszym i najzdrowszym sposobem karmienia niemowląt jest mleko matki. Zgodnie z zaleceniami WHO do 6. miesiąca życia niemowlę powinno być karmione wyłącznie pokarmem kobiecym. Wiele mam, z różnych powodów, nie może albo nie chce karmić dziecka piersią. Pamiętajmy, że nigdy nie wolno nam osądzać wyborów mamy. Jedynym zadaniem bliskich jest wsparcie, a nie podważanie jej wyborów. Więcej o problemach z laktacją pisałam: Karmienie piersią − problemy w 1. tygodniu po porodzie. Jak im zapobiec?.
Dzieciom, które nie są karmione piersią, najczęściej podawaje się mleko modyfikowane na bazie mleka krowiego. Warto jednak wiedzieć, że wybór tego surowca jest podyktowany przede wszystkim jego dostępnością, a nie szczególnymi właściwościami zdrowotnymi.
W świetle obowiązującego prawa modyfikowane mleko kozie jest uznawane przez Unię Europejską za bezpieczną alternatywną opcję żywienia niemowląt. Rozporządzenie UE 2016/127 z dnia 25 września 2015 r. stanowi, że preparaty do początkowego i dalszego żywienia niemowląt nadal będą mogły być wytwarzane na podstawie białka mleka krowiego, koziego i izolaty białka sojowego.
Na bezpieczeństwo mleka koziego wskazują też badania naukowe, wedle których niemowlęta karmione modyfikowanym mlekiem kozim rozwijają się prawidłowo. Kozie mleko modyfikowane jest w mniejszym stopniu przetworzone niż mleko modyfikowane z mleka krowiego, bo naturalnie zawiera składniki, które dodaje się do innych mlek modyfikowanych. Pamiętaj o tym, kozie mleko dla noworodka można podawać tylko w postaci modyfikowanej.
Mleka modyfikowane na bazie mleka koziego są jednak często dużo droższe od tych tradycyjnych. Wynika to z tego, że mleko kozie jest trudniej dostępne, a przez to droższe. Mało tego, produkt, na którego bazie tworzy się mieszankę, często pochodzi z hodowli ekologicznych. Jako że mleko jest mniej rozpowszechnione, kontrola hodowli i jakości wyrobów jest zdecydowanie lepsza.
Sprawdź też, jak przechowywać mleko z kobiecej piersi.
Więcej na temat tego, jak przygotowywać i podawać mleko modyfikowane, pisałam w artykule: Jak przygotowywać mleko modyfikowane?.
Wśród mlek modyfikowanych na polskim rynku najbardziej popularne są:
- Capricare 2, mleko w proszku następne oparte na mleku kozim od 6 miesiąca życia, 400 g
- Capricare 1, mleko w proszku początkowe oparte na mleku kozim od urodzenia, 400 g,
- Caprima Premium 2, mleko w proszku następne oparte na mleku kozim od 6 miesiąca życia.
Zanim jednak podasz swojemu dziecku mleko modyfikowane (krowie czy kozie), zawsze wcześniej skonsultuj się z pediatrą, który będzie wiedział, co dla Twojego dziecka jest najlepsze.
Mleko kozie w kosmetykach
Mleko kozie jest dobre nie tylko jako pokarm, ale jest też jako stosowane jako składnik kosmetyków, także dla dzieci. Jakie właściwości ma mleko kozie w kosmetykach? Przede wszystkim nawilża skórę i chroni skórę przed utratą wody. Za to odpowiada między innymi kwas linolowy, który przyspiesza procesy regeneracyjne naskórka. Dlatego, jeżeli Twoje dziecka ma bardzo przesuszoną skórę, możesz dolać odrobinę mleka koziego do kąpieli lub użycia kosmetyków dziecięcych z mlekiem kozim w składzie.
Źródła:
- Hozyasz Kamil K.; Alternatives to cow’s milk products in infant nutrition: Goat’s milk-based formulas [W:] Journal of Education, Health and Sport. 2017; 7(4):68-76.
- Pastuszka R.; Barłowska J.; Litwińczuk Z.; Walory odżywcze i prozdrowotne mleka koziego [W:] Medycyna Weterynaryjna, (8), 480-485
- Hozyasz KK, Radomyska B, Gryglicka H. Kiedy wprowadzać mleko krowie do diety młodszych dzieci? Pediatr Med Rodz 2009; 5:23-26
- Brzozowska P.; Urbańska D.; Bagnicka E.; Mleko kozie jako żywność funkcjonalna, Argo Podkarpacie,
- Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2016/127 z dnia 25 września 2015 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 2.2.2016
- Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria. 2014